Referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Rzeszowie Agata Kosowska-Dudzik po rozpoznaniu w dniu 23 lutego 2017 roku w Rzeszowie na posiedzeniu niejawnym wniosku A. M. o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia adwokata w sprawie ze skargi A. M. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] grudnia 2016 r. nr [...] w przedmiocie stosunków wodnych na gruncie - postanawia - odmówić przyznania prawa pomocy.
A. M. dołączyła do skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w przedmiocie stosunków wodnych na gruncie wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata. Z wniosku tego, jak też z odpowiedzi na wezwanie strony o wskazanie dodatkowych danych wynika, że wspólne gospodarstwo domowe prowadzi ona wraz z córką, urodzoną w czerwcu 2016r. Wnioskodawczyni jest osobą niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym. Jej dochody to: świadczenie rodzicielskie - 1000 zł, renta socjalna - 644,53 zł, dodatek pielęgnacyjny - 153 zł, stypendium - 350 zł oraz dochód z gospodarstwa rolnego - 182 zł. Średnie miesięczne wydatki skarżącej są natomiast następujące: 400 zł - wyżywienie własne, 400 zł - wyżywienie dziecka, 200 zł - pieluchy dla dziecka, 50 zł - gaz, 100 zł - energia elektryczna, 37 zł - woda i kanalizacja, 35 zł - wywóz śmieci, 300 zł - opał, 30 zł - telefon, 55 zł - Internet, 340 zł - czesne w związku ze studiowaniem w L., 600 zł - dojazd do L. i pobyt tam, 300 zł - utrzymanie samochodu.
Motywując żądanie ustanowienia zawodowego pełnomocnika wnioskodawczyni wskazała na skomplikowany charakter sprawy.
Rozpoznając wniosek zważono, co następuje:
Wsparcie w ramach instytucji prawa pomocy mogą otrzymać osoby ubogie, a więc takie, którym niewielki dochód nie pozwala na samodzielne pokrycie kosztów postępowania. Instytucja ta dotyczy zatem naprawdę wyjątkowych przypadków, zwłaszcza jeśli chodzi o pomoc w całkowitym zakresie tj. zarówno zwolnienia od kosztów sądowych, jak i ustanowienia adwokata. Zasadniczo bowiem to strony postępowania zamierzając bronić swoich praw na drodze sądowej obowiązane są poczynić w tym celu stosowne oszczędności. Powyższe wynika z brzmienia art. 199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r. poz. 718 ze zm.), zwanej dalej "P.p.s.a.". Według tego przepisu, strony ponoszą koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Przy podejmowaniu rozstrzygnięcia będącego odstępstwem od tej reguły należy zatem dokonać wszechstronnej analizy pod kątem spełnienia przez wnioskodawcę ustawowych przesłanek przyznania prawa pomocy. Trzeba mieć więc wówczas na uwadze, że środki, które służą finansowaniu przedmiotowej instytucji to środki publiczne, a ich ilość jest ograniczona. Oznacza to, że przyznanie prawa pomocy może mieć miejsce w nie budzących wątpliwości okolicznościach. Jeśli zaś takie wątpliwości się pojawią, to nie mogą one przemawiać na korzyść wnioskodawcy, którego zadaniem jest wykazanie, iż znajduje się w sytuacji wymagającej zgodnie z P.p.s.a. wsparcia. Okoliczności czynienia odstępstwa od zasady z art. 199 P.p.s.a. muszą być więc jasne. Jeśli tak nie jest, to strona ubiegająca się o pomoc ponosi związane z tym ryzyko.
W świetle art. 246 § 1 pkt 1 P.p.s.a., całkowite prawo pomocy, a więc zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata przysługuje osobie, która wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Z kolei częściowe prawo pomocy tj. zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub tylko ustanowienie adwokata (art. 245 § 3 P.p.s.a.) adresowane jest do osoby, która wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego siebie i rodziny.