Starszy Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie - Lucyna Picho po rozpoznaniu w dniu 20 lipca 2015 r. w Warszawie na posiedzeniu niejawnym wniosku J. P. o przyznanie prawa pomocy w zakresie ustanowienia radcy prawnego w sprawie ze skargi J. P. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] marca 2015 r., nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia w drodze wyjątku postanawia: ustanowić w niniejszej sprawie dla J. P. radcę prawnego w ramach przyznania prawa pomocy, o którego wyznaczenie zwrócić się do Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych w W.
W toku postępowania sądowego skarżący zwrócił się do Sądu z wnioskiem o przyznanie prawa pomocy w zakresie obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie radcy prawnego.
W uzasadnieniu urzędowego formularza wskazał, że pozostaje sam w gospodarstwie domowym i utrzymuje się z zasiłku rentowego w wysokości [...] euro. Wnioskodawca ujawnił, że nie posiada żadnego majątku, wskazał, że nie ma możliwości podjęcia pracy z uwagi na niepełnosprawność i choroby. Oświadczył, że nie zatrudnia i nie pozostaje z adwokatem lub radcą prawnym w innym stosunku prawnym.
Rozpoznając wniosek na wstępie należy stwierdzić, że stosownie do treści art. 243 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270) - dalej jako p.p.s.a. może być przyznane osobie fizycznej na jej wniosek. Prawo pomocy może być przyznane w zakresie częściowym - wówczas obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych i wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (art. 245 § 1, § 2 i § 3 ustawy). Przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje w zakresie częściowym następuje - gdy wykaże ona, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (art. 246 § 1 powołanej ustawy).
Mając na uwadze okoliczności niniejszej sprawy uznać należy, że J. P. wykazał, że pozostaje w sytuacji kwalifikującej go do przyznania prawa pomocy w zakresie obejmującym ustanowienie radcy prawnego. Przy ujawnionych dochodach, które stanowią jedyne źródło jego utrzymania w sposób oczywisty nie byłby w stanie samodzielnie i bez uszczerbku dla utrzymania swojego opłacić kosztów ustanowienia w sprawie profesjonalnego pełnomocnika.
Natomiast w odniesieniu do wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych należy wyjaśnić, że skarżący w niniejszej sprawie korzysta z ustawowego zwolnienia od kosztów sądowych na podstawie art. 239 pkt 1 lit. e p.p.s.a. W myśl tego przepisu nie ma obowiązku uiszczenia kosztów sądowych strona skarżąca działanie, bezczynność organu lub przewlekłe prowadzenie postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych. Niniejsza sprawa dotyczy świadczenia w drodze wyjątku, czyli świadczenia z ubezpieczenia społecznego, które mieści się w powyższej kategorii spraw. Ustawowy charakter zwolnienia oznacza, że strona skarżąca przewlekłość organu w tej kategorii spraw nie ma obowiązku uiszczania kosztów sądowych już od momentu wszczęcia postępowania sądowoadministracyjnego (wniesienia skargi) poprzez cały tok tego postępowania, zarówno przed sądem pierwszej instancji - wojewódzkim sądem administracyjnym - jak i przed sądem II instancji - Naczelnym Sądem Administracyjnym. Z kolei, zgodnie z art. 262 p.p.s.a., przepisy o przyznaniu prawa pomocy, w zakresie dotyczącym zastępstwa prawnego na zasadach prawa pomocy, mają odpowiednie zastosowanie do stron korzystających z ustawowego zwolnienia od obowiązku uiszczenia kosztów sądowych. W rezultacie wniosek strony, która korzysta z ustawowego zwolnienia od obowiązku uiszczenia kosztów sądowych, a występuje o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym, podlega rozpoznaniu tylko w zakresie dotyczącym zastępstwa prawnego. W pozostałym bowiem zakresie o zwolnieniu od kosztów sądowych rozstrzyga sama ustawa. W odróżnieniu od zwolnienia mocą postanowienia sądu lub referendarza sądowego (zwolnienie podmiotowe zależne od sytuacji majątkowej strony), zwolnienie ustawowe ma charakter przedmiotowy i jest niezależne od sytuacji majątkowej strony i jej możliwości płatniczych.
W tej sytuacji w oparciu o powołane wyżej przepisy oraz art. 258 § 1 i § 2 pkt 7 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi postanowiono jak w sentencji.