Starszy referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie Monika Bieńkowska po rozpoznaniu w dniu 24 listopada 2017 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku J. W. o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata w sprawie z Jego skargi na decyzję Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych w W. z dnia [...] r., [...] w przedmiocie przyznania pomocy pieniężnej p o s t a n a w i a: 1/ odmówić zwolnienia od kosztów sądowych, 2/ ustanowić adwokata.
Wyrokiem wydanym w dniu 25 października 2017 r., sygn. akt II SA/Sz 1015/17 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie orzekł o oddaleniu skargi J. W. na opisaną w sentencji decyzję Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych w W. w przedmiocie przyznania pomocy pieniężnej.
Następnie postanowieniem z dnia 10 listopada 2017 r. Sąd odmówił sporządzenia uzasadnienia wydanego rozstrzygnięcia, z uwagi na fakt, iż wniosek w tym przedmiocie skarżący złożył po terminie.
J. W. złożył zażalenie na rzeczone postanowienie Sądu razem z wnioskiem o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata.
W motywach wniosku podał, że jego sytuacja materialna nie pozwala mu na poniesienie kosztów sprawy oraz ustanowienia adwokata. Wnioskodawca pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z małżonką B. W., która nie osiąga żadnych dochodów, pozostając na jego utrzymaniu. Posiadany majątek to dom o powierzchni [...] m2 i wartości ok. [...] zł oraz nieruchomość rolna o powierzchni [...]ha. Miesięczny dochód dwuosobowego gospodarstwa domowego stanowi emerytura wnioskodawcy w wysokości [...] zł, a koszty niezbędnego utrzymania to: woda, prąd - [...] zł, odpady - [...] zł, telefon - [...] zł, podatek od nieruchomości - [...] zł.
Oceniając wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia adwokata, referendarz sądowy zważył:
Należy przede wszystkim wyjaśnić, że prawo pomocy jest szczególną instytucją procesową, która ma na celu zagwarantowanie konstytucyjnego prawa do sądu osobom, które nie są w stanie samodzielnie ponieść kosztów postępowania sądowego. Stanowi ono realizację uprawnień wynikających z art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji RP oraz art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzonej w Rzymie w dniu 4 listopada 1950 r. (Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.).
Instytucję prawa pomocy w postępowaniu sądowoadministracyjnym regulują przepisy zawarte w rozdziale 3, działu V ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2017 r. poz. 1369 ze zm.).
Zgodnie z art. 246 § 1 pkt 1 i 2 P.p.s.a. przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje w zakresie częściowym - gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny, w zakresie całkowitym - gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania.
Podkreślić należy, że instytucja prawa pomocy stanowi odstępstwo od ogólnej zasady odpłatności postępowania wyrażonej w art. 199 ww. ustawy. Prawo pomocy może być więc przyznane na wniosek osób bardzo ubogich znajdujących się ze względu na różne zdarzenia życiowe w sytuacji, która nie pozwala im na poniesienie jakichkolwiek kosztów postępowania, lub gdy ich poniesienie byłoby związane z poniesieniem uszczerbku koniecznego dla wnioskującego i jego rodziny, tj. uniemożliwiłoby zaspokojenie najbardziej podstawowych potrzeb życiowych.
Przy tym należy zaznaczyć, że ciężar dowodu spełnienia przesłanek przyznania prawa pomocy, określonych w art. 246 § 1 P.p.s.a. ciąży na stronie ubiegającej się o uzyskanie takiego prawa.
W niniejszej sprawie skarżący wniósł o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata.
Ze złożonego oświadczenia wynika, że J. W. razem z żoną dysponuje stałym miesięcznym dochodem wynoszącym [...] zł, a wykazane niezbędne koszty utrzymania kształtują się na poziomie ok. [...] zł.
Biorąc pod uwagę sytuację materialną wnioskodawcy, nie ulega wątpliwości, że skarżący nie byłby w stanie ustanowić pełnomocnika z wyboru. Dlatego starszy referendarz sądowy stwierdził, że zachodzą przesłanki do przyznania J. W. adwokata z urzędu.
Odnośnie wniosku w części dotyczącej zwolnienia od kosztów wskazać należy, że postanowienie o przyznaniu prawa pomocy wywiera skutki prawne od momentu skutecznego złożenia wniosku. Mając na uwadze, że razem z zażaleniem skarżący uiścił opłatę w wysokości [...] zł i na obecnym etapie postępowania żadne inne koszty nie są wymagalne, referendarz sądowy uznał, że brak jest podstaw do pozytywnego rozstrzygnięcia w tym zakresie.
Z tych względów na podstawie art. 246 § 1 pkt 2 P.p.s.a. orzeczono jak w sentencji postanowienia.