Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Jacek Chlebny po rozpoznaniu w dniu 30 września 2020 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej E. Sp. z o.o. z siedzibą w K. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 12 listopada 2019 r. sygn. akt II SA/Kr 537/19 o odrzuceniu skargi w sprawie ze skargi E. Sp. z o.o. z siedzibą w K. na czynność [...] Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w [...] z dnia [...] marca 2019 r. znak [...] postanawia oddalić skargę kasacyjną
Postanowieniem z 12 listopada 2019 r., sygn. akt II SA/Kr 537/19, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie odrzucił skargę E. Sp. z o.o. z siedzibą w K. na czynność [...] Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w [...] z dnia [...] marca 2019 r.
Sąd pierwszej instancji wskazał, że przedmiotem skargi jest pismo Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w [...] z dnia [...] marca 2019 r., stanowiące informację organu, że po przeprowadzonej kontroli nieruchomości przy [...], organ odstępuje od wydania zaleceń pokontrolnych oraz decyzji (art. 40 ust. 1 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami [t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 2067 z późn. zm.]). Zaskarżone pismo w żaden sposób nie kształtuje osobistej sytuacji prawnej strony skarżącej, jak również nie zawiera władczego rozstrzygnięcia o jej indywidualnych uprawnieniach lub obowiązkach. Stanowi ono w istocie pisemną informację, w odpowiedzi na wniosek strony skarżącej dotyczący podjęcia działań przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w odniesieniu do samowoli budowlanej dokonanej w budynku przy [...], czyli w sąsiedztwie nieruchomości nalężącej do strony skarżącej. Sąd wskazał, że art. 40 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie zabytków, nie ustanawia po stronie konserwatora obowiązku wydania zaleceń pokontrolnych, ani też decyzji administracyjnej. Zgodnie z tym przepisem, na podstawie ustaleń wynikających z kontroli, w przypadku ustalenia, że zabytek jest w nieodpowiednim stanie zachowania, wojewódzki konserwator zabytków może wydać kontrolowanej osobie fizycznej lub kierownikowi kontrolowanej jednostki organizacyjnej zalecenia pokontrolne usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości, w określonym terminie, jeżeli ich charakter nie uzasadnia wydania decyzji, o której mowa w art. 49 ust. 1 (ust.1). Wojewódzki konserwator zabytków może odstąpić od wydania zaleceń pokontrolnych i wydać decyzję, o której mowa w art. 43, art. 44 ust. 1, art. 45 ust. 1, art. 46 ust. 1, art. 49 ust. 1 lub art. 50 ust. 1 (ust. 2).
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie uznał, że skoro postępowanie kontrolne na podstawie art. 40 ustawy o ochronie zabytków toczy się poza przepisami k.p.a., to znaczy, że nie ma w tym postępowaniu miejsca na ustalanie stron postępowania w trybie art. 28 k.p.a. Postępowanie to zasadniczo toczy się pomiędzy organem (konserwatorem zabytków) a podmiotem kontrolowanym (np. właścicielem zabytku). To z kolei oznacza, że akt lub czynność z zakresu administracji publicznej, dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa musi dotyczyć uprawnień lub obowiązków kontrolowanej przez konserwatora osoby fizycznej lub jednostki organizacyjnej. W zaskarżonym piśmie organ nie rozstrzygał o uprawnieniach lub obowiązkach skarżącej, lecz poinformował, że wobec toczącego się równolegle postępowania przed organami nadzoru budowlanego, nie będzie korzystał z uprawnień nadanych mu art. 38 i następnymi ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z zakresu nadzoru konserwatorskiego. Wobec tego, zdaniem Sądu, brak jest podstaw, by przypisać zaskarżonej pisemnej informacji władczy charakter oraz przypisać jej cechy aktu administracyjnego, gdyż pismo to ma wyłącznie charakter informacyjny. W konsekwencji Sąd pierwszej instancji doszedł do przekonania, że zaskarżone pismo nie stanowi aktu lub czynności w rozumieniu art. 3 § 2 pkt. 4 p.p.s.a. podlegającego się kontroli sądowej.