Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Joanna Runge - Lissowska po rozpoznaniu w dniu 5 lipca 2012 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia A.Z. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 23 maja 2012 r., sygn. akt II SAB/Ol 16/11 o odmowie przyznania prawa pomocy w zakresie obejmującym ustanowienie adwokata w sprawie ze skargi A.Z. na bezczynność Dyrektora Aresztu Śledczego w Bartoszycach w przedmiocie wydania zaświadczenia postanawia: oddalić zażalenie.
Uzasadnienie.
Zaskarżonym postanowieniem Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie odmówił przyznania A.Z. prawa pomocy w zakresie ustanowienia adwokata z urzędu. W uzasadnieniu postanowienia Sąd I instancji wskazał, iż skarżący w swoim wniosku podał, że prowadzi jednoosobowe gospodarstwo domowe, jest osobą bezrobotną, bez prawa do zasiłku, ponadto nie otrzymuje innych świadczeń z tego tytułu, nie ubiegał się też o świadczenia z pomocy społecznej. Utrzymuje się z dobrowolnego wsparcia finansowego krewnych, dorywczych prac sezonowych i zbieractwa runa leśnego. Nie posiada oszczędności ani przedmiotów wartościowych, a ponadto jest właścicielem mieszkania pow. 36 m² i nieruchomości rolnej o pow. 0,59 ha.
W niniejszej sprawie sąd odstąpił od zastosowania art. 255 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. dalej jako P.p.s.a.), który daje Sądowi możliwość wezwania strony do złożenia dodatkowych oświadczeń lub przedłożenia dokumentów źródłowych dotyczących jej stanu majątkowego, dochodów lub stanu rodzinnego. Sąd I instancji wziął pod uwagę stanowisko skarżącego wyrażone we wniosku o przyznanie prawa pomocy oraz w piśmie procesowym z dnia 9 stycznia 2012 r., w którym oświadczył on, iż przedłożył już we wcześniej rozpoznawanych sprawach wszystkie niezbędne do oceny jego sytuacji majątkowej, finansowej i rodzinnej, dokumenty i oświadczenia, które sąd powinien wziąć pod uwagę z urzędu, a wezwania wystosowane do niego w trybie art. 255 P.p.s.a. ocenił jako bezcelowe i narażające go na ponoszenie zbędnych kosztów (pismo to stanowiło odpowiedź na wezwana kierowane do strony w innych sprawach).
Sąd I instancji, rozpoznając niniejszą sprawę, wziął także pod uwagę fakt, że składając pisma i oświadczenia w innych sprawach o przyznanie prawa pomocy, skarżący również nie udzielił pełnych wyjaśnień, które umożliwiałyby zbadanie faktycznej wysokości i źródeł uzyskiwanego przez niego dochodu oraz rodzaju i wysokości ponoszonych wydatków. Przekazane do oceny sądu wyjaśnienia nie wskazują jednoznacznie, w ocenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, jaka jest rzeczywista sytuacja finansowa skarżącego.
Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, WSA w Olsztynie stwierdził, że ograniczenie dostępu do sądu nie narusza samej istoty tego prawa, gdy zmierza do realizacji uzasadnionego prawnie celu oraz, gdy zachowana została rozsądna relacja proporcjonalności pomiędzy stosowanymi środkami a celem, do realizacji którego stosowane środki zmierzały.
Zażalenie na powyższe postanowienie wniósł A.Z., domagając się zmiany zaskarżonego orzeczenia i przyznania prawa pomocy w żądanym zakresie. Skarżący zarzucił zaskarżonemu postanowieniu naruszenie szeregu przepisów P.p.s.a., a w obszernym uzasadnieniu podniósł między innymi, iż Sąd pozbawił go możliwości dochodzenia swoich praw w postępowaniu, a także podkreślając, że Sąd, wzywając go do uzupełnienia oświadczeń zawartych we wniosku o przyznanie prawa pomocy nie wskazał jakiejkolwiek podstawy takiego działania.