Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Jan Paweł Tarno po rozpoznaniu w dniu 30 lipca 2008 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia A. W. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 19 czerwca 2008 r., sygn. akt II SA/Ol 84/08 odmawiające przyznania A. W. prawa pomocy w zakresie częściowym, obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi A. W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. z dnia [...], Nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nadpłaty za wydanie karty pojazdu postanawia oddalić zażalenie
Postanowieniem z dnia 19 czerwca 2008 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie odmówił przyznania A. W. prawa pomocy w zakresie częściowym, obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie z Jego skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. z dnia [...], Nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nadpłaty za wydanie karty pojazdu. W uzasadnieniu stwierdzono, że skarżący nie znajduje się w sytuacji uprawniającej go do otrzymania wskazanego w art. 246 par. 1 pkt 2 prawa pomocy w zakresie częściowym. Podano, że przyznanie prawa pomocy stanowi odstępstwo od zasady ponoszenia kosztów sądowych przez strony postępowania i nie może być stosowane powszechnie. Na stronie ciąży obowiązek wykazania, iż sytuacja materialna jest na tyle trudna, że uzasadnione jest odstępstwo od powyższej zasady. Wskazano, że skarżący i jego rodzina zgromadziła majątek w postaci m.in. domku, kilku samochodów, ciągników oraz oszczędności w wysokości 330 tys. zł. Sąd stwierdził, że posiadany majątek nie pozwala na przyjęcie, iż wnioskujący nie jest w stanie uiścić kwoty 100 zł bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Dodał, że sytuacja majątkowa skarżącego została oceniona z uwzględnieniem wniesienia przez skarżącego oraz członków Jego rodziny 7 skarg. Sąd stwierdził też, że samo uszczuplenie posiadanych zasobów majątkowych nie może uzasadniać zwolnienia od kosztów.
W zażaleniu zarzucono Sądowi I instancji, że rozpatrując wniosek o przyznanie prawa pomocy badał sytuację materialną całej rodziny skarżącego, nie ustalił natomiast dokładnie stanu majątkowego skarżącego. Wniesiono o uchylenie bądź zmianę zaskarżonego postanowienia i przyznanie skarżącemu prawa pomocy w zakresie częściowym.
Sygn. akt I OZ 560/08
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie nie zawiera usprawiedliwionych podstaw. Zgodnie z art. 246 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) prawo pomocy w zakresie całkowitym przysługuje osobie, która wykaże, ze nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Natomiast w zakresie częściowym wówczas gdy skarżący wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a.) Jak wynika z treści powyższych przepisów ciężar dowodu spoczywa na stronie, która ubiega się o przyznanie prawa pomocy. Z użycia w powyższych przepisach określenia "gdy wykaże" wynika, iż strona ma przekonać sąd, iż znajduje się w sytuacji opisanej w tych przepisach, która uniemożliwia poniesienie jej jakichkolwiek kosztów postępowania.
Z akt przedmiotowej sprawy wynika, że skarżący i jego rodzina dysponują oszczędnościami w wysokości 330 tys. zł. Wskazać należy, że Sąd rozpoznając wniosek o przyznanie prawa pomocy bierze nie tylko sytuację majątkową strony, ale również możliwości finansowe współmałżonka oraz innych osób z rodziny zobowiązanych do alimentacji. Małżonkowie bowiem mają wynikający z art. 23 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego obowiązek wzajemnej pomocy w ponoszeniu kosztów sądowych, a obowiązek ten istnieje niezależnie od łączącego małżonków ustroju majątkowego. Pozostawanie wnioskodawcy we wspólnym gospodarstwie domowym ze współmałżonkiem, usprawiedliwia ocenę możliwości płatniczych w odniesieniu do sytuacji majątkowej całej rodziny. Obowiązek niesienia pomocy spoczywa również na innych członkach rodziny - zwłaszcza rodzice i dzieci zobowiązani są wspierać się wzajemnie (art. 87 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.) Mając na względzie okoliczność, ze skarżący wraz z rodziną pozostaje, jak wynika z wniosku PPF, we wspólnym gospodarstwie domowym oraz
Sygn. akt I OZ 560/08 biorąc pod uwagę wskazany przez niego majątek stwierdzić należy, iż A. W. jest w stanie uiścić kwotę 100 zł tytułem wpisu bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
W takiej sytuacji stwierdzić należy, że żądanie zwolnienia od kosztów jest oczywiście bezzasadne.
Mając na uwadze powyższe Naczelny Sad Administracyjny postanowił jak w sentencji na podstawie art. 184 w związku z art. 197 § 2 p.p.s.a.