Referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Rzeszowie Agata Kosowska-Dudzik po rozpoznaniu w dniu 20 czerwca 2014 roku w Rzeszowie na posiedzeniu niejawnym wniosku B. S. o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia adwokata w sprawie z jej skargi na decyzję Głównego Inspektora Transportu Drogowego z dnia [...] listopada 2013 r. nr [...] w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej - postanawia - odmówić przyznania prawa pomocy.
W skardze kasacyjnej złożonej od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie odrzucającego skargę B. S. na decyzję Głównego Inspektora Transportu Drogowego w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej wyżej wymieniona zawarła żądanie przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym poprzez zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata lub radcy prawnego. Sprecyzowała je następnie na urzędowym formularzu tego rodzaju wniosku (PPF) wskazując, że domaga się zwolnienia od kosztów sądowych oraz ustanowienia adwokata. Zwróciła uwagę na "chwilowy" brak środków pieniężnych uniemożliwiający poniesienie opłaty sądowej w należnej wysokości. Podała, że wspólne gospodarstwo domowe prowadzi wraz z mężem oraz trzema córkami. Rodzina utrzymuje się z uzyskiwanego przez męża wnioskodawczyni świadczenia z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w kwocie 848,88 zł wynagrodzenia za pracę jednej z córek w wysokości 1180 zł oraz dochodu z działalności gospodarczej prowadzonej przez skarżącą, wynoszącego 2300 zł. Majątek rodziny to samochód Subaru Forester oraz oszczędności w kwocie 12 000 zł.
Rozpoznając wniosek o przyznanie prawa pomocy zważono, o następuje:
B. S. domaga się przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym, a zatem zarówno zwolnienia od kosztów sądowych, jak i ustanowienia adwokata - art. 245 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.), zwanej dalej P.p.s.a.". Ustawodawca w art. 246 § 1 pkt 1 P.p.s.a. wskazał, że wsparcie Państwa w takim wymiarze dopuszczalne jest w sytuacji niemożności poniesienia przez stronę jakichkolwiek kosztów postępowania. Istnieje także możliwość udzielenia wnioskodawcy częściowej pomocy tj. zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub też tylko ustanowienie adwokata. Dopuszczalne jest ono w razie niemożności poniesienia przez stronę pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny, na co wskazuje treść art. 246 § 1 pkt 2 P.p.s.a. Niezależnie jednak od zakresu żądania strony to właśnie ona obowiązana jest do wykazania, że jej stan rodzinny, majątkowy oraz dochody kwalifikują ją do uzyskania żądanego wsparcia. Tak ustalony ciężar dowodu w zakresie istotnych z punktu widzenia przesłanek prawa pomocy okoliczności pozostaje w zgodzie z brzmieniem art. 199 P.p.s.a. Z przepisu tego wynika, że strony ponoszą koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Powyższe wskazuje, że instytucja prawa pomocy ma wyjątkowy charakter, a zadaniem strony jest przedstawienie danych przemawiających, w jej odczuciu, za zasadnością zgłoszonego żądania, zaś ocena tych informacji należy do Sądu.
Poddawszy analizie wynikające z wniosku skarżącej dane uznano, że nie uzasadniają one przyznania wnioskodawczyni prawa pomocy w jakimkolwiek zakresie. O braku możliwości uwzględnienia w pełni żądania strony przesądza fakt, iż zarówno ona, jak i pozostający wraz z nią we wspólnym gospodarstwie domowym mąż i jedna z trzech córek uzyskują co miesiąc dochód. Przy czym w przypadku skarżącej nie jest on stały, na co wskazuje porównanie obydwu złożonych w niniejszej sprawie wniosków o przyznanie prawa pomocy (pierwszy wobec niezłożenia go na urzędowym formularzu pozostawiony został bez rozpoznania). W pierwszym z tych wniosków skarżąca zaznaczyła, że jej comiesięczny dochód z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej to 1250 zł, natomiast obecnie podała, że jest to kwota 2300 zł. Nie jest więc wykluczone, że w następnym okresie czasu dochód ten wykaże dalszą tendencję wzrostową. Instytucja prawa pomocy w całkowitym zakresie przeznaczona jest zaś dla osób o braku jakichkolwiek środków np. bezrobotnych bez prawa do zasiłku bądź też takich, którym niedostateczna ilość posiadanych środków pieniężnych uniemożliwia nawet podstawowe utrzymanie. Z wniosku B. S. nie wynika zaś, aby miała ona problemy z zapewnieniem sobie i rodzinie egzystencji na godziwym poziomie. Przeciwnie, składająca wniosek zaznaczyła, że posiada samochód. Kosztów jego utrzymania z pewnością nie można zaliczyć do wydatków koniecznych w rozumieniu powołanego wyżej art.246 § 1 pkt 2 P.p.s.a.
O braku podstaw do udzielenia wnioskodawczyni wsparcia w jakiejkolwiek części świadczy jednak przede wszystkim fakt, że posiada ona oszczędności w kwocie 12 000 zł, która jest wystarczająca tak do uiszczenia wszystkich kosztów sądowych w niniejszej sprawie, jak też do pokrycia wydatku na wynagrodzenie profesjonalnego zastępcy prawnego. Mając zatem na uwadze okoliczność w postaci zgromadzenia przez stronę znacznych w porównaniu do kosztów niniejszego postępowania środków finansowych, brak jest podstaw do przerzucania ciężaru ponoszenia tychże kosztów na Skarb Państwa. Byłoby to bowiem nadużycie instytucji prawa pomocy, która z mocy wskazanego wyżej art. 199 P.p.s.a. może znaleźć zastosowanie tylko w wyjątkowych przypadkach.
Uznając więc, że B. S. w żaden sposób nie wykazała, że jej sytuacja rodzinna i materialna wymaga pomocy ze środków publicznych odmówiono wyżej wymienionej przyznania żądanego wsparcia. Podstawę rozstrzygnięcia stanowi art. 258 § 1, § 2 pkt 7 w zw. z art. 245 § 2, § 3 i art. 246 § 1 pkt 1 i pkt 2 P.p.s.a.