Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Joanna Runge - Lissowska po rozpoznaniu w dniu 14 kwietnia 2015 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia J.H. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 19 lutego 2015 r., sygn. akt I SAB/Lu 16/14 o odmowie przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym w sprawie ze skargi J.H. na bezczynność Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa w przedmiocie umorzenia zasądzonych na rzecz Skarbu Państwa kosztów zastępstwa procesowego postanawia: oddalić zażalenie.
Uzasadnienie.
Zaskarżonym postanowieniem Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie odmówił przyznania J.H. prawa pomocy w zakresie całkowitym. W uzasadnieniu postanowienia Sąd wskazał, że skarżący wezwany został w trybie art. 255 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), dalej jako "P.p.s.a." do nadesłania, między innymi, wyciągów z posiadanych rachunków bankowych, dokumentów potwierdzających wysokość uzyskiwanych przez niego świadczeń, nadesłania oświadczenia o wysokości ponoszonych wydatków związanych z wynajmem domu, oświadczenia czy mieszka razem z córką, wskazania nieruchomości za jaką płaci podatek oraz wskazania, jakie koszty poniósł w związku z kształceniem córki i zakupem opału. W zakreślonym terminie skarżący nie nadesłał żadnego z żądanych dokumentów, wobec czego Sąd I instancji uznał, iż strona nie wykazała, aby w sprawie zachodziły przesłanki przyznania jej prawa pomocy w myśl art. 246 § 1 pkt 1 P.p.s.a., bowiem uniemożliwił on skuteczną ocenę rzeczywistej sytuacji majątkowej i rodzinnej.
Zażalenie na powyższe postanowienie wniósł J.H., żądając jego uchylenia.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje: zażalenie pozbawione jest uzasadnionych podstaw i nie zasługuje na uwzględnienie.
Zgodnie z art. 246 § 1 pkt 1 ustawy P.p.s.a. przyznanie prawa do pomocy osobie fizycznej w zakresie całkowitym następuje gdy wykaże ona, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Z powyższego wynika więc, że instytucja ta ma charakter wyjątkowy i jest stosowana jedynie wobec osób o bardzo trudnej sytuacji materialnej, czyli takich, które ze względu na okoliczności życiowe pozbawione są jakichkolwiek środków do życia, lub środki te są tak bardzo ograniczone, iż wystarczają jedynie na zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych. Jednocześnie wykazanie, iż strona rzeczywiście znajduje się w takiej trudnej sytuacji spoczywa na niej samej. Zatem w jej interesie jest zarówno jak najobszerniejszy opis stanu majątkowego, finansowego i rodzinnego oraz realnych możliwości płatniczych, a także jak najściślejsza współpraca z Sądem, który dąży do tego, aby sytuację strony w pełni wyjaśnić.
Działania Sądu do uściślenia oświadczeń strony podejmowane są na podstawie art. 255 ustawy P.p.s.a., który stanowi, że w sytuacji, gdy oświadczenie strony zawarte we wniosku o przyznanie prawa pomocy okaże się niewystarczające do oceny jej rzeczywistego stanu majątkowego i możliwości płatniczych oraz stanu rodzinnego lub budzi wątpliwości, dodatkowo strona jest zobowiązana złożyć na wezwanie Sądu dokumenty źródłowe dotyczące jej stanu majątkowego, dochodów lub stanu rodzinnego. Konstrukcja przepisu art. 255 P.p.s.a. zakłada obowiązek współpracy wnioskodawcy z sądem.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie, rozpoznając wniosek J.H. o przyznanie prawa pomocy powziął wątpliwość, o której mowa w art. 255 P.p.s.a. i wezwał skarżącego do przedłożenia określonych dokumentów, które miały być uzupełnieniem oświadczenia odnośnie stanu majątkowego. Skarżący nie przedstawił jednak żadnego z żądanych dokumentów. Zasadnie zatem Sąd I instancji w sytuacji, gdy skarżący pomimo wezwania Sądu nie złożył dodatkowych wyjaśnień i dokumentów, które pozwoliłyby na dokładną analizę jego sytuacji materialnej uznał, że wniosek nie może być uwzględniony.
Mając na uwadze powyższe i uznając zaskarżone postanowienie, odmawiające przyznania skarżącemu prawa pomocy, za odpowiadające prawu, Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji, na podstawie art. 184 w zw. z art. 197 § 2 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.