Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku Wydziału II: Barbara Romanczuk, po rozpoznaniu w dniu 29 września 2011 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku o przyznanie prawa pomocy w zakresie obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi M. Ż. na postanowienie P. Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w B. z dnia [...] czerwca 2011 r. Nr [...] w przedmiocie opłaty legalizacyjnej p o s t a n a w i a odmówić przyznania prawa pomocy w zakresie obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych.
M. Ż. wniósł o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych (k. 60). Skarżący podniósł, iż obecnie nie posiada wolnych środków finansowych, którymi mógłby pokryć koszty sądowe powstałe w sprawie niniejszej, z powodu trudnej sytuacji finansowej. Wnioskodawca wskazał, iż pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z żoną oraz małoletnią córką (9 lat). Źródło utrzymania jego rodziny stanowi dochód uzyskiwany z prowadzonej działalności gospodarczej z zakresu mechaniki samochodowej w wysokości 6.000 zł. Uzyskiwany dochód pozwala - zdaniem skarżącego - wyłącznie na zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych jego rodziny oraz pokrycie kredytu zaciągniętego na rozwój działalności gospodarczej, z miesięczna ratą 5.000 zł. W skład majątku rodziny wnioskodawcy wchodzi 5/6 udziału w domu o powierzchni [...] m2 oraz samochód osobowy marki F. P., rok produkcji [...] o wartości 8.000 zł. Poza tym wnioskodawca nie posiada żadnego innego majątku ani przedmiotów wartościowych (k.60-61).
W odpowiedzi na wezwanie referendarza sądowego z dnia 13 września 2011 r. (k. 64) wnioskodawca oświadczył, iż miesięczne wydatki jego rodziny związane z bieżącym utrzymaniem przedstawiają się następująco: energia elektryczna - 300 zł, woda i ścieki - 384,60 zł, nieczystości stałe - 108 zł, telefon - 1.247,87 zł, podatek od nieruchomości - 498 zł (rocznie 1.992 zł), telewizja - 75,80 zł, ubezpieczenie [...] - 722 zł, ubezpieczenie warsztatu i sklepu motoryzacyjnego - 1.228 zł, zakup żywności - 1.500 zł, lekarstwa - 42 zł (rocznie 500 zł), opieka medyczna - 17 zł (rocznie 200 zł), ubezpieczenia grupowe [...] - 837,85 zł, ogrzewanie (węgiel): rok 2010 - 1732 zł (rocznie 20774,56 zł), rok 2011 - 692 zł (za 9 miesięcy 6.228,01 zł), inne koszty - 619,52 zł, eksploatacja samochodu marki F.S., rok produkcji 1999 - 80 zł oraz [...], rok produkcji [...] - 120 zł (k. 64)
Do akt sprawy M. Ż. dołączył: dokumenty potwierdzające ponoszone wydatki (k.77-109), uproszczony bilans do 31 sierpnia 2011 r. oraz rachunek wyników na dzień 31 sierpnia 2011 r. (k.66-67), ksero PIT 28 i 4R za rok 2010 (k.117-120), wykaz środków trwałych prowadzonej działalności gospodarczej (k. 68), ksero wyciągu z rachunku bankowego wnioskodawcy i jego żony za trzy miesiące (k.69-76), ksero harmonogramu spłat zaciągniętego kredytu (k.110-116).
Należy mieć na uwadze, iż prawo pomocy jest szczególną instytucją postępowania przed sądami administracyjnymi, która ma na celu zagwarantowanie konstytucyjnego prawa do sądu osobom, które nie są w stanie samodzielnie ponieść kosztów postępowania sądowego. Stanowi ono realizację uprawnień wynikających z art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzonej w Rzymie w dniu 4 listopada 1950 roku (Dz.U. z 1993 roku, Nr 61, poz. 284 z późn. zm). Wskazać jednak należy, iż prawo dostępu do sądu nie ma charakteru absolutnego i może być przedmiotem uzasadnionych prawnie ograniczeń. W przypadku, gdy dostęp jednostki do sądu jest ograniczony - czy to przez działanie prawa, czy faktycznie - ograniczenie tego prawa nie będzie sprzeczne ze wskazanymi wyżej przepisami Konstytucji i Konwencji, gdy ograniczenie dostępu do sądu nie narusza samej istoty tego prawa i gdy zmierza do realizacji uzasadnionego prawnie celu oraz gdy zachowana została rozsądna relacja proporcjonalności pomiędzy stosowanymi środkami a celem do realizacji, którego stosowane środki zmierzały. Stąd ograniczona ilość funduszy publicznych dostępna na udzielanie pomocy prawnej sprawia, że koniecznością systemu wymiaru sprawiedliwości jest przyjęcie procedury selekcji, a sposób, w jaki ta procedura funkcjonuje w poszczególnych sprawach, winien być pozbawiony arbitralności lub dysproporcjonalności i nie powinien rzutować na istotę prawa dostępu do sądu (vide: postanowienia WSA w Łodzi z 23.12.2008 roku, II SA/Łd 848/08, wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 16 lipca 2002 roku w sprawie P., C. i S. vs. Wielka Brytania nr 56547/00, LEX nr 75481).