Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Grzegorz Saniewski Sędziowie: Sędzia WSA Małgorzata Włodarska (spr.) Sędzia WSA Wojciech Jarzembski Protokolant Katarzyna Kloska po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 9 lutego 2011r. sprawy ze skargi J. A. na decyzję [...] Inspektora Sanitarnego w B. z dnia [...] czerwca 2010 r. nr [...] w przedmiocie choroby zawodowej postanawia: 1. odrzucić skargę, 2. przyznać adwokatowi A. N. od Skarbu Państwa - Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy kwotę 295,20 (dwieście dziewięćdziesiąt pięć 20/100) złotych tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.
Decyzją z dnia [...] nr [...], wydaną po rozpoznaniu zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w B. (PIS), na podstawie art. 235 zn.1 i art. 235 zn.2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r., Nr 21, poz. 94 ze zm., dalej powoływanej jako Kodeks pracy), art. 5 pkt 4a ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (t.j. Dz.U. z 2006 r., Nr 122, poz. 851 ze zm., dalej powoływanej jako ustawa o PIS), § 8 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (Dz.U. z 2009 r., Nr 105, poz. 869 ze zm., dalej powoływanego jako rozporządzenie RM z dnia 30 czerwca 2009 r.) oraz art. 104 § 1 i 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2000 r., Nr 98, poz. 1071 ze zm.) nie stwierdził u J. A. choroby zawodowej w postaci nowotworu złośliwego powstałego w następstwie działania czynników występujących w środowisku pracy, uznanych za rakotwórcze u ludzi, pod postacią raka krtani, wymienionej pod pozycją 17 wykazu chorób, stanowiącego załącznik do rozporządzenia RM z dnia 30 czerwca 2009 r. Wskazaną decyzję administracyjną organ I instancji wydał na podstawie orzeczenia lekarskiego Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy w B., Poradnia Chorób Zawodowych (jednostka orzeczniczej I stopnia) z dnia [...] nr [...] o braku podstaw do rozpoznania choroby zawodowej, orzeczenia lekarskiego Instytutu Medycyny Pracy w Ł., Przychodnia Chorób Zawodowych (jednostka orzeczniczej II stopnia) z dnia [...] nr [...] o braku podstaw do rozpoznania choroby zawodowej oraz opinii uzupełniających Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi z dnia [...] i Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy w Bydgoszczy z dnia [...], a także wyników dochodzenia epidemiologicznego przeprowadzonego przez PIS.
Uzasadniając podjęte w sprawie rozstrzygnięcie organ I instancji wyjaśnił, że w dniu 22 marca 2007 r. wpłynęło do PIS zgłoszenie podejrzenia u J. A. choroby zawodowej pod postacią raka krtani, w związku z długoletnią pracą zgłaszającego w zawodzie kaletnika. W dniu 7 lutego 2008 r. PIS skierował w/w do Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy w B. na badania mające w celu rozpoznanie zgłoszonej choroby, podając czynniki szkodliwe w środowisku pracy: kleje do skór na bazie benzyny ekstrakcyjnej oraz kwas siarkowy stosowany do garbowania skór na potrzeby własnego zakładu. Pismem z dnia 9 maja 2008 r. Wojewódzki Ośrodek Medycyny Pracy w B. przesłał do PIS prośbę o poszerzoną ocenę narażenia zawodowego, gdyż badany sugeruje, że był narażony także na benzen, chrom, butadien i chlorek winylu. W związku z powyższym, PIS przesłuchał w dniach: 30 maja 2008 r. J. A., 24 lipca 2008 r. Z. B. - ucznia i stażystę w zakładzie kaletniczym J. A., i tego samego dnia J. A. - brata J. A., pracujących razem w zakładzie kaletniczym matki zgłaszającego - Ł. A. oraz 16 marca 2009 r. ponownie J. A. Następnie w dniu 26 marca 2009 r. organ przekazał poszerzoną ocenę narażenia zawodowego, zawierającą także informację o składzie chemicznym barwników do skór, stosowanych przez J. A. Po otrzymaniu poszerzonej oceny narażenia zawodowego i po uzyskaniu stanowiska Instytutu Medycyny Pracy w Ł., Wojewódzki Ośrodek Medycyny Pracy w B. wydał w dniu [...] orzeczenie lekarskie nr [...] o braku podstaw do rozpoznania u w/w choroby zawodowej wymienionej pod pozycją 17 pkt 7 wykazu chorób zawodowych. W orzeczeniu tym wskazuje się, jak zaznaczył organ, na brak podstaw do rozpoznania u diagnozowanego choroby zawodowej, z uwagi na nie możność uznania z przeważającym prawdopodobieństwem związku pomiędzy rozpoznanym u J. A. przed 16 laty rakiem krtani (tj. w styczniu 1993 r.), a warunkami pracy w zakładzie kaletniczym. Uwzględniając złożoną etiologię i częstość zachorowań na nowotwory złośliwe w Polsce, do uznania nowotworu złośliwego za chorobę zawodową, oprócz potwierdzenia narażenia na czynnik uznany za rakotwórczy dla ludzi w środowisku pracy, konieczne jest jak wskazuje jednostka orzecznicza I stopnia potwierdzenie, w co najmniej kilku badaniach epidemiologicznych, zwiększonego, w porównaniu z populacją ogólną, ryzyka zachorowania na nowotwór złośliwy o takiej lokalizacji jak rozpoznany u pracownika. Z poszerzonej oceny narażenia zawodowego przeprowadzonej przez PIP wynika, że w okresie zatrudnienia w zakładzie prowadzonym przez matkę diagnozowanego, J. A. czasowo przebywał w pomieszczeniach innej firmy, w której przerabiano odpady polichlorku winylu pochodzące z własnej produkcji. Odpady były walcowane na gorąco, w celu odzyskania surowca podstawowego. Uczestnictwo w tego rodzaju czynnościach (okresowe i bierne) nie może być traktowane jako narażenie na monomer chlorku winylu, który jest substancją rakotwórczą dla człowieka. Ponadto chlorek winylu może powodować nowotwory wątroby (naczyniako-mięsak) i nie jest kancerogenem dla krtani. Wymieniony w ocenie narażenia kwas siarkowy, który był używany przy garbowaniu skór nie jest czynnikiem rakotwórczym. Także, jak zaznaczył organ, powołując się na orzeczenie jednostki orzeczniczej I stopnia, wymieniony w ocenie narażenia bezwodnik kwasu chromowego, który być może był stosowany w procesie galwanizacji, nie jest czynnikiem rakotwórczym dla krtani, a ponadto okres narażenia był krótki i sporadyczny. W latach 1982 - 1983 J. A. zlecał bowiem innej firmie chromowanie okuć do torebek. Miesięcznie chromowanych było około 200-300 sztuk okuć. Udział w/w w procesie był ograniczony do wyjmowania powlekanych detali z roztworu do galwanizacji w celu oceny i pomiaru grubości powłoki. Czynności te wykonywał sporadycznie (24-72 godzin na miesiąc). W trakcie pracy w zakładzie kaletniczym J. A. stosował kleje do tworzyw sztucznych i skór takie jak: butapren, butakol, klej kauczukowy. Z charakterystyki klejów wynika, że w ich składzie nie ma czynników uznanych za rakotwórcze u ludzi. Narażenie zaś na benzynę ekstrakcyjną nie jest tożsame z narażeniem na benzen, ponadto benzen jest kancerogenem dla układu krwiotwórczego i nie obserwowano zwiększonej zachorowalności na nowotwory krtani w populacji osób zawodowo narażonych na ten czynnik. Kleje stosowane do klejenia skór i tworzyw sztucznych nie zawierają w swoim składzie butadienu. Podobnie w składzie barwników używanych do barwienia skór (barwnik matowy, czernidła do skór i zmywacz) nie zidentyfikowano chemicznych substancji rakotwórczych.