Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Wojciech Chróścielewski Sędziowie Sędzia NSA Andrzej Gliniecki ( spr. ) Sędzia del. WSA Leszek Kamiński Protokolant Elżbieta Maik po rozpoznaniu w dniu 5 czerwca 2009 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy z wniosku Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego między Ministrem Rolnictwa i Rozwoju Wsi a Samorządowym Kolegium Odwoławczym w Gdańsku w przedmiocie wskazania właściwego organu do rozpatrzenia wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji Naczelnika Gminy Dziemiany-Lipusz z dnia [...] sierpnia 1983 r. nr [...] postanawia: oddalić wniosek o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego.
Pismem z dnia 27 czerwca 2008 r. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi wystąpił do Naczelnego Sądu Administracyjnego z wnioskiem o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego między Ministrem Rolnictwa a Samorządowym Kolegium Odwoławczym w Gdańsku, jaki zaistniał w przedmiocie rozpatrzenia wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji Naczelnika Gminy D.-L. z dnia [...] sierpnia 1983 r., nr [...] w sprawie wygaśnięcia użytkowania przez Państwowe Gospodarstwo Rybackie w Gdańsku nieruchomości rolnych w części dotyczącej działki nr [...] o powierzchni [...] ha w L. H.. W uzasadnieniu wniosku Minister wskazał, że wnioskiem z dnia 23 stycznia 2007 r., a następnie z dnia 30 maja 2007 r. B. P., reprezentowany przez M. N., wniósł o stwierdzenie nieważności decyzji Naczelnika Gminy D.-L. z dnia [...] sierpnia 1983 r., nr [...]. Postanowieniem z dnia 8 października 2007 r., Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Gdańsku na podstawie art. 65 § 1 k.p.a. przekazało ten wniosek Ministrowi Rolnictwa i Rozwoju Wsi, stwierdzając, iż decyzja z dnia 2 sierpnia 1983 r. została wydana na podstawie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 r. w sprawie przekazywania nieruchomości rolnych i niektórych innych nieruchomości położonych na terenie gromad pomiędzy jednostkami gospodarki uspołecznionej (Dz. U. z 1969 r. Nr 1, poz. 1 ze zm.). Rozporządzenie to obowiązywało do dnia 7 maja 1986 r., kiedy weszło w życie rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 kwietnia 1986 r. w sprawie zasad i trybu przekazywania między jednostkami gospodarki uspołecznionej państwowych nieruchomości rolnych i leśnych oraz niektórych innych nieruchomości położonych na obszarach przeznaczonych w planach zagospodarowania przestrzennego na cele gospodarki rolnej i leśnej, a także właściwości organów w tych sprawach (Dz. U. Nr 17, poz. 90) Z dniem 1 stycznia 1992 r. uchylony został przepis art. 276 Kodeksu cywilnego, stanowiący podstawę wydania powyższego rozporządzenia. Na mocy przepisu art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (Dz. U. z 2004 r. Nr 208, poz. 2128 ze zm.) wykonywanie praw własności i innych praw rzeczowych z stosunku do mienia wskazanego we tej ustawie sprawuje Agencja Nieruchomości Rolnych, a nadzór nad nią sprawuje minister właściwy do spraw rozwoju wsi. Zdaniem Samorządowego Kolegium Odwoławczego, z uwagi na przepis art. 217 ust. 5 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne (Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019 ze zm.) organem właściwym do rozpatrzenia wniosku B. P. jest Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, jako organ wyższego stopnia nad Agencją Nieruchomości Rolnych. Powołany przepis Prawa wodnego stanowi bowiem, że w terminie 10 lat od dnia wejścia w życie ustawy (co nastąpiło w dniu 1 stycznia 2002 r.), w stosunku do jezior zaliczanych do wód, o których mowa w art. 14 ust. 5, uprawnienia Skarbu Państwa wykonuje Agencja Nieruchomości Rolnych.
Zdaniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi Samorządowe Kolegium Odwoławcze bezpodstawnie przyjęto, iż działka nr [...] stanowi grunty pokryte wodami powierzchniowymi. Z wpisu ewidencji gruntów i budynków wynika, że stanowi ona nieużytek oznaczony symbolem N, podczas gdy grunty pod wodami powierzchniowymi stojącymi oznaczone są symbolem Ws. Brak jest zatem podstaw do zakwalifikowania działki nr 1094 do gruntów podlegających regulacji Prawa wodnego. Sprawy, które były regulowane przepisami stanowiącymi podstawę do wydania decyzji naczelnika gminy nie są obecnie regulowane przepisami ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa. Przepisy tej ustawy nie przewidują bowiem rozstrzygania w formie decyzji administracyjnej o wygaśnięciu użytkowania. Agencja Nieruchomości Rolnych jest państwową osobą prawną, która jako podmiot praw i obowiązków dysponuje wyodrębnionym przedmiotem stanowiącym Zasób Własności Rolnej Skarbu Państwa. Agencja wykonuje prawo własności i inne prawa rzeczowe na rzecz państwa w stosunku do Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. Agencji przysługuje prawo wydawania decyzji administracyjnych jedynie w przypadkach kiedy przepisy szczególne tak stanowią i jedynie w tych przypadkach Agencja może działać jak organ administracji publicznej. Uprawnienia jakie przysługują Agencji to uprawnienia cywilnoprawne. Przepisy ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, nie przewidują obecnie gospodarowania nieruchomościami w formie użytkowania. Zdaniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi ustalenie właściwości powinno zatem wynikać z przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego (art. 157 § 1 i art. 17). Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 r., będące podstawą wydania zaskarżonej decyzji, straciło moc z dniem wejścia w życie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 kwietnia 1986 r., w sprawie zasad i trybu przekazywania między jednostkami gospodarki uspołecznionej państwowych nieruchomości rolnych i leśnych oraz niektórych innych nieruchomości położonych na obszarach przeznaczonych w planach zagospodarowania przestrzennego na cele gospodarki rolnej i leśnej, a także właściwości organów w tych sprawach (Dz. U. Nr 17, poz. 90), które to utraciło moc wskutek uchylenia przepisu art. 276 k.c., na podstawie art. 59 ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa. Ustawa ta nie zawierała żadnych uregulowań, które przesądziłyby o właściwości organów prowadzących postępowanie nadzorcze w odniesieniu do orzeczeń wydawanych na podstawie przepisów rozporządzenia z dnia 7 kwietnia 1986 r., które utraciło moc z dniem 1 stycznia 1992 r. Nie istnieje zatem organ, który wydał kwestionowaną decyzję ani nie obowiązują przepisy materialne, w oparciu o które została ona wydana. Przed utratą mocy obowiązującej rozporządzenia z dnia 7 kwietnia 1986 r. przejście kompetencji na nowo utworzone organy samorządowe lub organy administracji rządowej można ustalić na podstawie ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 34, poz. 198 ze zm.). Artykuł 1 tej ustawy ustanowił generalną zasadę właściwości organów gminy dla spraw, które uprzednio należały do zadań i kompetencji terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego. Stosownie zaś do art. 17 pkt 1 k.p.a. organami wyższego stopnia w stosunku do jednostek samorządu terytorialnego są samorządowe kolegia odwoławcze, chyba że ustawy szczególne stanowią inaczej. W tym przypadku takich przepisów nie ma, organem właściwym więc będzie samorządowe kolegium odwoławcze.