1. Do przepisów regulujących postępowanie przed sądami administracyjnymi nie zostało wprowadzone unormowanie zwalniające organizacje pożytku publicznego od opłat sądowych, o jakim mowa w art. 24 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i wolontariacie /t.j. Dz.U. nr 96 poz. 873/.
2. W obowiązującym stanie prawnym brak jest przepisów przyznających organizacjom pożytku publicznego zwolnienia od obowiązku ponoszenia opłat w postępowaniu sądowoadministracyjnym, co oznacza, że organizacja pożytku publicznego chcąca takie zwolnienie uzyskać winna zwrócić się do sądu administracyjnego z odpowiednim wnioskiem, spełniającym wszystkie wymogi formalne.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia Stowarzyszenia "Z.-M." od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 17 października 2005 r., VII SA/Wa 973/05 o pozostawieniu bez rozpoznania wniosku Stowarzyszenia "Z.-M." o przyznanie prawa pomocy w sprawie ze skargi Stowarzyszenia "Z.-M." na decyzję Wojewody M. z dnia 19 maja 2005 r., (...) w przedmiocie umorzenie postępowania odwoławczego postanawia - oddalić zażalenie.
Postanowieniem z dnia 17 października 2005r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie pozostawił bez rozpoznania wniosek Stowarzyszenia "Z.-M." o przyznanie prawa pomocy. W uzasadnieniu orzeczenia wskazano, że skarżący nie uzupełnił braków formalnych wniosku poprzez jego złożenie na urzędowym formularzu, w terminie wyznaczonym przez Sąd do dokonania tej czynności.
W zażaleniu na powyższe postanowienie Stowarzyszenie "Z.-M." podniosło, że wnosiło o zwolnienie od opłat sądowych na podstawie art. 24 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie /t.j. Dz.U. nr 96 poz. 873/, a skoro przepis ten nie uzależnia zwolnienia od kosztów od stanu majątkowego organizacji, to Sąd nie miał podstaw do żądania od skarżącego udzielenia takich informacji. W zażaleniu wskazano także, że w ustawie z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1270 ze zm./ zwanej dalej ustawą, brak jest jakichkolwiek uregulowań co do wpisów żądanych od organizacji pożytku publicznego, a więc ustawy tej nie można traktować jako "przepis odrębny" w rozumieniu art. 24 powołanej ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie i to właśnie ten przepis ma charakter nadrzędny decydując o zwolnieniu skarżącego od opłat sądowych.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie jest nieuzasadnione i podlega oddaleniu
W odniesieniu do podniesionego w zażaleniu zarzutu przysługiwania skarżącemu ustawowego zwolnienia od kosztów należy zauważyć, że skarżący sam mu zaprzecza wnioskując o przyznanie prawa pomocy.
Z brzmienia art. 24 ust. 1 pkt 5 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, na którym strona skarżąca opiera swoje uprawnienie do zwolnienia od kosztów sądowych wynika jedynie, że zwolnienie organizacji pożytku publicznego od opłat sądowych przysługuje na zasadach określonych w przepisach odrębnych. Błędnie z treści tego przepisu skarżący wyprowadza wniosek o zwolnieniu organizacji pożytku publicznego od obowiązku ponoszenia opłat sądowych, bowiem zwolnienie takie przysługuje tym organizacjom tylko wówczas, gdy przepisy odrębne dotyczące postępowań, w których opłaty sądowe są pobierane, takie zwolnienie przewidują. Przykładem takiego uregulowania jest art. 8 ust. 4 pkt 1 ustawy z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych /Dz.U. nr 9 poz. 88 ze zm./, w myśl którego nie mają obowiązku uiszczania opłat sądowych organizacje pożytku publicznego działające na podstawie przepisów o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, z wyjątkiem spraw dotyczących prowadzonej przez te organizacje działalności gospodarczej.
Natomiast do przepisów regulujących postępowanie przed sądami administracyjnymi nie zostało wprowadzone unormowanie zwalniające organizacje pożytku publicznego od opłat sądowych, o jakim mowa w art. 24 ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie. Przepis art. 239 ustawy, zawierający zamknięty katalog podmiotów zwolnionych od obowiązku uiszczenia kosztów sądowych nie wymienia organizacji pożytku publicznego jako podmiotu zwolnionego od kosztów sądowych.