Referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Olsztynie Agnieszka Bińczyk po rozpoznaniu w dniu 21 czerwca 2013 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku A. Z. o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata w sprawie ze skargi A. Z. na postanowienie Wojewody "[...]" z dnia "[...]" Nr "[...]" w przedmiocie statusu bezrobotnego postanawia odmówić ustanowienia dla skarżącego adwokata.
Wyrokiem z dnia 19 lipca 2012 r., Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie oddalił skargę A. Z. na postanowienie Wojewody "[...]" z dnia "[...]", Nr "[...]".
We wniosku z dnia 28 maja 2013 r., złożonym na urzędowym formularzu (uznano, że dokonana przez skarżącego obróbka graficzna formularza, która nie pozbawiła go żadnych elementów istotnych, nie wpłynęła negatywnie na jego moc prawną), skarżący wniósł o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie wskazanego imiennie adwokata. Według oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku i dochodach, wnioskodawca sam prowadzi gospodarstwo domowe. Jego majątek stanowią: "budynek mieszkalny do rozbiórki 111,54 m2", mieszkanie o powierzchni ok. 36 m2 oraz nieruchomość rolna o powierzchni 0,59 ha. Wnioskodawca nie wykazał żadnych zasobów pieniężnych, przedmiotów wartościowych oraz dochodów. Podniósł, iż jest osobą ubogą, zarejestrowaną w urzędzie pracy jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłków. Wskazał, iż "posiadana nieruchomość rolna nie stanowi źródła dochodu (...) a jedynie jego konsumpcyjne źródło utrzymania" oraz, że "z posiadanej nieruchomości (...) nie czerpie zarobków a jedynie wykorzystuje ją w celach prywatnych upraw konsumpcyjnych". Oświadczył, iż nie posiada "jakichkolwiek przedmiotów wartościowych i realnych oszczędności finansowych", a środki pieniężne na jego koncie zostały zablokowane przez komornika.
Wskazać należy, iż w świetle art. 239 pkt 1 lit. b) ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), zwanej dalej w skrócie ppsa, skarżący zwolniony jest z obowiązku uiszczenia kosztów sądowych w niniejszej sprawie z mocy ustawy. Tym samym w zakresie rozstrzygnięcia przedmiotowego wniosku pozostaje jedynie kwestia ustanowienia adwokata.
Zgodnie z art. 262 ppsa, do stron korzystających z ustawowego zwolnienia od obowiązku uiszczenia kosztów sądowych odpowiednie zastosowanie mają przepisy o przyznaniu prawa pomocy w zakresie dotyczącym zastępstwa prawnego na zasadach prawa pomocy. Stosownie też do art. 246 § 1 pkt 2 w związku z art. 245 § 3 ppsa, ustanowienie adwokata, czyli przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym następuje, jeśli osoba fizyczna wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Z treści przytoczonego przepisu wynika, że w postępowaniu o przyznanie prawa pomocy, to na stronie spoczywa ciężar wykazania, iż znajduje się w sytuacji uprawniającej ją do otrzymania prawa pomocy. To strona powinna zatem przekonać rozpoznającego wniosek o przyznanie prawa pomocy, że nie posiada żadnych lub wystarczających możliwości sfinansowania kosztów postępowania, a zdobycie środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym było i jest dla niej obiektywnie niemożliwe.
Mając to na uwadze zauważyć należy, iż rozpoznawany obecnie wniosek jest kolejnym wnioskiem skarżącego o ustanowienie adwokata złożonym w niniejszej sprawie. Postanowieniem z dnia 11 grudnia 2012 r., sygn. akt II SA/Ol 524/11, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie, po rozpoznaniu - na skutek sprzeciwu - wniosku skarżącego z dnia 14 sierpnia 2012 r., odmówił ustanowienia dla niego adwokata. Uzasadniając podjęte rozstrzygnięcie, Sąd stwierdził, iż strona ubiegająca się o przyznanie prawa pomocy musi wykazać, tj. należycie udokumentować, swoją sytuację materialną, gdyż to na podstawie przekazanych przez nią informacji Sąd dokonuje merytorycznej oceny wniosku pod kątem wystąpienia przesłanek przyznania prawa pomocy. Rozstrzygnięcie Sądu zależy zatem zawsze od tego, co zostanie wykazane przez stronę. Mając to na uwadze Sąd wskazał, iż w rozpoznawanej sprawie skarżący odnosząc się ogólnikowo do skierowanego do niego wezwania w trybie art. 255 ppsa w zasadzie nie umożliwił Sądowi dokonania oceny, jak w rzeczywistości kształtuje się jego sytuacja materialna. Skarżący, podnosząc, że jest osobą ubogą, która nie posiada żadnych zasobów pieniężnych, przedmiotów wartościowych ani dochodów, faktycznie nie ujawnił źródła utrzymania siebie i źródła finansowania ponoszonych wydatków, w tym związanych z posiadaniem wykazanych nieruchomości. Podał wprawdzie, że wszelkie wydatki związane z utrzymaniem jego i jego majątku ponosi rodzina, która - jak zaznaczył - "prawnie nie może skarżącego zaliczyć w poczet swojego gospodarstwa domowego". Nie wskazał jednak, kto rzeczywiście udziela mu tej pomocy, w jakiej formie i w jakim zakresie. Ponadto, bez wyjaśnienia pozostawił również kwestie związane z posiadanymi nieruchomościami, w szczególności dotyczące ich przeznaczenia i wartości oraz braku ich wykorzystywania w celu pozyskania źródła dochodu. Sąd podkreślił natomiast, że na ocenę możliwości finansowych osoby ubiegającej się o przyznanie prawa pomocy ma wpływ nie tylko wysokość osiąganego przez nią dochodu i posiadanych przez nią zasobów pieniężnych, lecz także będący w jej posiadaniu majątek i to, czy może go wykorzystać w celu pozyskania środków pieniężnych, tym bardziej gdy w skład tego majątku wchodzi kilka nieruchomości różnego rodzaju. W świetle powyższego, Sąd stwierdził, że przekazane przez skarżącego do oceny Sądu pisma i wyjaśnienia nie wskazują jednoznacznie, jaka jest jego rzeczywista sytuacja materialna. W konsekwencji rozpoznawany wniosek ocenił jako niezasadny. Sąd zauważył jednocześnie, iż osoba ubiegająca się o przyznanie prawa pomocy powinna mieć świadomość, że domagając się jego przyznania musi uprawdopodobnić okoliczności przemawiające za uwzględnieniem złożonego przez nią wniosku. W niniejszej sprawie skarżący uchylił się od przedstawienia niezbędnych dowodów, gdyż przedłożył do oceny Sądu jedynie wybrane selektywnie informacje i dokumenty, powinien był zatem liczyć się z oceną, że brak będzie podstaw do uznania jego twierdzeń i oświadczeń za uprawdopodobnione.