Referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Rzeszowie Agata Kosowska-Dudzik po rozpoznaniu w dniu 29 września 2017 roku w Rzeszowie na posiedzeniu niejawnym wniosku Z. S. o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia adwokata w sprawie ze skargi Z. S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] czerwca 2017 r. nr [...] w przedmiocie zatwierdzenia projektu scalenia gruntów - postanawia - odmówić przyznania wnioskodawczyni prawa pomocy.
Z. S. zaskarżyła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w przedmiocie zatwierdzenia projektu scalenia gruntów. Wymieniona wezwana została do uiszczenia kwoty 200 zł tytułem wpisu od tej skargi, w odpowiedzi na co wniosła o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata. Jako członków wspólnego gospodarstwa domowego wymieniła: wymagającą całodobowej opieki, niepełnosprawną w stopniu znacznym matkę, niepełnosprawną córkę (16 lat), drugą córkę - uczennicę trzeciej klasy liceum, studiującego i pracującego w Krakowie syna oraz męża. Wnioskodawczyni podkreśliła, że ze względu na niepełnosprawność córki nie pracuje. Rodzina posiada gospodarstwo rolne o pow. 2,92 ha (1 byk, 30 kur). Przed scaleniem gruntów hodowali bydło, lecz w wyniku scalenia zamieniono im łąki na nieużytki, dlatego zrezygnowali z tej hodowli. Majątek wymienionych to także oszczędności pieniężne w wysokości 10 000 zł z tytułu odprawy otrzymanej przez męża strony w związku z przejściem na emeryturę oraz samochód osobowy z 2005 r. Dochody rodziny są następujące: emerytura matki skarżącej - 1116 zł, emerytura męża skarżącej - 2150 zł, wynagrodzenie za pracę syna - 300 zł, świadczenie wychowawcze - 500 zł, zasiłek pielęgnacyjny - 522 zł. Z kolei wydatki to: prąd - 220 zł, woda -150 zł, Internet, telefon, telewizja - 90 zł, rehabilitacja córki - 150 zł, lekarstwa - 300 zł, dojazdy córki - 90 zł.
Rozpoznając wniosek zważono, co następuje:
Zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata to prawo pomocy w całkowitym zakresie, o czym stanowi art. 245 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2017 r. poz. 1369 ze zm.), zwanej dalej "P.p.s.a.". Natomiast zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub tylko ustanowienie adwokata to częściowe prawo pomocy (art. 245 § 3 P.p.s.a.). Najszersze granice wsparcia przeznaczone są dla osoby, która wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania (art. 246 § 1 pkt 1 P.p.s.a.). Z kolei mniejsza pomoc przyznawana jest osobie, która wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (art. 246 § 1 pkt 2 P.p.s.a.). Dofinansowanie ze środków Skarbu Państwa adresowane jest więc do osób faktycznie ubogich tj. takich, poza których obiektywnymi możliwościami znajduje się jakakolwiek bądź częściowa partycypacja w kosztach danego postępowania sądowego. Ten wyjątkowy charakter przedmiotowej instytucji wynika wprost z brzmienia art. 199 P.p.s.a., który ustanawia zasadę ponoszenia kosztów postępowania przez jego strony. Powyższe wskazuje, że generalnie to zadaniem strony postępowania jest wygospodarowanie stosownych środków pieniężnych. W tym celu strona winna przeznaczyć zgromadzone przez siebie zasoby pieniężne bądź też ograniczyć cześć dotychczasowych wydatków, które nie wiązały się bezpośrednio z egzystencją. Jak już bowiem wyżej wskazano, tylko poniesienie przez stronę bądź jej domowników uszczerbku w koniecznym utrzymaniu na skutek przeznaczenia części uzyskiwanych dochodów na sfinansowanie udziału w danym postępowaniu sądowym może skutkować uwzględnieniem żądania przyznania prawa pomocy. Wynika to mianowicie z treści powołanego art. 246 § 1 pkt 2 P.p.s.a., który pierwszeństwo przed koniecznością poniesienia kosztów postępowania sądowego przyznaje wydatkom koniecznym.