Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Barbara Adamiak (spr.) Sędzia NSA Jerzy Stelmasiak Sędzia del. WSA Marcin Kamiński po rozpoznaniu w dniu 4 grudnia 2018 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego pomiędzy M. Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków a Burmistrzem Dzielnicy Ż. m.... W. w przedmiocie wskazania organu właściwego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej za usunięcie drzewa postanawia: wskazać Burmistrza Dzielnicy Ż. m.... W. jako właściwego do załatwienia sprawy.
Wnioskiem z 5 września 2018 r. M. Wojewódzki Konserwator Zabytków zwrócił się do Naczelnego Sądu Administracyjnego o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego pomiędzy nim, a Burmistrzem Dzielnicy Ż. ... W. przez wskazanie Burmistrza Dzielnicy Ż. ... W. jako organu właściwego do załatwienia sprawy wymierzenia kary pieniężnej za usunięcie bez zezwolenia drzewa gat. lilak pospolity rosnącego na terenie nieruchomości nr ewid. ... obręb ... położonej przy ul. K. ... w W.
W uzasadnieniu wniosku podnosi, że wydaje się konieczne i jedynie możliwe wszczęcie postępowania o naliczenie administracyjnej kary pieniężnej w oparciu o art. 88 ustawy o ochronie przyrody, jednakże zdaniem M. Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków nie jest on władny do przeprowadzenia takiego postępowania, wobec faktu, że właściwym organem jest w tej sprawie Burmistrz Dzielnicy Ż. ... W.. Wskazał, że zmiany przepisu art. 36 ust. 1 pkt 1 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami w zakresie dot. usuwania zieleni obowiązują od 18 stycznia 2018 r. oraz, że w obszarze układu urbanistycznego "Ż. Historyczny" brak jest podstaw do wydawania pozwoleń na usunięcie drzew w oparciu o art. 36 ust. 1 pkt 1 (dotyczy usuwania drzew w ramach działań konserwatorskich) i w związku z tym nie jest on organem uprawnionym do wszczęcia postępowania w sprawie zniszczenia drzewa na podstawie art. 107d ust. 1 w związku z art. 36 ust. 1 ustawy o ochronie i opiece nad zabytkami z uwagi na brak podstaw prawnych.
Burmistrz Dzielnicy Ż. ... W. wskazał, że wobec faktu, iż nieruchomość na której zniszczona drzewo wpisana jest do rejestru zabytków, to na podstawie art. 36 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 107d ust. 1 i 5 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. 2017 poz. 2187) organem właściwym do wymierzenia kary pieniężnej nałożonej w drodze decyzji jest wojewódzki konserwator zabytków.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje - na podstawie art. 4 w zw. z art. 15 § 1 pkt 4 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami, spory o właściwość powstałe pomiędzy organami jednostek samorządu terytorialnego i między samorządowymi kolegiami odwoławczymi, o ile odrębna ustawa nie stanowi inaczej, oraz spory kompetencyjne między organami tych jednostek, a organami administracji rządowej.
Sprawa zainicjowana wnioskiem Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Warszawie dotyczy wskazania organu właściwego do rozpatrzenia sprawy wymierzenia kary pieniężnej za usunięcie (zniszczenie) drzewa z terenu objętego ochroną konserwatorską na podstawie wpisu układu urbanistycznego do rejestru zabytków.
Administracyjna kara pieniężna jest formą represji na niewykonanie nakazów, których podstawą są przepisy materialnego prawa. Jako forma represji wymaga przy jej stosowaniu wykładni przepisów prawa, która nie tylko daje podstawy do wyprowadzenia określonych nakazów, ale i terminu, od których te nakazy obowiązują, przy wyłączeniu dopuszczalności nadania mocy obowiązującej retroaktywnej oraz ustalenia czy z niewykonaniem nakazu przepis prawa łączy dopuszczalność administracyjnej kary pieniężnej. Przepis prawa regulujący podstawy materialnoprawne administracyjnej kary pieniężnej, który nie obowiązywał w dniu zdarzenia niewykonania nakazu administracyjnego, nie może być stosowany. Zastosowanie takiej podstawy nałożenia administracyjnej kary pieniężnej stanowi rażące naruszenie prawa. Należy to też łączyć z formą prawną nakazów, z którym przepis prawa łączy administracyjną karę pieniężną.