Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy Michał Kujawa po rozpoznaniu w dniu 11 czerwca 2014 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku T. W. o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym w sprawie ze skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w T. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie odmowy rozłożenia na raty opłaty rocznej z tytułu wyłączenia gruntów rolnych z produkcji postanowił: oddalić wniosek.
W dniu 5 maja 2014 r. (częściowo uzupełniony 2 czerwca 2014 r.) do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wpłynął wniosek (formularz PPF) T. W. o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym tj.: zwolnienia od kosztów sądowych oraz ustanowienia radcy prawnego. We wspólnym gospodarstwie domowym zamieszkuje z żoną oraz uczącym się synem w wieku 21 lat. Powołał się na rozdzielność majątkową z żoną. Utrzymują się z dochodu w wysokości [...] zł oraz ,,pomocy rodzicielskiej", która polega na zakupie podstawowych artykułów. Podał, że posiada mieszkanie o powierzchni [...] m2 obciążone hipotecznie zaś jego żona dom. Oświadczył, że nie posiada oszczędności oraz przedmiotów wartościowych. Wskazał, że prowadzi działalność gospodarczą w zakresie budownictwa (zawieszona od 1 lutego 2014 r.). Według zeznania podatkowego PIT-36L wnioskodawca w 2013 r. z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej uzyskał przychód [...] zł, koszty uzyskania przychodów [...] oraz stratę w wysokości [...] zł zaś według zeznania podatkowego PIT-37 wnioskodawca za 2013 r. uzyskał dochód w wysokości [...] zł. Żona skarżącego według zeznania podatkowego PIT-37 za 2013 r. uzyskała dochód w wysokości [...] zł.
Zarządzeniem z dnia 14 maja 2014 r. zobowiązano stronę skarżącą do przedłożenia w terminie 10 dni od dnia doręczenia wezwania dokumentów obrazujących jej sytuację majątkową i finansową. Wezwanie zostało doręczone w dniu 21 maja 2014 r.
Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego zważył, co następuje:
Należy zaznaczyć, iż prawo pomocy obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego w ramach prawa pomocy jest równoznaczne z udzieleniem pełnomocnictwa ( art. 244 § 1 i § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012r., poz. 270 ze zm., zwanej dalej p.p.s.a.).
Przepis art. 245 p.p.s.a. przewiduje możliwość przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie profesjonalnego pełnomocnika w sytuacji, kiedy osoba fizyczna wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania (art. 246 § 1 pkt 1 p.p.s.a.). Z kolei prawo pomocy w zakresie częściowym (art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a.) polega na zwolnieniu tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tyko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Następuje w sytuacji, jeżeli osoba fizyczna wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania dla siebie i rodziny.
Podkreślić należy, że ponoszenie kosztów sądowych przez stronę jest zasadą, albowiem koszty te są rodzajem daniny publicznej. Zasadą wynikającą z art. 84 Konstytucji jest powszechność i równość ponoszenia danin publicznych. Zwolnienie od ich ponoszenia strony oznacza przerzucenie ciężaru na budżet państwa, a w efekcie - na współobywateli, stąd powinno stanowić wyjątek (tak Naczelny Sąd Administracyjny w niepublikowanym postanowieniu z 10 stycznia 2005 r., FZ 478/04, a także Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w postanowieniu z 7 września 2006 r., II SA/Ol 588/06). Prawo pomocy jest instytucją, stworzoną z myślą o osobach, które z definicji nie są w stanie ponieść kosztów prowadzenia sprawy, nie rezygnując przy tym z koniecznego, niezbędnego dla egzystencji utrzymania, a odmowa przyznania tego prawa istotnie mogłaby zamknąć im drogę do sądu. Pojęcie utrzymania koniecznego w rozumieniu art. 246 § 1 p.p.s.a. rozumieć trzeba ściśle, a zatem w jego zakres wchodzą koszty wyżywienia, niezbędne opłaty, podstawowa odzież oraz ewentualnie koszty leczenia.