Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Wojciech Kręcisz (spr.) Sędzia NSA Małgorzata Korycińska Sędzia NSA Cezary Pryca po rozpoznaniu w dniu 21 listopada 2018 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej odwołań A. B. i C. D. od uchwały Krajowej Rady Sądownictwa z dnia 24 sierpnia 2018 r. nr 318/2018 odwołań E. F., G. H. i I. J. od uchwały Krajowej Rady Sądownictwa z dnia 28 sierpnia 2018 r. nr 330/2018 w przedmiocie przedstawienia (nieprzedstawienia) wniosków o powołanie do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Sądu Najwyższego I. na podstawie art. 267 TFUE postanawia zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z następującymi pytaniami prawnymi: 1) Czy art. 2 w związku z art. 4 ust. 3 zdanie 3, art. 6 ust. 1, art. 19 ust. 1 TUE w związku z art. 47 KPP i art. 9 ust. 1 dyrektywy Rady 2000/78/WE oraz art. 267 akapit 3 TFUE należy interpretować w ten sposób, że dochodzi do naruszenia zasady państwa prawnego oraz prawa do skutecznego środka prawnego i skutecznej ochrony sądowej, gdy ustawodawca krajowy przyznając prawo odwołania do sądu w sprawach indywidualnych dotyczących pełnienia urzędu na stanowisku sędziego sądu ostatniej instancji Państwa Członkowskiego (Sądu Najwyższego), wiąże walor prawomocności i skuteczności rozstrzygnięcia podejmowanego w postępowaniu kwalifikacyjnym poprzedzającym przedstawienie wniosku o powołanie do pełnienia urzędu na stanowisko sędziego wymienionego sądu, z sytuacją niezaskarżenia rozstrzygnięcia podjętego w przedmiocie łącznego rozpatrzenia i oceny wszystkich kandydatów do Sądu Najwyższego przez wszystkich uczestników postępowania kwalifikacyjnego, wśród których jest również kandydat niezainteresowany w zaskarżeniu wymienionego rozstrzygnięcia, a mianowicie kandydat którego dotyczy wniosek o powołanie do pełnienia urzędu, co w rezultacie: - niweczy skuteczność środka zaskarżenia oraz możliwość przeprowadzenia przez właściwy sąd rzeczywistej kontroli przebiegu wymienionego postępowania kwalifikacyjnego? - a w sytuacji, gdy zakresem tego postępowania objęte są i te stanowiska sędziów Sądu Najwyższego, w odniesieniu do których wobec zajmujących je dotychczas sędziów zastosowany został nowy niższy wiek emerytalny, bez pozostawienia decyzji o skorzystaniu z niższego wieku emerytalnego wyłącznie w gestii zainteresowanego sędziego, w relacji do zasady nieusuwalności sędziów - w sytuacji uznania, że doznała ona w ten sposób uszczerbku - również nie pozostaje bez wpływu na zakres i rezultat sądowej kontroli wymienionego postępowania kwalifikacyjnego? 2) Czy art. 2 w związku z art. 4 ust. 3 zdanie 3 i art. 6 ust. 1 TUE w związku z art. 15 ust. 1 i art. 20 w związku z art. 21 ust. 1 i art. 52 ust. 1 KPP w związku z art. 2 ust. 1, ust. 2 lit. a) i art. 3 ust. 1 lit. a) dyrektywy Rady 2000/78/WE oraz art. 267 akapit 3 TFUE należy interpretować w ten sposób, że dochodzi do naruszenia zasady państwa prawnego, zasady równego traktowania oraz równego i na takich samych zasadach dostępu do służby publicznej - pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Sądu Najwyższego - w sytuacji, gdy ustanawiając w sprawach indywidualnych dotyczących pełnienia urzędu na stanowisku sędziego wymienionego sądu prawo odwołania się do właściwego sądu, w konsekwencji opisanej w pytaniu pierwszym formuły prawomocności, powołanie na wolne stanowisko sędziego Sądu Najwyższego może nastąpić bez przeprowadzenia przez właściwy sąd kontroli przebiegu wymienionego postępowania kwalifikacyjnego - o ile doszłoby do jej zainicjowania - a brak tego rozwiązania, naruszając prawo do skutecznego środka prawnego, narusza prawo równego dostępu do służby publicznej, przez co nie odpowiada celom interesu ogólnego, a sytuacja, gdy skład organu Państwa Członkowskiego mającego stać na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów (Krajowa Rada Sądownictwa), przed którym toczy się postępowanie w przedmiocie dotyczącym pełnienia urzędu sędziego Sądu Najwyższego jest kreowany w ten sposób, że przedstawiciele władzy sądowniczej w tym organie wybierani są przez władzę ustawodawczą, nie zakłóca zasady równowagi instytucjonalnej? II. na podstawie art. 105 § 1 Regulaminu postępowania przed Trybunałem Sprawiedliwości wnosi o zastosowanie trybu przyspieszonego, III. odracza posiedzenie.
1. W rozpoznawanych sprawach Krajowa Rada Sądownictwa uchwałą z dnia 24 sierpnia 2018 r. nr 318/2018 postanowiła nie przedstawić Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej wniosku o powołanie m.in. A. B. i C. D. do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Sądu Najwyższego w Izbie Karnej. Z kolei uchwałą z dnia 28 sierpnia 2018 r. nr 330/2018 Krajowa Rada Sądownictwa postanowiła nie przedstawić Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej wniosku o powołanie m.in. E. F., G. H. i I. J. do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Sądu Najwyższego w Izbie Cywilnej.
Wymienione osoby złożyły od powyższych uchwał odwołania do Naczelnego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem Przewodniczącego Krajowej Rady Sądownictwa. Odwołujący równocześnie z wniesieniem odwołań, a przed ich przekazaniem przez Krajową Radę Sądownictwa, wnieśli bezpośrednio do Naczelnego Sądu Administracyjnego wnioski o zastosowanie środków zabezpieczających w związku z wniesieniem odwołań. Naczelny Sąd Administracyjny postanowieniami z dnia 25 września 2018 r. wstrzymał wykonanie uchwały nr 318/2018, a postanowieniami z dnia 27 września 2018 r. i 8 października 2018 r. wstrzymał wykonanie uchwały nr 330/2018.
Naczelny Sąd Administracyjny, działając na podstawie art. 219 w zw. z art. 391 § 1 w zw. z art. 39821 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2018 r., poz. 1360 ze zm.) w zw. z art. 44 ust. 3 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa (Dz. U. z 2018 r., poz. 389 ze zm.), zarządził połączenie do łącznego rozpoznania i odrębnego rozstrzygnięcia spraw z odwołań A. B. i C. D. od uchwały Krajowej Rady Sądownictwa z dnia 24 sierpnia 2018 r. nr 318/2018 oraz z odwołań E. F., G. H. i I. J. od uchwały Krajowej Rady Sądownictwa z dnia 28 sierpnia 2018 r. nr 330/2018.
Odnośnie do pytania 1.
2. Powodem wystąpienia przez Naczelny Sąd Administracyjny z pytaniami prawnymi do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej są wątpliwości odnoszące się do wykładni prawa unijnego w sprawach z odwołań od uchwał Krajowej Rady Sądownictwa podjętych w przedmiocie przedstawienia (nieprzedstawienia) wniosków o powołanie do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Sądu Najwyższego w Izbie Cywilnej z dnia 28 sierpnia 2018 r. oraz w Izbie Karnej z dnia 24 sierpnia 2018 r. W relacji do wymienionych w treści pytań wzorców ustanowionych w prawie unijnym oraz potrzeby właściwego sposobu ich rozumienia, wątpliwości te pojawiły się na tle następujących przepisów ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa:
art. 44 ust. 1 Uczestnik postępowania może odwołać się do Sądu Najwyższego z powodu sprzeczności uchwały Rady z prawem, o ile przepisy odrębne nie stanowią inaczej. Odwołanie nie przysługuje w sprawach określonych w art. 3 ust. 2 pkt 2 niniejszej ustawy.
art. 44 ust. 1a W sprawach indywidualnych dotyczących powołania do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Sądu Najwyższego odwołanie przysługuje do Naczelnego Sądu Administracyjnego. W sprawach tych odwołanie do Sądu Najwyższego nie przysługuje. Odwołanie do Naczelnego Sądu Administracyjnego nie może być oparte na zarzucie niewłaściwej oceny spełniania przez kandydatów kryteriów uwzględnianych przy podejmowaniu rozstrzygnięcia w przedmiocie przedstawienia wniosku o powołanie do pełnienia urzędu sędziego na stanowisku sędziego Sądu Najwyższego.