Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie: Przewodniczący: Sędzia WSA Ewa Pisula-Dąbrowska po rozpoznaniu w dniu 30 sierpnia 2013 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku M. O. z dnia 17 czerwca 2013 r. o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata w sprawie ze skargi M. O. na decyzję Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych z dnia [...] grudnia 2012 r. nr [...] w przedmiocie przetwarzania danych osobowych postanawia 1. odmówić zwolnienia od kosztów sądowych, 2. ustanowić dla M. O. adwokata z urzędu.
M. O. wniósł w niniejszej sprawie o przyznanie mu prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych oraz ustanowienia adwokata.
Referendarz sądowy postanowieniem z dnia 13 sierpnia 2013 r. przyznał skarżącemu prawo pomocy w zakresie ustanowienia adwokata z urzędu i odmówił przyznania prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych.
Odpis orzeczenia został doręczony wnioskodawcy w dniu 20 sierpnia 2013 r.
M. O. w dniu w dniu 20 sierpnia 2013 r. (data stempla pocztowego na kopercie) wniósł sprzeciw od powyższego postanowienia.
We wniosku oraz dodatkowym oświadczeniu z dnia 29 lipca 2013 r. wskazał, że prowadzi wspólne gospodarstwo domowe wraz z ojcem i dorosłą siostrą. Podniósł, że leczy się [...], siostra jest osobą niepełnosprawną, a od dnia [...] czerwca 2013 r., bezrobotną bez prawa do zasiłku i pozostaje na jego utrzymaniu, natomiast ojciec jest osobą schorowaną.
Oświadczył, że na dochód gospodarstwa domowego składa się jego świadczenie rentowe w wysokości 1.388,69 zł netto i zasiłek pielęgnacyjny w wysokości 153 zł netto emerytura jego ojca w kwocie 1.783,86 zł netto.
Wnioskodawca podał, że rodzina posiada jedynie lokal mieszkalny o pow. 44,60 m2.
Wskazał, że do stałych wydatków gospodarstwa domowego należą koszty utrzymania mieszkania - 700 zł miesięcznie, zakupu leków - łącznie około 350 zł, zakupu jedzenia - 900 zł.
Podniósł też, że posiada dług w kwocie 3.000 zł w różnych instytucjach finansowych oraz został przyjęty na studia zaoczne na Uniwersytet [...] na kierunek [...], co wiąże się z koniecznością wpłaty do dnia [...] września 2013 r. kwoty 3.000 zł tytułem czesnego.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje.
Stosownie do treści art. 260 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), w razie wniesienia sprzeciwu, który nie został odrzucony, zaskarżone postanowienie traci moc, a sprawa będąca przedmiotem sprzeciwu podlega rozpoznaniu przez sąd na posiedzeniu niejawnym.
Zgodnie z art. 246 § 1 pkt 1 tej ustawy, przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje w zakresie całkowitym, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania.
Należy podkreślić, iż przyznanie przez sąd prawa pomocy w zakresie całkowitym powinno mieć charakter wyjątkowy i być uzasadnione sytuacją majątkową strony żyjącej w ubóstwie. Udzielenie prawa pomocy jest formą dofinansowania jej z budżetu państwa i powinno sprowadzać się jedynie do przypadków, w których strona rzeczywiście nie posiada środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym i wykaże to w sposób przekonywujący (por. postanowienie NSA z dnia 4 kwietnia 2011 r., sygn. akt II FZ 103/11, postanowienie NSA z dnia 25 lutego 2011 r., sygn. akt I FZ 26/11).
Instytucja prawa pomocy jest zatem wyjątkiem od generalnej zasady ponoszenia kosztów postępowania przez stronę i ma zastosowanie w szczególnie uzasadnionych przypadkach. Prawo dostępu do sądu nie oznacza jednocześnie konieczności zagwarantowania stronom bezwarunkowego prawa do uzyskania bezpłatnej pomocy prawnej, ani do zwolnienia od kosztów sądowych. Wymóg ponoszenia kosztów postępowania nie stanowi ograniczenia prawa do sądu i jest usprawiedliwiony koniecznością zapewnienia właściwego funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości. Jak wskazuje się w doktrynie oraz orzecznictwie sądów administracyjnych prawo pomocy powinno być udzielane przede wszystkim osobom bezdomnym, bezrobotnym, samotnym, bez źródeł stałego dochodu i bez majątku (granice ubóstwa).
W niniejszej sprawie skarżący wskazał, że wraz z ojcem posiada stały dochód w postaci renty wraz zasiłkiem i emerytury - łącznie 3.324 zł. Jednocześnie, jak wynika ze złożonych rachunków bankowych, wnioskodawca i jego rodzina udzielają sobie wzajemnie pomocy finansowej, a ponadto skarżący uzyskuje niewielki dochód z aukcji internetowych. Natomiast wydatki na niezbędne koszty utrzymania (w tym opłaty za mieszkanie, energię elektryczną, leki, Internet, telefon, ubezpieczenie, z wyjątkiem zakupu żywności) wynoszą około 900 zł. Oznacza to, że pozostaje około 2.400 zł, które poza jedzeniem rodzina przeznacza na inne niż konieczne koszty utrzymania. W konsekwencji brak jest podstaw do uznania, że skarżący i członkowie jego rodziny pozostają w ubóstwie.
Tym samym, w ocenie Sądu, należy przyjąć, iż wnioskodawca nie wykazał, że spełnia przesłanki ustawowe do przyznania mu prawa pomocy w zakresie całkowitym, w tym zwolnienia od kosztów sądowych, które na obecnym etapie postępowania wynoszą 200 zł.
Jednak wysokość osiąganego dochodu oraz fakt, iż skarżący spłaca zaciągnięte kredyty, a także ponosi koszty czesnego za studia zaoczne, nie pozwala mu na poniesienie wydatków związanych z ustanowieniem profesjonalnego pełnomocnika.
Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 246 § 1 pkt 2 w zw. art. 260 oraz z art. 254 § 1 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie orzekł, jak w sentencji.