Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Aleksandra Łaskarzewska po rozpoznaniu w dniu 29 maja 2015 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia A. Z. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 16 kwietnia 2015 r., sygn. akt II SAB/Ol 64/13 o odmowie przyznania prawa pomocy w sprawie ze skargi A. Z. na bezczynność Wójta Gminy B. w wydaniu zaświadczenia postanawia: oddalić zażalenie.
Zaskarżonym postanowieniem z dnia 16 kwietnia 2015 r., sygn. akt II SAB/Ol 64/13 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie odmówił przyznania prawa pomocy w sprawie z wniosku A. Z. o przyznanie prawa pomocy na podstawie art. 246 § 1 pkt 2 w zw. z art. 260 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm., dalej p.p.s.a.).
W uzasadnieniu postanowienia Sąd I wskazał, że we wniosku z dnia 10 lutego 2014 r. skarżący A. Z. wniósł o częściowe zwolnienie od kosztów sądowych. Żądanie uzasadnił faktem, że jest osobą ubogą, bez jakichkolwiek środków finansowych, czy przedmiotów wartościowych, nie posiada również dochodów. Według oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku i dochodach, skarżący sam prowadzi gospodarstwo domowe. Jego majątek stanowią: budynek mieszkalny do rozbiórki o pow. 111,54 m², mieszkanie o pow. ok. 36 m² oraz nieruchomość rolna o pow. 0,59 ha. Skarżący nie wykazał żadnych zasobów pieniężnych, przedmiotów wartościowych oraz dochodów. Podniósł, że jest osobą zarejestrowaną w urzędzie pracy jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłku. Wskazał, że posiadana nieruchomość rolna nie stanowi źródła dochodu, a jedynie "pomoc w zaspokojeniu konsumpcyjnych potrzeb (...) jako główne źródło utrzymania na skutek prowadzonych na nim na własne potrzeby konsumpcyjne upraw i jedynie do prywatnej konsumpcji celem przeżycia". Dodał, że nie posiada możliwości skorzystania ze środków finansowych na koncie, gdyż "na stanie salda owego konta ma zadłużenie w wysokości -3,00 zł".
Starszy referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Olsztynie postanowieniem z dnia 3 listopada 2014 r., sygn. akt II SAB/Ol 64/13 odmówił częściowego zwolnienia skarżącego od kosztów sądowych. W uzasadnieniu wskazano, że rozpoznawany wniosek jest kolejnym wnioskiem skarżącego o przyznanie prawa pomocy złożonym w niniejszej sprawie. Postanowieniem z dnia 8 listopada 2013 r., Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie, po rozpoznaniu - na skutek sprzeciwu - wniosku z dnia 5 lipca 2013 r., odmówił zwolnienia skarżącego od kosztów sądowych z powodu nieujawnienia, pomimo wezwania, źródła utrzymania skarżącego i źródła finansowania ponoszonych wydatków, w tym związanych z posiadaniem wykazanych nieruchomości. Postanowieniem z dnia 19 grudnia 2013 r., sygn. akt II OZ 1179/13 Naczelny Sąd Administracyjny, oddalił zażalenie skarżącego na przedmiotowe postanowienie. W uzasadnieniu NSA wskazał, że w dotychczasowym orzecznictwie NSA prezentowane jest stanowisko, zgodnie z którym niedopełnienie przez stronę obowiązku przedstawienia na podstawie art. 255 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.) zwanej dalej: p.p.s.a., dodatkowych wyjaśnień odnośnie sytuacji majątkowej, gdy ta w oparciu o przedłożone dotychczas informacje jest uznawana za niepełną bądź budzącą wątpliwości, uzasadnia oddalenie wniosku o przyznanie prawa pomocy. Pozostawanie przez osobę składającą wniosek o przyznanie prawa pomocy w stanie ubóstwa nie jest bowiem uzależnione od subiektywnego nastawienia wnioskodawcy do swojej sytuacji majątkowej, ale od przyjętej przez Sąd oceny tej sytuacji. Zdaniem NSA, Sąd I instancji trafnie stwierdził, że niewskazanie przez skarżącego, kto udziela mu pomocy finansowej, w jakiej następuje to formie i zakresie, czyni sytuację majątkową strony niewyjaśnioną. Nie można bowiem za niewadliwą podstawę przyznania prawa pomocy uznać ustalenia, które opis sytuacji materialnej skarżącego sprowadzają do wskazania, że jest on osobą bezrobotną, bez jakichkolwiek własnych dochodów i źródeł utrzymania, która czerpie środki potrzebne do przeżycia z pomocy nieokreślonych bliżej osób, zaliczanych do członków rodziny w szerokim rozumieniu tego słowa, a posiadane składniki majątkowe (nieruchomości) należące do skarżącego, z racji przyjętej oceny o nieopłacalności ich gospodarczego wykorzystania, przybierają charakter niedochodowy. Rozpatrując obecny wniosek Starszy referendarz sądowy w WSA w Olsztynie stwierdził, że pomimo wskazań, zawartych w postanowieniach Sądów wydanych w niniejszej sprawie, skarżący składając kolejny wniosek, poza zawężeniem jego zakresu, powtórzył jedynie argumentację, jaką zawarł we wcześniejszym. Nie odniósł się natomiast w żaden sposób do stanowiska zarówno sądu I instancji, jak i NSA, co do nieujawnienia przez niego pełnych danych na temat jego rzeczywistej sytuacji finansowej i majątkowej w zakresie wskazanym przez te Sądy. W tej sytuacji zaniechano ponownego wzywania skarżącego do uzupełnienia materiału dowodowego i stwierdzono, że nie wykazał on spełnienia przesłanki uzasadniającej częściowe zwolnienie go od kosztów sądowych.