Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Anna Robotowska Sędzia NSA Maria Myślińska Sędzia NSA Zofia Przegalińska (spr.) Protokolant Jerzy Stelmaszuk po rozpoznaniu w dniu 9 lutego 2012 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej Samodzielnego Publicznego Zespołu Zakładów Opieki Zdrowotnej w P. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 2 lutego 2011 r. sygn. akt VII SA/Wa 2031/10 w sprawie ze skargi Samodzielnego Publicznego Zespołu Zakładów Opieki Zdrowotnej w P. na decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] sierpnia 2010 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji postanawia: 1. uchylić zaskarżony wyrok; 2. odrzucić skargę; 3. odstąpić od zasądzenia kosztów postępowania kasacyjnego.
Zaskarżonym skargą kasacyjną wyrokiem, Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. oddalił skargę Samodzielnego Publicznego Zespołu Zakładów Opieki Zdrowotnej w P. na decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w W. z dnia [...] sierpnia 2010 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji.
Sąd orzekał w następującym stanie faktycznym i prawnym:
Zakład Ubezpieczeń Społecznych decyzją z dnia [...] lipca 2010 r. na podstawie art. 83a ust. 2 i art. 66 ust. 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t. j. Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm., dalej powoływanej jako u.s.u.s.) oraz art. 157 § 3, art. 180 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm., zwanej dalej: k.p.a.) w zw. z art. 123 u.s.u.s. odmówił wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. Inspektorat w P. z dnia [...] stycznia 2010 r.
Organ wyjaśnił w uzasadnieniu, że decyzją z dnia [...] stycznia 2010 r. nr Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. Inspektorat w P. uchylił decyzję z dnia [...] czerwca 2009 r. i ponownie ustalił wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno - rentowe, chorobowe, wypadkowe i zdrowotne dla ubezpieczonego T. R. Od wydanej decyzji zostało złożone odwołanie do sądu powszechnego.
W dniu [...] kwietnia 2010 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. wpłynął wniosek Samodzielnego Publicznego Zespołu Zakładów Opieki Zdrowotnej w P. o stwierdzenie nieważności decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Inspektorat w P. z dnia [...] stycznia 2010 r. na podstawie art. 156 § 1 pkt 2 i 3 k.p.a.
W ocenie ZUS toczące się w przedmiotowej sprawie postępowanie przed sądem powszechnym, jest przeszkodą procesową do wszczęcia postępowania w przedmiocie stwierdzenia nieważności. Na podstawie art. 83a ust. 2 u.s.u.s., który ustala reguły postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji ZUS, decyzje ostateczne Zakładu, od których nie zostało wniesione odwołanie do właściwego Sądu, mogą być z urzędu przez Zakład uchylone, zmienione lub unieważnione na zasadach określonych w przepisach Kodeksu postępowania administracyjnego. W związku z tym, nie wynik postępowania odwoławczego, ale samo jego wszczęcie poprzez wniesienie odwołania uniemożliwia stwierdzenie nieważności decyzji, również z urzędu. Skoro ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych uregulowała w art. 83a ust. 2 instytucję stwierdzenia nieważności odmiennie od regulacji zawartej w k.p.a., ograniczając możliwość wszczynania postępowania do działania organu z urzędu oraz w okolicznościach, gdy nie zostało wniesione odwołanie do właściwego sądu, to postępowanie o stwierdzenie nieważności decyzji jest w niniejszej sprawie niedopuszczalne.