Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie - Aneta Żak po rozpoznaniu w dniu 12 września 2013 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku H. P. o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym w sprawie ze skargi H. P. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] listopada 2012 r., nr [...] w przedmiocie zwrotu podania postanawia odmówić przyznania prawa pomocy.
Wyrokiem z 1 lipca 2013 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, po rozpoznaniu skargi H. P. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z [...] listopada 2012 r., uchylił zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające je postanowienie Burmistrza Gminy B. w przedmiocie zwrotu podania z dnia 7 sierpnia 2012 r. w sprawie przyznania usług opiekuńczych mających na celu zabezpieczenie i ochronę mienia. W związku z zamiarem wniesienia skargi kasacyjnej od tego wyroku skarżący wystąpił z wnioskiem o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych oraz ustanowienia radcy prawnego lub adwokata. W oświadczeniu złożonym we wniosku skarżący podał, że jest inwalidą o stwierdzonym znacznym stopniu niepełnosprawności, który prowadzi jednoosobowe gospodarstwo domowe i utrzymuje się z renty w wysokości [...] zł oraz świadczenia z ośrodka pomocy społecznej ([...] zł). Wnioskodawca jest właścicielem nieruchomości rolnej ([...] ha) oraz współwłaścicielem: domu o pow. [...] m2, mieszkania o pow. [...] m2 oraz dwóch, nieprzynoszących dochodu, działek ([...] m2 oraz [...] m2). Skarżący oświadczył ponadto, że nie posiada żadnych oszczędności, a ponadto spłaca pożyczkę w wysokości [...] zł.
Mając powyższe na uwadze należało zważyć, co następuje:
Zgodnie z art. 246 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), dalej: p.p.s.a., przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej w zakresie całkowitym następuje gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym następuje zaś wówczas, gdy wnioskodawca wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a.).
Odnosząc się do zgłoszonego przez skarżącego żądania przyznania prawa pomocy poprzez zwolnienie od kosztów sądowych należało stwierdzić, że wniosek w tym zakresie, ze względu na charakter sprawy sądowoadministracyjnej, której on dotyczy, nie zasługuje na uwzględnienie. Zaskarżone przez H. P. postanowienia: Burmistrza Gminy B. oraz Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] zostały podjęte w postępowaniu w przedmiocie zwrotu podania w sprawie przyznania usług opiekuńczych, zatem dotyczącym aktów wydanych w sprawie z zakresu pomocy i opieki społecznej, w których skarżący, na mocy art. 239 pkt 1 lit. a p.p.s.a., nie mają obowiązku uiszczenia kosztów sądowych. Ustawowe zwolnienie skarżącego z obowiązku poniesienia tych kosztów przesądza zatem o braku podstaw do merytorycznego rozpoznania wniosku o prawo pomocy w tymże zakresie.
Odmowa uwzględnienia wniosku skarżącego o przyznanie prawa pomocy w zakresie ustanowienia pełnomocnika procesowego wynika zaś z dokonanej na tle okoliczności sprawy oceny, iż nie można przyjąć, że skarżący nie posiada zdolności do samodzielnego pokrycia kosztów działania w jego sprawie pełnomocnika procesowego (adwokata lub radcy prawnego). Mając na uwadze, że wyrokiem z dnia 1 lipca 2013 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uwzględnił skargę wniesioną przez skarżącego na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] listopada 2012 r., wysokość wynagrodzenia pełnomocnika procesowego należy bowiem odnieść nie do działań tego pełnomocnika polegających na sporządzeniu skargi kasacyjnej od wyroku z 1 lipca 2013 r., ale czynności sprowadzających się do wyjaśnienia skarżącemu treści tego, korzystnego dla niego, orzeczenia oraz/lub udzielenia porady prawnej co do istnienia podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej. Zważywszy, że skarżący posiada stałe źródło dochodu, w okolicznościach tej sprawy nie można uznać, że samodzielne poniesienie opłat za tego rodzaju czynności adwokackie lub czynności radcy prawnego, w przypadku gdy skarżący uzna, że pomoc taka jest mu niezbędna, stanowić będzie dla niego nadmierne obciążenia. W procesie rozpoznawania wniosku skarżącego o prawo pomocy w zakresie ustanowienia pełnomocnika procesowego nie można nie uwzględnić ponadto tego, iż wniosek ten złożony był w związku z zamiarem wniesienia skargi kasacyjnej od wyroku z 1 lipca 2013 r. z intencją, że doprowadzi to do udzielenia mu przez Sąd "pomocy" w oczekiwanej przez niego formie - tj. "rzeczywistej pomocy i ochrony przed złodziejami". Złożony w tych okolicznościach sprawy wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu, jako mający umożliwić skarżącemu realizację powyżej wskazanego celu, można ocenić w kategoriach roszczeń, które nie mają szans powodzenia i których zgłoszenie w świetle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka wypracowanego na gruncie art. 6 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (prawo do sądu) uzasadnia odmowę przyznania prawa pomocy. Nie kwestionując uprawnienia skarżącego do wniesienia skargi kasacyjnej od korzystnego dla niego rozstrzygnięcia Sądu I instancji (jako uchylającego zaskarżone postanowienia organów administracji publicznej obu instancji w celu przeprowadzenia dodatkowego postępowania wyjaśniającego w sprawie treści żądania, z jakim skarżący zwrócił się do Ośrodka Pomocy Społecznej w B.), należy wskazać skarżącemu, który w pismach procesowych kierowanych do Sądu podnosi, że nie uzyskał "rzeczywistej pomocy", iż nieuprawnione jest jego oczekiwanie, że efektem sądowej kontroli zaskarżonych postanowień będzie załatwienie jego sprawy administracyjnej w postaci podjęcia przez Sąd rozstrzygnięcia zgodnego z żądaniem zawartym w podaniu skierowanym do Ośrodka Pomocy Społecznej, tj. poprzez przyznanie mu usług/świadczeń mających na celu zabezpieczenie i ochronę mienia. Tego rodzaju uprawnień Sąd bowiem nie posiada. Udzielona skarżącemu przez Sąd "pomoc" w załatwieniu jego sprawy może polegać i polega wyłącznie na tym, że w wyniku uwzględnienia przez Sąd I instancji skargi, sprawa wszczęta wniesionym przez skarżącego podaniem powróci do ponownego rozpoznania przez organ administracji. Taką "pomoc" skarżący zaś w postępowaniu przed Sądem I instancji uzyskał.
Oceniając w tych warunkach potrzebę przyznania skarżącemu prawa do bezpłatnego korzystania z pomocy pełnomocnika wyznaczonego z urzędu odstąpiono zarazem od wezwania skarżącego do przedstawienia dokumentów oraz złożenia dodatkowych wyjaśnień w sprawie deklarowanej przez niego sytuacji finansowej, w tym od wezwania do przedstawienia dokumentów potwierdzających jego zobowiązania finansowe (tj. umowy pożyczki, zarejestrowanej we właściwym urzędzie skarbowym zgodnie z art. 10 w zw. z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit b ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych / t.j. Dz.U z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm./), uznając, że jest to niecelowe. Mając na uwadze powyżej opisany stan sprawy i wysokość potencjalnych kosztów działania pełnomocnika procesowego, a także deklarację wnioskodawcy, iż spłaca swoje zobowiązania cywilnoprawne, które nie mają pierwszeństwa przed kosztami procesu, uznano bowiem, iż nie sposób przyjąć, że wnioskodawca nie posiada zdolności do poniesienia kosztów działania pełnomocnika we własnym zakresie.
Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 246 § 1 pkt 1 i 2 oraz art. 258 § 2 pkt 7 p.p.s.a., postanowiono jak w sentencji.