Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Wojciech Gapiński, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 10 października 2022 r. sprawy ze sprzeciwu Gminy C. od decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Bielsku-Białej z dnia 7 lipca 2022 r. nr SKO.V 428/119/2022 w przedmiocie zwrotu kosztów za wywóz i unieszkodliwienie odpadów postanawia: 1) odrzucić sprzeciw, 2) zwrócić stronie wnoszącej sprzeciw wpis sądowy w wysokości 100 zł.
Pismem z dnia 25 lipca 2022 r. Gmina C. wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach sprzeciw od decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Bielsku-Białej w przedmiocie zwrotu kosztów za wywóz i unieszkodliwienie odpadów. Zaskarżoną decyzją uchylono decyzję Wójta Gminy C., którą nałożono na T. Sp. z o. o. w O. obowiązek zwrotu kosztów za wywóz i unieszkodliwienie odpadów.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach zważył, co następuje.
W myśl art. 50 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 329 z późn. zm. - dalej p.p.s.a.) uprawnionym do wniesienia skargi jest każdy, kto ma w tym interes prawny, prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich, Rzecznik Praw Dziecka oraz organizacja społeczna w zakresie jej statutowej działalności, w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób, jeżeli brała udział w postępowaniu administracyjnym. Ponadto skargę może wnieść również inny podmiot, któremu ustawy przyznają prawo do wniesienia skargi (§ 2).
Natomiast zgodnie z art. 64b § 1 p.p.s.a do sprzeciwu od decyzji stosuje się odpowiednio przepisy o skardze, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej.
Przystępując do rozważań dotyczących legitymacji skargowej jednostek samorządu terytorialnego wskazać należy, że Sąd posłuży się w tej kwestii argumentacją zawartą w postanowieniu NSA z dnia 25 sierpnia 2020 r. sygn. akt II OSK 1197/20, którą w pełni akceptuje.
W pierwszej kolejności pożądane jest zwięzłe przybliżenie ewolucji poglądów wyrażanych w orzecznictwie, dotyczących legitymacji skargowej jednostek samorządu terytorialnego w aspekcie dopuszczalności wniesienia skargi do sądu administracyjnego w przypadku, gdy jej organ wydał decyzję w pierwszej instancji.
W tej kwestii dominowały dwa główne nurty orzecznicze, a mianowicie dopuszczające możliwość wniesienia skargi do sądu administracyjnego oraz wykluczające taką możliwość.
Zwolennicy pierwszego poglądu wskazywali, że jedynie ta jednostka (jako osoba prawna), jeżeli wykaże swój własny, indywidualny interes prawny do wniesienia skargi, jest podmiotem legitymowanym do występowania w tym postępowaniu, natomiast nie jest nim organ tej jednostki. Przyjmowano, że pojęcie strony ma charakter materialnoprawny i sam fakt wydania przez organ gminy decyzji administracyjnej w pierwszej instancji nie pozbawia wspomnianej jednostki prawa do występowania w postępowaniu przed sądem administracyjnym w charakterze strony skarżącej. Ocena legitymacji procesowej gminy w postępowaniach, w których jej organ z mocy przepisu prawa załatwia sprawę w pierwszej instancji, winna być poddana wnikliwej analizie, a w razie stwierdzenia istnienia interesu prawnego może uczestniczyć w postępowaniu na takich samych zasadach jak każda inna strona (zob. wyroki NSA: z dnia 6 lipca 1999 r. sygn. akt II SA/Ka 1623/97, z dnia 8 listopada 1999 r. sygn. akt II SA/Ka 81/98, z dnia 21 marca 2013 r. sygn. akt I OSK 2405/11 oraz orzeczenia SN: wyrok z dnia 7 czerwca 2001 r. sygn. akt III RN 104/00 i postanowienie z dnia 8 października 2002 r. sygn. akt III RN 177/01). Podzielający przedstawione zapatrywanie wskazywali w szczególności na okoliczność, że organ jednostki samorządu terytorialnego załatwiając sprawę, w której jednostka ta posiada zgodnie z art. 28 k.p.a. status strony, nie reprezentuje jej interesu prawnego, a jedynie interes administracji publicznej. W sytuacji, gdy odmawia się gminie statusu strony, to nikt w tym postępowaniu nie wyraża jej interesu, ponieważ organ administracji może wyrażać tylko własną wolę. Zwracali przy tym uwagę, że aktualnie między organami jednostek samorządu terytorialnego występującymi w pierwszej instancji a organami wyższego stopnia nie ma żadnych powiązań o charakterze organizacyjnym. W konsekwencji zanegowano przyjęcie, że wola wyrażona przez organ wyższej instancji służy realizacji interesu prawnego jednostki samorządu terytorialnego, której organ orzekał w niższej instancji, jako że jednostka ta może posiadać odmienny i niezależny interes prawny od woli wyrażonej przez organ wyższej instancji.