Dnia 19 października 2011 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jerzy Bujko Sędziowie Sędzia NSA Andrzej Jurkiewicz Sędzia del. WSA Elżbieta Kremer (spr.) Protokolant starszy asystent sędziego Tomasz Godlewski po rozpoznaniu w dniu 19 października 2011 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy z wniosku Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 maja 2011 roku o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego pomiędzy Ministrem Rolnictwa i Rozwoju Wsi a Samorządowym Kolegium Odwoławczym w Kielcach w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji zatwierdzających projekt scalenia gruntów postanawia: na podstawie art. 187 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) odroczyć rozprawę i przedstawić Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu do rozstrzygnięcia w składzie siedmiu sędziów następujące zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości: Czy ustalenie organu wyższego stopnia w rozumieniu art. 157 § 1 k.p.a. właściwego do stwierdzenia nieważności decyzji zatwierdzającej projekt scalenia winno nastąpić wyłącznie w oparciu o zasady określone w art. 17 k.p.a. w związku z art. 20 k.p.a. czy też z uwzględnieniem właściwych, aktualnie obowiązujących przepisów prawa materialnego regulujących właściwość rzeczową organów administracji w tego rodzaju sprawach?
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi wnioskiem z dnia 26 maja 2011r. wystąpił do Naczelnego Sądu Administracyjnego o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego pomiędzy nim a Samorządowym Kolegium Odwoławczym w Kielcach poprzez wskazanie organu właściwego do rozpatrzenia wniosku M. S. z dnia [...] kwietnia 2011r. o stwierdzenie nieważności decyzji Wojewody Kieleckiego z dnia [...] stycznia 1979r., nr [...], zatwierdzającej projekt scalenia gruntów wsi Dębska Wola, Kawczyn, Chmielowice i Zbrza, w części dotyczącej działek nr [...] i [...].
W uzasadnieniu wniosku wskazano, że Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Kielcach uznało się za organ niewłaściwy do rozpatrzenia wniosku i pismem z dnia 9 maja 2011r. nr SKO.GN.1497/206/2011, na podstawie art.65 § 1 kpa, przekazało przedmiotowy wniosek według właściwości do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Samorządowe Kolegium Odwoławcze podniosło, że w postępowaniu o stwierdzenie nieważności decyzji nie ma znaczenia kiedy ta decyzja została wydana, czy też to jaki organ obecnie jest organem pierwszej instancji, a jaki organem drugiej instancji w sprawie. Kolegium wskazało, że w sprawie w której decyzja została wydana przez wojewodę organem właściwym do rozpatrzenia wniosku M. S. o stwierdzenie nieważności tej decyzji jest Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Z kolei Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi nie podzielił stanowiska Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Kielcach i podniósł, że dla określenia jaki organ jest właściwy do stwierdzenia nieważności decyzji Wojewody Kieleckiego z dnia [...] stycznia 1979r., nr [...], podstawowe znaczenie na treść przepisu art.157 § 1 kpa zgodnie z którym właściwy do stwierdzenia nieważności decyzji jest organ wyższego stopnia, a gdy decyzja została wydana przez ministra lub samorządowe kolegium odwoławcze - ten organ. Dalej Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi wskazał na art.19 kpa, zgodnie z którym organy administracji publicznej przestrzegają z urzędu swojej właściwości rzeczowej i miejscowej, właściwość rzeczowa organu do stwierdzenia nieważności decyzji jest oceniana według przepisów prawa materialnego, które stanowiły podstawę ustalenia właściwości organu przy wydawaniu kwestionowanej decyzji. W sytuacji gdy nastąpiła zmiana kompetencji organów właściwość rzeczową organu, do którego należy wydanie decyzji o stwierdzeniu nieważności ustala się z uwzględnieniem zmian w strukturze administracji publicznej. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, powołując się na postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23 września 2003r. II SA 1484/03 wskazał, że przy wyznaczaniu organu właściwego w sprawie, regułą jest stosowanie przepisów obowiązujących w momencie orzekania o nieważności. Oznacza to, że organ wyższego stopnia, o którym mowa w art.157 § 1 kpa. określany jest według nowego stanu prawnego. Jeżeli więc nastąpiła zmiana w podziale kompetencji organów, wyznacza się w świetle aktualnie obowiązujących przepisów organ pierwszej instancji i w zależności od regulacji odpowiednio organy stopnia wyższego. Natomiast przy ocenie ważności decyzji bierze się pod uwagę stan normatywny z momentu jej wydania. Dokonując ustaleń organu właściwego w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji Wojewody Kieleckiego z dnia [...] stycznia 1979r. , nr [...], Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi podaje, że decyzja ta została wydana na podstawie przepisów obowiązującej wówczas ustawy z dnia 24 stycznia 1968r. o scalaniu i wymianie gruntów ( Dz.U. Nr 3, poz.13). Zgodnie z art.7 ust.1 ww.ustawy w zw. z § 2 pkt 6 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975r. w sprawie określenia zadań i uprawnień należących do powiatowych rad narodowych i naczelników powiatów, które przejmują wojewódzkie rady narodowe i wojewodowie ( Dz.U. Nr 17, poz.94) od dnia 1 czerwca 1975r. przeprowadzenie postępowania scaleniowego lub wymiennego należało do właściwości wojewody. Powołana ustawa została uchylona przez ustawę z dnia 26 marca 1982r. o scalaniu i wymianie gruntów ( Dz.u. z 2003r. Nr 178, poz.1749 z późn.zm.) . Zgodnie z obowiązującym art.3 ust.1 tej ustawy w zw. z art.3 ustawy z dnia 23 stycznia 2009r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w organizacji i podziale zadań administracji publicznej ( Dz.U. Nr 92, poz.753, z póź.zm. ) starosta jako organ I instancji uprawniony jest do przeprowadzenia postępowania scaleniowego jako zadania z zakresu administracji rządowej. Zgodnie z art.17 pkt 1 kpa, organami wyższego stopnia w rozumieniu kodeksu są w stosunku do organów jednostek samorządu terytorialnego - samorządowe kolegia odwoławcze, chyba że ustawy szczególne stanowią inaczej. A zatem, organem wyższego stopnia dla starosty, niezależnie od tego, jakie wykonuje zadania, jest samorządowe kolegium odwoławcze. Mając powyższe na uwadze, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi wniósł o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego i wskazanie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Kielcach jako organu właściwego do załatwienia przedmiotowej sprawy.