Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Małgorzata Masternak - Kubiak po rozpoznaniu w dniu 17 listopada 2015 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia E. S. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 22 września 2015 r. sygn. akt VII SA/Wa 2400/14 o odmowie przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym w sprawie ze skargi A. W. na postanowienie Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] sierpnia 2014 r. znak: [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności postanowienia postanawia: oddalić zażalenie.
Postanowieniem z dnia 22 września 2015 r. sygn. akt VII SA/Wa 2400/14 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odmówił uczestnikowi postępowania E. S. przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi A.W. na postanowienie Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] sierpnia 2014 r. znak: [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności postanowienia.
W uzasadnieniu Sąd pierwszej instancji wskazał, że we wniosku o przyznanie prawa pomocy strona podała, iż jest rolnikiem samodzielnie prowadzącym gospodarstwo rolne, położone na bardzo słabych glebach. Pola uprawne są oddalone 13 km od zabudowań gospodarczych, co utrudnia gospodarowanie i podnosi koszty. Orzeczeniem komisji lekarskiej z marca 2014 r. wnioskodawca został uznany za czasowo niezdolnego do pracy w gospodarstwie rolnym. Wskazał, iż powyższe spowodowało ograniczenie produkcji i konieczność wynajmowania pracowników w gospodarstwie. Wnioskodawca oświadczył, że posiada nieruchomość rolną o pow. 16 ha, drewniany dom o pow. 60 m² oraz stare i niefunkcjonalne budynki gospodarcze. Nie posiada oszczędności pieniężnych ani przedmiotów wartościowych. Podał, że utrzymuje się z renty w wysokości 473,00 zł miesięcznie (dodał, iż w miesiącu maju w całości zajęta przez Urząd Skarbowy). Dodatkowo wnioskodawca otrzymuje czynsz z dzierżawy w wysokości 1.000 zł rocznie oraz uzyskał zwrot podatku akcyzowego w wysokości 1100 zł rocznie, a także otrzymał kwotę 1.033 zł rocznie tytułem dopłat unijnych. Wnioskodawca zaznaczył, że aktualnie wobec skarżącego prowadzone jest sześć postępowań egzekucyjnych. Ma zadłużenie na kwotę 15.000 złotych. Nadto w piśmie wyjaśniającym wnioskodawca poinformował, że został uznany przez lekarzy za osobę niezdolną do pracy w gospodarstwie rolnym, ze względu na poważną wadę serca. Jest osobą samotną. Wskazał, że aktualnie utrzymuje 5 sztuk bydła, w tym trzy krowy. Obecnie mleka nie sprzedaje. Oświadczył, że sprzedaż płodów rolnych miała miejsce w lecie 2014 r. była to sprzedaż zboża na kwotę 500 złotych. Wnioskodawca podał, że posiada ciągnik rolniczy z 1989 r. Koszty zakupu paliwa do około 2.000 zł rocznie, naprawy i części zamienne to ok. 500 złotych rocznie. Wnioskodawca oświadczył, że posiada drobne oszczędności na bieżące wydatki w wysokości 300 zł. Wnioskodawca powołał się na postanowienia Sądu Rejonowego w Zambrowie z dnia 9 stycznia 2013 r. sygn. akt VI Ns 2/13 i Sądu Okręgowego w Łomży z dnia 25 marca 2014 r. sygn. akt I Ca 23/14. Podał, że "cała kwota znajduje się w depozycie sądowym i jest zajęta przez komornika". Z załączonego do wyjaśnień pisma z dnia 13 lutego 2015 r. Dyrektora Sądu Okręgowego w Łomży wynika, że z depozytów złożonych przez T. M. w dniu [...] kwietnia 2014 r. w kwocie 100.000 zł i w dniu [...] czerwca 2014 r. w kwocie 17.779,25 zł nie były wypłacane żadne środki na rzecz E. S.
Sąd pierwszej instancji, powołując się na art. 260 i art. 246 § 1 pkt 2 P.p.s.a. stwierdził, że wnioskodawca nie wykazał w sposób przekonujący, że faktycznie znajduje się w sytuacji materialnej uzasadniającej przyznanie mu prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych. Posiada bowiem gospodarstwo rolne o pow. 16 ha, dom o pow. 60 m², dochody z renty w wysokości 473 zł miesięcznie, z dzierżawy w wysokości 1.000 zł rocznie oraz z dopłat unijnych w wysokości 1.033 zł rocznie, uzyskał zwrot z podatku akcyzowego w wysokości 1.100 zł oraz posiada dwa depozyty sądowe na znaczne kwoty. Posiada również drobne oszczędności na bieżące wydatki w wysokości 300 zł. Powyższe wyklucza możliwość przyznania mu prawa pomocy we wnioskowanym zakresie. Stwierdzono nadto, że Sąd oceniając możliwości finansowe strony na potrzeby prawa pomocy bierze się pod uwagę nie tylko to jakim majątkiem faktycznie i rzeczywiście dysponuje, ale także jakie ma on możliwości finansowe. Chodzi o to jakim majątkiem mógłby rzeczywiście dysponować gdyby wykorzystał możliwości finansowe, które posiada. Wnioskodawca posiada areał użytków rolnych, inwentarz żywy co świadczy o jego możliwościach zarobkowych. Powyższe świadczy, w ocenie Sądu, o stabilnej sytuacji finansowej wnioskodawcy. W nadesłanych wyjaśnieniach wnioskodawca nie przedstawił wyczerpujących informacji o uzyskanej spłacie za zniesienie współwłasności użytków rolnych. Nie wyjaśnił również czy z zasądzonej kwoty pieniężnej komornik dokonał zajęcia określonej kwoty pieniężnej, jeśli tak to w jakiej wysokości. Ponadto, pomimo wezwania, wnioskodawca nie nadesłał kserokopii postanowień Sądu o zasądzeniu na jego rzecz tytułem spłaty za zniesienie współwłasności użytków i rolnych określonej kwoty pieniężnej oraz postanowienia na złożenie do depozytu sądowego zasądzonej kwoty pieniężnej. Mając na uwadze powyższe, Sąd doszedł do wniosku, że przedstawiona sytuacja majątkowa wnioskodawcy pozwala na uiszczenie kosztów sądowych. Przyznanie prawa pomocy nie może być nadużywane w sytuacji, gdy strona posiada stałe dochody.