Referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Rzeszowie Agata Kosowska-Dudzik po rozpoznaniu w dniu 19 sierpnia 2016 roku w Rzeszowie na posiedzeniu niejawnym wniosku W. S. o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia adwokata w sprawie z jego skargi na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego z dnia [...] maja 2016 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wprowadzenia zmian w operacie ewidencji gruntów i budynków - postanawia - I. przyznać wnioskodawcy prawo pomocy poprzez zwolnienie od obowiązku uiszczenia wpisu od skargi, II. odmówić przyznania prawa pomocy w pozostałym zakresie.
Sygn. akt II SA/Rz 1014//16
Uzasadnienie
W. S. złożył w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Rzeszowie skargę na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego w przedmiocie odmowy wprowadzenia zmian w operacie ewidencji gruntów i budynków. Wezwany do uiszczenia wpisu w kwocie 200 zł od tej skargi wniósł o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata. Wskazał na trudną sytuację materialną i zdrowotną. Do wspólnego z nim gospodarstwa domowego wchodzą żona i dwójka synów (50 i 45 lat); jeden z nich jest osobą bezrobotną, natomiast drugi prowadzi działalność rolniczą. Wymienieni mieszkają w domu o pow. 110 m.kw. położonym na działce o pow. 0,1287 ha. Skarżący jest właścicielem nieruchomości rolnej (0,4 ha). Świadczenie emerytalne wnioskodawcy wynosi 1881,66 zł, zaś emerytura pobierana przez jego żonę to kwota 1123,10 zł. Skarżący jako stałe wydatki wskazał: opłaty za media - 279,5 zł, żywność i lekarstwa - 1250 zł, opał na zimę - 416 zł, środki higieny - 416 zł, odzież - 195 zł, bieżące koszty utrzymania budynku - 295 zł, utrzymanie pojazdu z 1994 r. - 287 zł. Do wniosku składający go dołączył orzeczenie wskazujące, że posiada on znaczny stopień niepełnosprawności oraz orzeczenie, z którego wynika, że jest on niezdolny do samodzielnej egzystencji.
Referendarz sądowy wezwał stronę do podania dodatkowych informacji i przedłożenia dodatkowych dokumentów w celu uzupełnienia złożonego oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku i dochodach. W odpowiedzi Wiesław Strzyż wskazał, że syn J. S. posiada działkę rolną o pow. 0,27 ha, na której znajdują się drzewa owocowe i warzywa, wykorzystywane na potrzeby rodziny. Z kolei drugi z synów jest zarejestrowany w urzędzie pracy jako osoba bezrobotna, ale ma nadzieję podjąć pracę w najbliższej przyszłości. Z załączonych dokumentów wynika, że składka z tytułu ubezpieczenia w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego wynosi 390 zł, podatek rolny na 2016 rok to kwota 73 zł, zaś łączne zobowiązanie pieniężne na 2016 rok wynosi 381 zł.
Rozpoznając wniosek zważono, co następuje:
Prawo pomocy, o które ubiega się skarżący w niniejszej sprawie ma charakter wyjątkowy. Stanowi bowiem odstępstwo od zasady ponoszenia przez strony kosztów postępowania związanych z ich udziałem w sprawie, wyrażonej w art. 199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r. poz. 718), zwanej dalej "P.p.s.a.". Źródłem jego finansowania są dochody budżetu Państwa, dlatego też powinno mieć ono zastosowanie tylko w przypadkach, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest obiektywnie niemożliwe, a poniesienie kosztów związanych z prowadzeniem sprawy sądowej zagrażałoby egzystencji wnioskodawcy. Wskazują na to przesłanki przedmiotowej instytucji. W przypadku, gdy strona ubiega się o prawo pomocy w częściowym zakresie, a więc obejmującym zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub tylko ustanowienie adwokata (art. 245 § 3 P.p.s.a.), to przesłankę tę stanowi niemożność poniesienia pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (art. 246 § 1 pkt 2 P.p.s.a.). Natomiast w sytuacji, kiedy zakres żądania strony dotyczy zarówno zwolnienia od kosztów sądowych, jak i ustanowienia pełnomocnika, to przyznanie takiego wsparcia możliwe jest, gdy strona nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania (art. 246 § 1 pkt 1 P.p.s.a.). Należy zaznaczyć, że w obydwu wypadkach tj. zarówno, kiedy strona ubiega się o całkowity, jak i częściowy wymiar prawa pomocy, to ona winna udowodnić, że znajduje się w sytuacji, która została uznana przez ustawodawcę za usprawiedliwiającą jego przyznanie. Wynika to wprost z powołanego art. 246 § 1 pkt 1 i pkt 2 P.p.s.a., które ciężar dowodu nakładają właśnie na wnioskodawcę. Ponadto, należy przyjąć, że strona uzyskująca jakiekolwiek dochody powinna partycypować w kosztach postępowania, w zakresie oczywiście swoich możliwości płatniczych. W tym celu obowiązana jest zabezpieczyć środki na pokrycie kosztów danego postępowania do granic koniecznego utrzymania siebie i pozostałych osób tworzących z nią wspólne gospodarstwo domowe.