Referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Rzeszowie Agata Kosowska-Dudzik po rozpoznaniu w dniu 26 maja 2017 roku w Rzeszowie na posiedzeniu niejawnym wniosku A. G. o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych w sprawie ze skargi A. G. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] listopada 2016 r. nr [...] w przedmiocie skierowania na badanie lekarskie - postanawia - odmówić przyznania prawa pomocy.
W sprawie ze skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w przedmiocie skierowania na badanie lekarskie A. G. wniósł o zwolnienie od kosztów sądowych. Wskazał, że obecnie nie jest w stanie ich ponieść bowiem jedynym źródłem utrzymania jego rodziny, w skład której wchodzą żona i studiujący poza miejscem zamieszkania syn jest jego emerytura w wysokości 3600 zł. Przeznaczana jest ona na utrzymanie studiującego syna, niepracującej żony, mieszkania, spłatę kredytu, budowę domu i ubezpieczenia majątkowe i na życie. Po pokryciu powyższych wydatków pozostaje niewielka kwota. Jako majątek wnioskodawca wskazał dom o pow. 144 m.kw. oraz mieszkanie o pow. 46,22 m.kw. Rata kredytu zaciągniętego w wysokości 24 994,51 zł wynosi miesięcznie 500 zł, opłaty mieszkaniowe 350 zł, media od 200 do 300 zł, ubezpieczenia majątkowe - 359 zł, ubezpieczenia na życie - 120 zł, podatki od nieruchomości 231 zł, natomiast utrzymanie syna w [...] to 2000 zł.
Celem uzyskania dokładniejszych danych odnośnie do sytuacji materialnej wnioskodawcy wezwano go do ich uzupełnienia. W odpowiedzi skarżący podał, że kredyt zaciągnął na "zapłatę bezprawnie i bezpodstawnie zasądzonego świadczenia". Żona strony nie pracuje dorywczo. Koszty, które ponosi studiujący syn to: 600 zł - opłaty za mieszkanie, 500 zł - wyżywienie, 400 zł - opłata za studia, 500 zł - ubiór, środki czystości, książki, paliwo do samochodu. Syn nie otrzymuje stypendium. Pozostałe wydatki rodziny to: czynsz - 356,19 zł, Internet - 40 zł, telefon - 30 zł, energia elektryczna gaz - 200 zł, ubezpieczenia na życie - 128,90 zł, ubezpieczenia majątkowe - 36 zł, podatki od nieruchomości - 18,16 zł. Na potwierdzenie powyższych skarżący przedłożył kserokopie stosownych dokumentów. Wnioskodawca i jego zona są współwłaścicielami samochodu osobowego z 1999 r.
Rozpoznając wniosek zważono, co następuje:
Żądanie A. G. nie mogło zostać uwzględnione, bowiem przedstawiona przez niego sytuacja materialna nie pozwala na stwierdzenie, by wymieniony wymagał wsparcia ze środków publicznych, z których finansowana jest instytucja prawa pomocy. W postępowaniu sądowoadministracyjnym obowiązuje zasada odpłatności za zainicjowaną przez stronę sprawę, zaś wyjątkiem od niej jest możliwość ubiegania się o zwolnienie w tym przedmiocie, a wynika ona z art. 199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r. poz. 718 ze zm.), zwanej dalej "P.p.s.a.". Prawo pomocy jest więc wyłomem, który ustawodawca uczynił na rzecz strony ubogiej, która bez otrzymania przedmiotowej pomocy nie mogłaby realizować swoich praw przed sądem z uwagi na obiektywny brak możliwości zdobycia środków, które warunkują udział w danym postępowaniu. Podkreślenia wymaga przy tym, że to wnioskujący o dofinansowanie przez Skarb Państwa powinien wykazać, że spełnia ustawową przesłankę otrzymania żądanego wsparcia. Spoczywający na wnioskodawcy ciężar dowodowy w zakresie okoliczności przemawiających za uwzględnieniem żądania wynika wprost z brzmienia art. 246 § 1 pkt 2 P.p.s.a. Przepis ten stanowi, że częściowe prawo pomocy (tzn. zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub tylko ustanowienie adwokata) adresowane jest do osoby, która wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Tylko zatem wydatki związane z egzystencją mogą być traktowane priorytetowo względem obowiązku uiszczenia kosztów postępowania. Chodzi bowiem o to, że strona zawsze jest w stanie znaleźć takie wydatki, które uznaje za ważne i niezbędne. Wyjątkowość instytucji prawa pomocy nakazuje jednak, by jako takie wydatki konieczne potraktować tylko te mające związek z zaspokojeniem podstawowych potrzeb życiowych.