Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Jerzy Bortkiewicz po rozpoznaniu w dniu 11 grudnia 2018 r. na posiedzeniu niejawnym sprzeciwu R. R. na postanowienie referendarza sądowego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 26 października 2018 r. sygn. akt II SA/Bd 931/18 w sprawie ze skargi R. R. na decyzję Dyrektora Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z dnia [...] maja 2018 r., nr [...] w przedmiocie ustalenia kwoty nienależnie pobranych płatności z tytułu realizacji programu rolnośrodowiskowego postanawia utrzymać w mocy zaskarżone postanowienie.
Wraz ze skargą do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wpłynął wniosek (formularz PPPr) R. R. o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych. Spółka we własnym zakresie ustanowiła profesjonalnego pełnomocnika - radcę prawnego. Spółka podała, że wysokość kapitału zakładowego wynosi [...] zł, wartość środków trwałych [...] zł, wysokość straty za ostatni rok obrotowy według bilansu wyniosła [...] zł, zaś na kontach bankowych zgromadzono [...] zł. Spółka podniosła, że nie posiada wymagalnych zobowiązań wobec ZUS, urzędu skarbowego czy banków, zatrudnia jednego pracownika, z majątku nie jest prowadzona egzekucja sądowa czy administracyjna. Spółka ponosi niewielkie koszty związane z utrzymaniem siedziby. Koszty obsługi prawnej wynoszą [...] zł miesięcznie. Według zeznania rocznego CIT-8 za 2016 r., spółka osiągnęła dochód w wysokości [...] zł, a według CIT-8 za 2017 r. - dochód [...] zł.
Postanowieniem z dnia 26 października 2018r. referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Bydgoszczy oddalił wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych.
Nie zgadzając się z powyższym postanowieniem pełnomocnik skarżącej złożył sprzeciw, w którym wniósł o zmianę postanowienia referendarza i przyznanie prawa pomocy we wnioskowanym zakresie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zaskarżone postanowienie należało utrzymać w mocy.
Zgodnie z art. 259 § 1 P.p.s.a., od zarządzeń i postanowień referendarza sądowego w zakresie odmowy przyznania prawa pomocy przysługuje sprzeciw do właściwego wojewódzkiego sądu administracyjnego. Natomiast w myśl art. 260 § 1 P.p.s.a., rozpoznając sprzeciw od zarządzeń i postanowień, o których mowa w art. 258 § 2 pkt 6-8, sąd wydaje postanowienie, w którym zaskarżone zarządzenie lub postanowienie referendarza sądowego zmienia albo utrzymuje w mocy. Przy tym zgodnie z art. 260 § 2, w sprawach, o których mowa w § 1, sąd orzeka jako sąd drugiej instancji, stosując odpowiednio przepisy o zażaleniu, a w myśl § 3 tego artykułu sąd rozpoznaje sprawę na posiedzeniu niejawnym.
R. R. jest osobą prawną, a zatem przyznanie jej prawa pomocy mogłoby nastąpić tylko w wyjątkowych okolicznościach. Powyższe wynika z wyraźnej treści art. 246 § 2 pkt 2 P.p.s.a. Przepis ten ustanawiając przesłankę przyznania częściowego prawa pomocy, a więc np. w zakresie obejmującym koszty sądowe, posługuje się sformułowaniem "prawo pomocy może być przyznane". Wskazuje to więc na jasno wyrażoną wolę ustawodawcy, by osoby prawne uzyskiwały wsparcie, o które się ubiegają tylko wówczas, gdy z obiektywnych przyczyn nie są w stanie zgromadzić środków pieniężnych na sfinansowanie swojego udziału w danym postępowaniu sądowym. Związane to jest z okolicznością, że osoba prawna jako podmiot prowadzący zwykle działalność gospodarczą winien tak planować związane z nią koszty, by nie obciążać ogółu społeczeństwa potrzebą pokrycia za niego należności publicznoprawnych. Działalność gospodarcza jest tymczasem immanentnie związana z koniecznością ponoszenia kosztów ewentualnych sporów sądowych. Rzeczą przedsiębiorcy jest więc zabezpieczenie niezbędnych w tym celu środków. Stanowisko takie prezentowane jest w orzecznictwie sądowym, w którym podkreśla się, że przedsiębiorca w ramach ryzyka prowadzenia działalności powinien liczyć się z możliwością albo koniecznością dochodzenia lub obrony swoich praw na drodze sądowej. Tym samym w przypadku wystąpienia na drogę sądową powinien się liczyć z koniecznością poniesienia kosztów sądowych i przeznaczenia, z bieżącej działalności lub zgromadzonych zasobów pieniężnych, kwot niezbędnych do skutecznego wszczęcia procesu. Koszty związane z postępowaniem przed sądem należy traktować na równi z innymi kosztami prowadzonej działalności, takimi jak należności publicznoprawne, pieniężne zobowiązania umowne, czy wynagrodzenia pracownicze (por. postanowienia NSA z 6.02.2013 r. II GZ 42/13, z 26.08.2016 r., I FZ 190/16, publ.: http://orzeczenia.nsa.gov.pl).