Referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym we Wrocławiu Michał Kazek po rozpoznaniu w dniu 25 kwietnia 2016 r. na posiedzeniu niejawnym w Wydziale II wniosku A.B. i C.B. o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym, obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata w sprawie ze skargi A.B., C.B. i D.B. na decyzję F. Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego w E. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania w sprawie uregulowania zapisów w bazie danych ewidencji gruntów i budynków postanawia odmówić przyznania prawa pomocy.
A.B i C.B. złożyli wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym, obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata. W uzasadnieniu tego żądania wnioskodawcy podali, że pomimo posiadania majątku trwałego nie posiadają możliwości opłacenia czynności adwokata i uiszczenia opłat sądowych, gdyż od dwóch lat nie uzyskują dochodu i pozostają bez oszczędności. Wskazali, że są właścicielami domu o powierzchni 126,78 m² położonego na działce o powierzchni 372 m² o wartości około 600.000 zł, mieszkania o powierzchni 41,35 m² o wartości około 300.000 zł, którego nie są w stanie sprzedać, oraz dwóch samochodów, które stanowią środek trwały spółki, w ramach której prowadzą działalność gospodarczą, marki Skoda Octavia i Opel Vectra rok produkcji odpowiednio 2003 i 2004, o wartości odpowiednio 8.050 zł i 8.960 zł. W pierwszym kwartale roku 2016 skarżący ponieśli stratę w ramach prowadzonej od 40 lat działalności gospodarczej w kwocie 87,38 zł, koszty ich bieżącego utrzymania ponosi ich bliska rodzina, natomiast swoją działalność gospodarczą finansują dzięki kredytom kupieckim w kwocie 49.203,62 zł.
Z przedłożonych do akt sprawy dokumentów wynika, że w roku 2013, 2014 i 2015 wnioskujący skarżący ponieśli stratę w kwocie odpowiednio 50.504,78 zł, 49.903,74 zł i 2.413,74 zł przy przychodach w kwocie odpowiednio 753.018,24 zł, 643.727,40 zł i 665.453,50 zł. Dodatkowo w roku 2013 uzyskali z innych źródeł dochód w łącznej kwocie 3.764,55 zł. W styczniu, lutym i marcu 2016 r. skarżący dostarczyli towary i świadczyli usługi o wartości odpowiednio 40.218 zł, 67.549 zł i 68.178 zł oraz nabyli towary i usługi o wartości odpowiednio 40.329 zł, 61.729 zł i 66.045 zł.
W sprawie zważono, co następuje.
Stosownie do art. 245 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity w Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.) prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (§ 2), natomiast prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (§ 3). W przypadku osób fizycznych prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym - gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania (art. 246 § 1 pkt 1) Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi), a w zakresie częściowym - gdy osoba ta wykaże, iż nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (pkt 2) cyt. wyżej przepisu).
Wyżej powołane unormowania winny być odczytywane w kontekście treści art. 199 ustawy procesowej, zgodnie z którym strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Należy zatem przyjąć, iż zwolnienie z obowiązku uiszczenia kosztów sądowych stanowi wyjątek od reguły wykonania przez stronę tego obowiązku, który sprzyja rozwadze w wyborze sądowej drogi dochodzenia swoich praw. W konsekwencji przepisy Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi określające przesłanki przyznania prawa pomocy nie mogą być interpretowane według reguł wykładni rozszerzającej. Nadto zastosowanie przez ustawodawcę wskazanej wyżej formuły uregulowania instytucji prawa pomocy obliguje wnioskodawcę do zachowania szczególnej staranności przy wykazywaniu podstaw, które uzasadniają jego żądanie.