Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Stefan Babiarz, Sędzia NSA Jolanta Sokołowska (sprawozdawca), Sędzia del. WSA Alina Rzepecka, po rozpoznaniu w dniu 21 października 2020 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej A. K. - następcy prawnego H. F. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 19 marca 2019 r. sygn. akt I SA/Bd 13/19 w sprawie ze skargi H. F. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 24 sierpnia 2015 r. nr [...] w przedmiocie podatku od czynności cywilnoprawnych postanawia: odrzucić skargę kasacyjną.
Wyrokiem z dnia 19 marca 2019 r., sygn. akt I SA/Bd 13/19, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy oddalił skargę H. F. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 24 sierpnia 2015 r. w przedmiocie podatku od czynności cywilnoprawnych.
Skargę kasacyjną od tego wyroku wywiodła A. K. (dalej: skarżąca), będąca następcą prawnym H. F.
Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła nieważność postępowania ze względu na pozbawienie strony możności obrony swych praw oraz wydanie wyroku wobec strony, która w chwili orzekania nie miała zdolności sądowej i procesowej. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 11 maja 2016 r., sygn. akt I SA/Bd 931/15, został wydany wobec nieżyjącego w momencie orzekania H. F. (data zgonu: [...] 2016 r.), zaś wadliwość ta, mimo konieczności uwzględnienia jej z urzędu przez Naczelny Sąd Administracyjny, czy też Wojewódzki Sąd Administracyjny, nie została dostrzeżona i usunięta. W konsekwencji, pozbawiono możliwości obrony swych praw spadkobierczynie H. F., które na żadnym etapie postępowania nie mogły wyrazić swojego stanowiska.
Skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy w całości do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Bydgoszczy oraz o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych. Z ostrożności procesowej, w przypadku nieuwzględnienia skargi kasacyjnej, wniosła o zmiarkowanie kosztów postępowania poprzez odstąpienie od zasądzania na rzecz organu kosztów postępowania.
W odpowiedzi na skargę kasacyjną Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Bydgoszczy wniósł o jej oddalenie oraz o zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna jest wysoce sformalizowanym środkiem zaskarżenia. Elementy jakie powinna ona zawierać zostały określone w art. 176 § 1 P.p.s.a. Przywołany przepis stanowi, iż w skardze kasacyjnej zamieścić należy: 1) oznaczenie zaskarżonego orzeczenia ze wskazaniem czy jest ono zaskarżone w całości, czy w części; 2) przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienie; 3) wniosek o uchylenie lub zmianę orzeczenia z oznaczeniem zakresu żądanego uchylenia lub zmiany. Stosownie do postanowień art. 177a P.p.s.a., jeśli skarga kasacyjna nie spełnia wymagań określonych w powyżej wskazanych pkt 1 i 3, wówczas przewodniczący wzywa stronę do usunięcia braków w terminie siedmiu dni pod rygorem odrzucenia skargi. Przepis ten wyłącza możliwość uzupełnienia brakujących podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienia, a to oznacza, że brak podstaw kasacyjnych skutkuje odrzuceniem skargi kasacyjnej.
Przez przytoczenie podstaw kasacyjnych należy rozumieć dokładne wskazanie takiej podstawy oraz określenie tych przepisów prawa, które zdaniem wnoszącego skargę kasacyjną uległy naruszeniu przez sąd wydający zaskarżone orzeczenie. Prawidłowe sformułowanie podstaw kasacyjnych polega na wskazaniu konkretnych przepisów prawa, które zostały naruszone, z podaniem numeru artykułu, paragrafu, ustępu, punktu (ewentualnie innych jednostek redakcyjnych), oraz tego, na czym to naruszenie polegało. Dopełnienie tych wymogów jest konieczne, ponieważ wyznacza granice skargi kasacyjnej, którymi związany jest Naczelny Sąd Administracyjny, mocą art. 183 § 1 P.p.s.a.
We wniesionej w niniejszej sprawie skardze kasacyjnej podstawy kasacyjne nie zostały w ogóle podane. Jej autor nie wskazał żadnego przepisów prawa, który jego zdaniem narusza zaskarżany wyrok, tym samym i brak jest drugiego z elementów określonych w art. 176 § 1 pkt 2 P.p.s.a., tj. uzasadnienia zarzucanego naruszenia przepisu (przepisów) prawa. Brak tych elementów spowodował jej odrzucenie.
Ponieważ autor skargi kasacyjnej wskazał na nieważność postępowania, wyjaśnić należy, że tę kwestię Naczelny Sąd Administracyjny może badać dopiero w fazie merytorycznego rozstrzygania, która następuje po stwierdzeniu, że skarga kasacyjna nie zawiera żadnych braków formalnych, czyli że jest dopuszczalna. Innymi słowy, art. 183 § 2 P.p.s.a., podobnie jak i art. 186 tej ustawy, mogą znaleźć zastosowanie dopiero po przystąpieniu przez Naczelny Sąd Administracyjny do rozpoznawania skargi kasacyjnej, co zależy od jej skutecznego wniesienia.
W tym stanie rzeczy Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 180 w zw. z art. 178 i art. 193 P.p.s.a., orzekł jak w sentencji.