Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu - Violetta Mielcarek po rozpoznaniu w dniu 20 czerwca 2012r. na posiedzeniu niejawnym wniosku PM o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym poprzez zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata w sprawie ze skargi PM na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej z dnia [...], Nr [...] w przedmiocie odmowy uznania zarzutów na postępowanie egzekucyjne prowadzone na podstawie tytułu wykonawczego postanawia: oddalić wniosek.
Wpis sądowy od skargi wynosi [...].
PM pismem z dnia [...] wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego skargę na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej z dnia [...] w przedmiocie odmowy uznania zarzutów na postępowanie egzekucyjne prowadzone na podstawie tytułu wykonawczego. Następnie złożyła sporządzony na urzędowym formularzu w dniu [...] wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym poprzez zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata. We wniosku oświadczyła, że pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z mężem i z córką. Wskazała, że córka uczy się, małżonek otrzymuje rentę chorobową w wysokości [...] miesięcznie, natomiast ona nie pracuje.
Zgodnie z art. 199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r., poz. 270, dalej jako p.p.s.a.) strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Zatem obowiązującą zasadą w postępowaniu sądowoadministracyjnym jest, że strony ponoszą koszty tego postępowania. Od tej zasady ustawa przewiduje wyjątek - możliwość przydzielenia stronie skarżącej prawa pomocy. Przepis art. 245 § 1 cyt. ustawy stanowi, iż prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (por. art. 245 § 2 p.p.s.a). Prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Częściowe zwolnienie od opłat lub wydatków może polegać na zwolnieniu od poniesienia ułamkowej ich części albo określonej ich kwoty pieniężnej (por. art. 245 § 3 i § 4 p.p.s.a.). Zgodnie z art. 246 § 1 przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje:
1) w zakresie całkowitym - gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania;
2) w zakresie częściowym - gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Instytucja prawa pomocy wiąże się ściśle z realizacją jednego z podstawowych standardów państwa prawnego, jakim jest prawo do sądu i zapewnia osobie znajdującej się w ciężkich warunkach materialnych możność obrony swoich praw przed sądem, mimo braku środków finansowych potrzebnych do poniesienia należnych kosztów postępowania. W orzecznictwie przyjmuje się, że instytucja prawa pomocy ma na celu umożliwienie dochodzenia swoich praw przed sądem osobom o bardzo niskich dochodach lub całkowicie tych dochodów pozbawionych, które z uwagi na swą sytuację materialną nie są w stanie pokryć kosztów związanych z postępowaniem sądowym (por. postanowienie NSA z I OZ 468/11 z 06.07.2011r., I OZ 466/11 z 06.07.2011r., II OZ 504/11 z 28.06.2011r. publ. w Internecie na stronie www.orzeczenia.nsa.gov.pl). Zauważyć należy, że art. 246 § 1 p.p.s.a. nakłada na stronę ubiegającą się o przyznanie prawa pomocy obowiązek uprawdopodobnienia przesłanek w tym przepisie określonych. Z uwagi na to, że w.w przepis formułuje nieostre kryteria ocenne, szczególnie istotne jest możliwie najbardziej dokładne ustalenie rzeczywistej kondycji finansowej wnioskodawcy (por. post. NSA z dnia 14 września 2006r., sygn. akt II FZ 574/06). Przyznanie prawa pomocy stanowi bowiem, jak już wyżej wskazano, odstępstwo od generalnej zasady wynikającej z przepisu art. 199 p.p.s.a.