Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Hanna Raszkowska po rozpoznaniu w dniu 3 grudnia 2012 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku A.Z. o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym ustanowienie adwokata w sprawie ze skargi A.Z. na decyzję Dyrektora Okręgowego Służby Więziennej w O. z dnia 28 maja 2012 r., nr "[...]" w przedmiocie odmowy wypłaty uposażenia postanawia odmówić przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym, polegającym na ustanowieniu adwokata.
Wnioskiem z dnia 2 sierpnia 2012 r. A.Z. zwrócił się o ustanowienie imiennie wskazanego adwokata. Podał, że jest bezrobotny, jest osobą ubogą, nie posiada środków do finansowych, oszczędności i przedmiotów wartościowych. Jest właścicielem mieszkania pow. ok. 36 m2, budynku do rozbiórki o pow. 111,54 m2 i nieruchomości rolnej o pow. 0,59 ha, która nie przynosi dochodu, a jest jedynie "konsumpcyjnym źródłem utrzymania". Skarżący podał, że prowadzi samodzielnie gospodarstwo domowe. Do wniosku załączył zaświadczenie potwierdzające, że został zarejestrowany jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłku oraz wydruk z rachunku bankowego, za okres 23 listopad 2012 r. - 29 lipiec 2012 r.
Referendarz sądowy w tut. Sądzie postanowieniem z dnia 20 sierpnia 2012 r. odmówił ustanowienia dla wnioskodawcy adwokata. W uzasadnieniu wskazano na brak wykazania aktualnego źródła utrzymania i finansowania ponoszonych wydatków, zaniechanie wyjaśnienia sposobu użytkowania nieruchomości rolnej. Z uwagi na brak wiedzy o rzeczywistych źródłach finansowania wnioskodawcy i wysokości posiadanych środków , nie było możliwe ustalenie faktycznej sytuacji finansowej wnioskodawcy, co wykluczyło możliwość przyznania wnioskowanego prawa.
W złożonym sprzeciwie, zatytułowanym "zażalenie", skarżący zarzucił, że referendarz sądowy nie wezwał go do wskazania dodatkowych źródeł dochodu, stanu majątkowego i finansowego, lecz wysnuł przedwczesny wniosek o posiadaniu przez skarżącego realnych możliwości poniesienia kosztów ustanowienia pełnomocnika. Skarżący stwierdził, że wykazał, iż znajduje się w sytuacji uprawniającego go do przyznanie wnioskowanej pomocy.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie zważył, co następuje.
Przede wszystkim przypomnieć należy, że prawo pomocy, zarówno w zakresie całkowitym, jak i częściowym, jest instytucją stanowiącą wyjątek od zasady ponoszenia kosztów postępowania sądowego przez strony. Z tego względu przesłanki jej zastosowania winny być interpretowane w sposób ścisły. Udzielenie prawa pomocy jest bowiem formą dofinansowania strony postępowania z budżetu Państwa i powinno mieć miejsce tylko w sytuacjach, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe (por. postanowienie NSA z dnia 11 stycznia 2012 r., sygn. akt I OZ 1099/11).
Podnieść również należy, że w orzecznictwie sądów administracyjnych ugruntowany jest pogląd, iż to na wnioskodawcy spoczywa ciężar wykazania, że znajduje się w sytuacji uprawniającej do skorzystania z prawa pomocy. Powinien on zatem przekonać Sąd o konieczności przyznania mu prawa pomocy. Wnioskodawca ubiegający się o przyznanie prawa pomocy musi wykazać, tj. należycie udokumentować, swoją sytuację materialną, gdyż to na podstawie przekazanych przez niego informacji Sąd dokonuje merytorycznej oceny wniosku pod kątem wystąpienia przesłanek przyznania prawa pomocy we wnioskowanym zakresie (zob. np. postanowienia NSA z dnia 16 grudnia 2010 r., sygn. akt II GZ 409/10 i z dnia