Kraków, dnia 27 stycznia 2017 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Mirosław Bator po rozpoznaniu w dniu 27 stycznia 2017 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi M. B. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia 4 lipca 2016 r. znak [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji w sprawie obowiązku ponoszenia opłat za opróżnienie zbiornika bezodpływowego postanawia: utrzymać w mocy postanowienie referendarza sądowego UZASADNIENIE W dniu 18 listopada 2016 r. M. B. złożyła do Sądu wniosek o zwolnienie od kosztów sadowych i ustanowienie adwokata w sprawie ze skargi na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Krakowie z dnia 4 lipca 2016 r. znak SKO.OL./4141/20/16 w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji w sprawie obowiązku ponoszenia opłat za opróżnienie zbiornika bezodpływowego. Wnioskodawczyni oświadczyła, iż prowadzi jednoosobowe gospodarstwo domowe. Jej miesięczny dochód z tytułu wynagrodzenia za pracę wynosi 1.116 zł. Skarżąca jest współwłaścicielką w ½ części domu oraz działki o pow. 15 a. W uzasadnieniu wskazała, iż wniosek o przyznanie prawa pomocy jest całkowicie zasadny, bowiem nie stać ją na poniesienie kosztów i ustanowienie pełnomocnika z wyboru. Wynagrodzenie za pracę, które otrzymuje jest najniższe i musi za to utrzymać siebie i dom. M. B. oświadczyła, iż ponosi ona koszt dojazdu do pracy - karta 95 zł, abonament telefoniczny - 25,00 zł, podatek od nieruchomości 46 zł, leki - 80 zł miesięcznie, opłata za badania lekarskie - 130 zł, dojazd do przychodni - 28 zł ( bilety MPK), środki czystości - 70 zł, opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi - 9 zł, opłata za energię elektryczną - 160 zł, opłata za wodę - 52,64 zł ( za 3 m-ce plus wodomierz), zakup obuwia - 129,99 zł oraz koszty jakie ponosi w związku z prowadzonymi licznymi sprawami sądowymi. Pozostałą część dochodu skarżąca przeznacza na wyżywienie. Do wniosku skarżąca dołączyła kserokopię następujących dokumentów i rachunków: zawiadomienie o zajęciu wynagrodzenia za pracę z dnia 20 września 2016 r. skierowane do skarżącej prze Naczelnika Urzędu Skarbowego w Wieliczce, informacji z dnia 28 czerwca 2016 r. o opłatach za gospodarowanie odpadami komunalnymi ustalonym w wysokości 18 zł miesięcznie, biletu miesięczny - 95,00 zł, odcinki opłat za energię elektryczną - 199.62 zł za wrzesień 2016 r. następne - 160.12 zł, faktura VAT za wodę - 52,64zł (za trzy miesiące), faktura VAT za usługi poligraficzne - 18,00 zł, faktura VAT z października 2016 r/ za holter- 130 zł. dwie faktury VAT z października 2016 r. za zakup lekarstw na łączną kwotę - 44,30 zł oraz kserokopie dwóch recept, faktura VAT z października 2016 r., za zakup obuwia 129.99 zł , decyzja Burmistrza Miasta i Gminy Niepołomice w sprawie podatku rolnego i od nieruchomości za rok 2016, oświadczenie syna Marko Marića o zobowiązaniu do opłaty za odpady komunalne w wysokości 9 zł . Referendarz sądowy postanowieniem z dnia 5 stycznia 2017 r. oddalił wniosek skarżącej o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie pełnomocnika z urzędu. Uzasadniając rozstrzygnięcie uznał, że skarżąca nie prowadzi gospodarstwa domowego samodzielnie oraz ponosi wydatki niebędące wydatkami koniecznymi. W sprzeciwie od tego postanowienia referendarza sądowego, skarżąca wskazała, iż nie stać ja na poniesienie żadnych kosztów sądowych a to skutkuje pozbawieniem jej prawa do sądu. Skarżąca podniosła również, że ma wiele spraw sądowych, które generują koszty w wysokości przewyższającej jej miesięczne pobory za prace. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył, co następuje: Zaskarżone postanowienie jest prawidłowe i należało utrzymać je w mocy. Zgodnie z art. 259 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2016 r., poz. 718 ze zm.), dalej "P.p.s.a." - od postanowień, wydanych przez referendarza sądowego przysługuje sprzeciw do właściwego wojewódzkiego sądu administracyjnego. Przepis art. 246 § 1 pkt 1 P.p.s.a. stanowi, że osoba fizyczna może domagać się przyznania pomocy w zakresie całkowitym, gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Z przepisu tego wynika, iż na takiej osobie ciąży obowiązek udowodnienia, że znajduje się w sytuacji uprawniającej do skorzystania z prawa pomocy (zob. J.P. Tarno, Prawo o postępowaniu przed sadami administracyjnymi - komentarz, wydawnictwo LexisNexis, Warszawa 2004, str. 319). Wykładnia systemowa prowadzi ponadto do wniosku, że osoba fizyczna powinna partycypować w kosztach postępowania, jeżeli posiada jakiekolwiek środki majątkowe (zob. J.P. Tarno, Prawo..., str. 320). Stosownie do art. 199 P.p.s.a. strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Prawo pomocy jest szczególną instytucją postępowania przed sądami administracyjnymi, mającą na celu zagwarantowanie konstytucyjnego prawa do sądu osobom, które nie są w stanie samodzielnie ponieść kosztów postępowania sądowego. W orzecznictwie sądowym powszechnie prezentowane jest stanowisko, że przyznanie prawa pomocy powinno mieć charakter wyjątkowy i winno być stosowane w stosunku do osób pozostających w faktycznym ubóstwie. Naczelny Sąd Administracyjny w postanowieniu z dnia 10 stycznia 2005 r. (sygn. akt FZ 478/04, niepubl.), stwierdził, iż opłaty sądowe stanowią rodzaj danin publicznych. Zwolnienia od ponoszenia tego rodzaju danin stanowią odstępstwo od konstytucyjnego obowiązku ich powszechnego i równego ponoszenia, wynikającego z art. 84 ustawy zasadniczej i dlatego muszą być stosowane w sytuacjach wyjątkowych, gdy istnieją uzasadnione powody do przerzucenia ciężaru dotyczącego danej osoby na współobywateli. Z ich bowiem środków pochodzą dochody budżetu państwa, z których pokrywa się koszty postępowania sądowego w razie zwolnienia strony skarżącej z obowiązku ich ponoszenia. Strona musi zatem wykazać, iż jej sytuacja materialna jest na tyle trudna, iż uzasadnia poczynienie odstępstwa od tej generalnej reguły. Z powyższego wynika, że strona dochodząca swoich praw na drodze sądowej ma prawo do ubiegania się o przyznanie jej prawa pomocy, jednakże dla skuteczności złożonego w tej materii wniosku zobowiązana jest spełnić przesłanki określone przepisami prawa, które regulują instytucję prawa pomocy. Użyte w art. 246 ustawy sformułowanie "gdy osoba wykaże" oznacza, iż to na wnoszącym o przyznanie prawa pomocy spoczywa ciężar dowodu, że znajduje się w sytuacji uzasadniającej przyznanie prawa pomocy we wnioskowanym zakresie. Skarżąca ubiegała się o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych i przyznania adwokata. Okoliczności przedstawione przez nią we wniosku o przyznanie prawa pomocy, nie pozwalają uznać, że spełnia ona przesłanki do przyznania jej prawa pomocy. W ocenie Sądu za mało wiarygodne uznać należało oświadczenie skarżącej, iż prowadzi ona jednoosobowe gospodarstwo domowe, skoro ponosi opłatę za śmieci w Gminie, także za syna czyli za dwie osoby zamieszkujące przedmiotową nieruchomość (zob.: art. 6h i 6j ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. 2016. 250 t.j.). W związku z powyższym, wskazać należy, iż skarżąca nie ujawniła całokształtu swojej sytuacji rodzinnej i majątkowej. Nie podała jakie dochody uzyskuje jej syn. Wymaga podkreślenia, iż skarżąca przedstawia także szereg rachunków za rzeczy, które nie mają charakteru koniecznych wydatków tj. opłaty poligraficzne, za tusz, opłaty za wysyłanie listów. W ocenie Sądu referendarz sądowy w zaskarżonym postanowieniu zasadnie przyjął, iż skarżąca nie wykazała, iż w obecnej sytuacji majątkowej nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania, w tym kosztów pełnomocnika z urzędu. Obecnie skarżąca utrzymuje się z wynagrodzenia za pracę w wysokości 1.116 zł Jej wydatki konieczne zamykają się kwotą około 400 zł -500 zł (opłaty za media, wykup lekarstw i podatek od nieruchomości). Pozostałe zadeklarowane przez skarżącą wydatki nie mają charakteru koniecznych. W takiej sytuacji uznać należy, że oświadczenie majątkowe skarżącej zawarte w formularzu nie uczyniło zadość obowiązkowi wynikającemu z art. 252 § 1 P.p.s.a., zgodnie z którym wniosek o prawo pomocy powinien zawierać oświadczenie strony obejmujące dokładne dane o stanie majątkowym o dochodach nie tylko wnioskodawcy, ale również dzieci i innych domowników. Wniosek skarżącej nie zawierał więc pełnej informacji dotyczącej zdolności do uiszczenia kosztów postępowania, choćby w części, uwzględniając sytuację majątkową i finansową osób najbliższych tj. domowników i osób zobowiązanych do alimentacji. Mając na względzie powyższe Sąd uznał, że prawidłowo referendarz sądowy odmówił skarżącej przyznania prawa pomocy we wnioskowanym zakresie. W związku z powyższym, na podstawie art. 260 § 1 i § 2 P.p.s.a., orzeczono o utrzymaniu zaskarżonego postanowienia w mocy.
W dniu 18 listopada 2016 r. M. B. złożyła do Sądu wniosek o zwolnienie od kosztów sadowych i ustanowienie adwokata w sprawie ze skargi na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia 4 lipca 2016 r. znak [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji w sprawie obowiązku ponoszenia opłat za opróżnienie zbiornika bezodpływowego.
Wnioskodawczyni oświadczyła, iż prowadzi jednoosobowe gospodarstwo domowe. Jej miesięczny dochód z tytułu wynagrodzenia za pracę wynosi 1.116 zł. Skarżąca jest współwłaścicielką w ½ części domu oraz działki o pow. 15 a. W uzasadnieniu wskazała, iż wniosek o przyznanie prawa pomocy jest całkowicie zasadny, bowiem nie stać ją na poniesienie kosztów i ustanowienie pełnomocnika z wyboru. Wynagrodzenie za pracę, które otrzymuje jest najniższe i musi za to utrzymać siebie i dom. M. B. oświadczyła, iż ponosi ona koszt dojazdu do pracy - karta 95 zł, abonament telefoniczny - 25,00 zł, podatek od nieruchomości 46 zł, leki - 80 zł miesięcznie, opłata za badania lekarskie - 130 zł, dojazd do przychodni - 28 zł ( bilety MPK), środki czystości - 70 zł, opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi - 9 zł, opłata za energię elektryczną - 160 zł, opłata za wodę - 52,64 zł ( za 3 m-ce plus wodomierz), zakup obuwia - 129,99 zł oraz koszty jakie ponosi w związku z prowadzonymi licznymi sprawami sądowymi. Pozostałą część dochodu skarżąca przeznacza na wyżywienie.
Do wniosku skarżąca dołączyła kserokopię następujących dokumentów i rachunków: zawiadomienie o zajęciu wynagrodzenia za pracę z dnia 20 września 2016 r. skierowane do skarżącej prze Naczelnika Urzędu Skarbowego w [...] informacji z dnia 28 czerwca 2016 r. o opłatach za gospodarowanie odpadami komunalnymi ustalonym w wysokości 18 zł miesięcznie, biletu miesięczny - 95,00 zł, odcinki opłat za energię elektryczną - 199.62 zł za wrzesień 2016 r. następne - 160.12 zł, faktura VAT za wodę - 52,64zł (za trzy miesiące), faktura VAT za usługi poligraficzne - 18,00 zł, faktura VAT z października 2016 r/ za holter- 130 zł. dwie faktury VAT z października 2016 r. za zakup lekarstw na łączną kwotę - 44,30 zł oraz kserokopie dwóch recept, faktura VAT z października 2016 r., za zakup obuwia 129.99 zł , decyzja Burmistrza Miasta i Gminy [...] w sprawie podatku rolnego i od nieruchomości za rok 2016, oświadczenie syna M. M. o zobowiązaniu do opłaty za odpady komunalne w wysokości 9 zł .
Referendarz sądowy postanowieniem z dnia 5 stycznia 2017 r. oddalił wniosek skarżącej o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie pełnomocnika z urzędu. Uzasadniając rozstrzygnięcie uznał, że skarżąca nie prowadzi gospodarstwa domowego samodzielnie oraz ponosi wydatki niebędące wydatkami koniecznymi.
W sprzeciwie od tego postanowienia referendarza sądowego, skarżąca wskazała, iż nie stać ja na poniesienie żadnych kosztów sądowych a to skutkuje pozbawieniem jej prawa do sądu. Skarżąca podniosła również, że ma wiele spraw sądowych, które generują koszty w wysokości przewyższającej jej miesięczne pobory za prace.