Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Ewa Osipuk po rozpoznaniu w dniu 20 lipca 2016 r. na posiedzeniu niejawnym sprzeciwu "[...]" od zarządzenia starszego referendarza sądowego z dnia 1 kwietnia 2016 r., sygn. akt II SA/Ol 15/16 w sprawie ze skargi "[...]" na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w "[...]" z dnia 26 października 2015 r. nr "[...]" w przedmiocie uzgodnienia w zakresie ochrony gruntów rolnych - niedopuszczalności zażalenia postanawia 1) uchylić zarządzenie z dnia 1 kwietnia 2016 r., sygn. akt II SA/Ol 15/16, 2) odmówić zwolnienia skarżącego od kosztów sądowych.
Postanowieniem z dnia 1 kwietnia 2015 r., starszy referendarz sądowy pozostawiła bez rozpoznania wniosek "[...]" o przyznanie prawa pomocy w sprawie ze skargi "[...]" na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w "[...]" z dnia 26 października 2015 r., oceniając, że wnioskodawca nie uzupełnił braku formalnego wniosku, przez wypełnienie lub skreślenie pozycji "mieszkanie". Zarzucono też, że skarżący w wyznaczonym terminie nie przedłożył żądanych dodatkowych oświadczeń i dokumentów źródłowych.
W sprzeciwie, złożonym od postanowienia z dnia 1 kwietnia 2016 r., skarżący nie zgodził się z powyższym zarządzeniem i wniósł o ponowne rozpatrzenie wniosku.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 260 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r. poz. 718), powoływanej dalej jako p.p.s.a., rozpoznając sprzeciw od zarządzenia i postanowień, o których mowa w art. 258 § 2 pkt 6-8, sąd wydaje postanowienie, w którym zaskarżone zarządzenie lub postanowienie referendarza sądowego zmienia albo utrzymuje w mocy.
W ocenie Sądu, złożony przez skarżącego wniosek PPF nie zawiera braków formalnych, o których mowa w art. 257 p.p.s.a., uniemożliwiających jego rozpoznanie, wobec czego Sąd orzekł, jak w pkt. 1 sentencji postanowienia.
Przechodząc do oceny powyższego wniosku należy przypomnieć, że zgodnie z art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a., prawo pomocy może być przyznane osobie fizycznej w zakresie częściowym, gdy wykaże ona, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
W orzecznictwie sądów administracyjnych ugruntowany jest pogląd, że to na wnioskodawcy spoczywa ciężar wykazania, iż znajduje się on w sytuacji uprawniającej do skorzystania z prawa pomocy. Powinien on zatem przekonać Sąd o konieczności przyznania mu prawa pomocy. Wnioskodawca ubiegający się o przyznanie prawa pomocy musi wykazać, tj. należycie udokumentować swoją sytuację materialną, gdyż to na podstawie przekazanych przez niego informacji Sąd dokonuje merytorycznej oceny wniosku pod kątem wystąpienia przesłanek przyznania prawa pomocy we wnioskowanym zakresie (zob. np. postanowienia NSA z 16 grudnia 2010 r., sygn. akt II GZ 409/10;
z 20 stycznia 2012 r., sygn. akt II FZ 833/11, dostępne [w:] Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych: http://orzeczenia.nsa.gov.pl, dalej jako: "CBOSA").
Skarżący podał we wniosku PPF jedynie, że jest rolnikiem, posiada grunty rolne i prowadzi chów trzody chlewnej, który od co najmniej roku jest nieopłacalny. Stwierdził, że prowadzone gospodarstwo rolne stanowi jedyne źródło dochodów jego rodziny. Podniósł, że posiada kredyt obrotowy (w kwocie 100.000 zł), który stał się źródłem utrzymania rodziny i kredyt inwestycyjny, zaciągnięty na zakup "[...]" (w kwocie 300.000 zł).
W skład majątku rodziny wchodzą: dom o pow. ok. "[...]" m² (wartość ok. 100.000 zł), nieruchomość rolna o pow. "[...]" ha, trzoda chlewna ok. "[...]" sztuk, budynki gospodarskie, podstawowy sprzęt potrzebny do prowadzenia gospodarstwa, kombajn oraz samochód osobowy (rocznik "[...]" ). Z wniosku wynika też, że skarżący prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z żoną i pełnoletnią córką.
W związku z lakonicznym przedstawieniem swojej sytuacji finansowej, zarządzeniem z dnia 5 maja 2016 r. skarżący został wezwany do złożenia dodatkowych oświadczeń i dokumentów. Skarżący nie odpowiedział na to wezwanie, tym samym uniemożliwił Sądowi ocenę, jak w rzeczywistości przedstawia się jego sytuacja finansowa. Wywodząc, że jest osobą ubogą, która nie posiada zasobów pieniężnych, przedmiotów wartościowych ani dochodów (gospodarstwo przynosi straty), skarżący faktycznie nie ujawnił źródła utrzymania siebie i swojej rodziny. Pozostawanie zaś przez osobę składającą wniosek o przyznanie prawa pomocy w stanie ubóstwa nie jest uzależnione od subiektywnego nastawienia wnioskodawcy do swojej sytuacji majątkowej, ale od przyjętej przez Sąd oceny tej sytuacji, która rozważana być musi w oparciu o zobiektywizowane kryteria. W niniejszej sprawie niewyjaśniona została przez wnioskodawcę jego sytuacja materialna, tj. nie wiadomo, jaki dochód pozostaje w dyspozycji rodziny, a nawet jak kształtują się jej wydatki. W sprawie nie można więc mówić o wykazaniu zaistnienia przesłanki, warunkującej przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym, określonej w art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a.
W tym stanie rzeczy, stosownie do art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a., Sąd postanowił, jak w pkt. 2 sentencji.