Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Maciej Dybowski po rozpoznaniu w dniu 8 lutego 2013 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia S. P. na zarządzenie Przewodniczącego Wydziału II Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 28 listopada 2012 r., sygn. akt II SAB/Bd 144/12 o wezwaniu skarżącego do uiszczenia wpisu sądowego w sprawie ze skargi S. P. na bezczynność Dyrektora Wojskowej Agencji Mieszkaniowej Oddziału Regionalnego w B. w przedmiocie wydania zaświadczenia postanawia: uchylić zaskarżone zarządzenie
Zaskarżonym zarządzeniem z dnia 28 listopada 2012 r., sygn. akt II SAB/Bd 144/12 Przewodniczący Wydziału II Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy wezwał skarżącego do uiszczenia wpisu sądowego od skargi na bezczynność Dyrektora Wojskowej Agencji Mieszkaniowej Oddziału Regionalnego w B. w przedmiocie wydania zaświadczenia.
Skarżący dnia 27 grudnia 2012 r. złożył zażalenie na wskazane zarządzenie, podnosząc że zostało one wydane z naruszeniem art. 239 pkt 1 lit. d ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270, zm. 1101) dalej jako p.p.s.a. Podkreślił, że zwolnieni z mocy ustawy od obowiązku uiszczenia kosztów sądowych są skarżący w sprawach ze stosunku pracy i stosunku służbowego, a niniejsza sprawa mieści się w tej kategorii.
Powołując się na powyższą argumentację skarżący wniósł o uchylenie zarządzenia.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie jest zasadne.
Zgodnie z art. 199 p.p.s.a. strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Od wskazanej zasady ustawa przewiduje wyjątki zawarte w art. 220 § 4, art. 222, art. 227 § 2, art. 261 p.p.s.a., które regulują zwolnienie od opłat poszczególnych czynności procesowych w postępowaniu sadowoadministracyjnym. Natomiast art. 239 p.p.s.a. ustanawia szereg zwolnień przedmiotowo - podmiotowych, obejmujących wszelkie elementy procesu w sprawach w przepisie tym wyspecyfikowanych. Sprawy wymienione w punkcie 1 lit. d art. 239 p.p.s.a., charakteryzują się jedną cechą wspólną, a mianowicie ich przedmiot określić można jako podstawy egzystencji, bytowy. Przewidziano w nim, że ze zwolnienia od kosztów sądowych korzysta strona skarżąca działanie lub bezczynność organu w sprawie ze stosunków pracy i stosunków służbowych. Niewątpliwie celami ustanowienia niniejszego zwolnienia były aspekty społeczne, konieczność zrealizowania normy konstytucyjnej, nakazującej zagwarantowanie jednostkom równego dostępu do wymiaru sprawiedliwości (art. 45 ust. 1 Konstytucji RP) w sprawach o podstawowym dla obywateli znaczeniu.
Brak wyróżników ustawowego wyrażenia: "sprawy ze stosunków pracy i stosunków służbowych" wskazuje na to, że zwolnieniem objęto wszystkie sprawy mieszczące się w tej kategorii. Wobec tego przyjąć należy, że wprawdzie art. 239 pkt 1 lit. d p.p.s.a. należy do wyjątków od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych, to jednak przedmiotowe odstępstwo od zasady określono szeroko. W każdej sprawie sądowoadministracyjnej, w której przedmiotem jest uprawnienie lub obowiązek wynikające z treści stosunku służbowego lub pracy cechować się będzie zwolnieniem od kosztów sądowych po stronie skarżącej (postanowienie NSA z dnia 19.04.2007 r., I OZ 266/07, cbosa).
Niniejsza sprawa niewątpliwie objęta jest zakresem hipotezy art. 239 pkt 1 lit. d p. p. s. a. Źródłem roszczenia skarżącego jest stosunek służbowy; z tego stosunku strona wywodzi żądanie usunięcia stanu bezczynności w kwestii mieszkaniowej pomocy finansowej. Tym samym skarżący podlega w postępowaniu sądowoadministracyjnym ustawowemu zwolnieniu od kosztów sądowych.
Mając na uwadze wszystkie powyżej przedstawione okoliczności, Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 185 § 1 w związku z art. 197 § 2 i art. 198 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzekł jak w postanowieniu.