Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Mariola Kowalska po rozpoznaniu w dniu 11 maja 2022 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia M.M. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 27 października 2021 r., sygn. akt II SO/Wa 52/21 o oddaleniu wniosku M.M. o wymierzenie grzywny Dyrektorowi Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w [...] nieprzekazanie Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie skargi z dnia [...] kwietnia 2021 r. z odpowiedzią na skargę i aktami sprawy postanawia: oddalić zażalenie.
Postanowieniem z dnia 27 października 2021 r., sygn. akt II SO/Wa 52/21 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił wniosek M.M. (dalej "skarżący") o wymierzenie grzywny Dyrektorowi Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w [...] za nieprzekazanie Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie skargi z dnia [...] kwietnia 2021 r. na bezczynność organu w rozpoznaniu wniosku z dnia [...] stycznia 2021 r. wraz z odpowiedzią na skargę i aktami sprawy.
Sąd I instancji podniósł, iż z odpowiedzi na wniosek złożonej przez organ wynika, że skarga z dnia [...] kwietnia 2021 r. została przekazana jako załącznik na [...] za pośrednictwem ePUAP w nieczytelnym i niemożliwym do odczytania (technicznego) przez pracownika organu formacie. Wnioskodawca został pouczony w wiadomości mailowej wysłanej za pośrednictwem ePUAP, że wysłany załącznik jest zaszyfrowany kodem BASE64, a przez to nieczytelny i nie ma możliwości otworzenia go. Ponadto zwrócono się o przesłanie pliku w innym formacie oraz złożenie prawidłowego pisma. Wnioskodawca nie odpowiedział na powyższe wezwanie. Następnie organ wyjaśnił, że podjął działania techniczne zmierzające do umożliwienia od strony technicznej otwierania korespondencji zaszyfrowanej kodem BASE64. Od dnia [...] czerwca 2021 r. pracownicy organu mają możliwość aby odczytać korespondencję wysłaną w ten sposób. Organ podniósł, że z powodów technicznych skarga została odczytana dopiero [...] lipca 2021 r. i dlatego też wraz z pozyskaniem technicznych możliwości do jej odczytania, organ przekazał Sądowi I instancji akta sprawy wraz ze skargą i odpowiedzią na skargę w formie papierowej w dniu [...] sierpnia 2021 r.
W motywach zapadłego rozstrzygnięcia Sąd I instancji podniósł, że zgodnie z art. 54 § 2 zdanie pierwsze w związku z art. 54 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi organ, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi, przekazuje skargę sądowi wraz z kompletnymi i uporządkowanymi aktami sprawy i odpowiedzią na skargę, w postaci papierowej lub elektronicznej, w terminie trzydziestu dni od dnia jej otrzymania. Biorąc jednak pod uwagę, że zgodnie z art. 21 u.d.i.p. do skarg rozpatrywanych w postępowaniu o udostępnienie informacji publicznej stosuje się przepisy ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi z uwzględnieniem wskazanych w tym przepisie różnic, należy przyjąć, iż nieprzekazanie skargi wraz z aktami oraz odpowiedzią na skargę przez organ w sprawie o udostępnienie informacji publicznej, a tym samym dotyczącej także jego bezczynności, w terminie 15 dni od dnia otrzymania skargi, może również skutkować zaistnieniem określonej sankcji w postaci wymierzenia temu organowi grzywny. W myśl natomiast art. 55 § 1 P.p.s.a. w razie niezastosowania się do obowiązków, o których mowa w art. 54 § 2 P.p.s.a., sąd na wniosek skarżącego może orzec o wymierzeniu organowi grzywny w wysokości określonej w art. 154 § 6 P.p.s.a. Grzywna, o której mowa w art. 55 § 1 P.p.s.a. ma charakter dyscyplinująco-restrykcyjny i jest środkiem, którego zastosowanie ma doprowadzić do wykonania przez organ obowiązku z art. 54 § 2 P.p.s.a., jednakże wyłączną, materialnoprawną przesłanką takiego orzeczenia jest niewypełnienie tego obowiązku w terminie przewidzianym w ww. przepisie (zob. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego; dalej: "NSA" z 5 lipca 2006 r., sygn. akt II OSK 1024/06). W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego podkreśla się, że art. 55 § 1 P.p.s.a. nie obliguje Sądu do wymierzenia organowi grzywny w razie spełnienia wskazanych w nim przesłanek, a jedynie wprowadza fakultatywnie możliwość jej orzeczenia. "Sąd, wobec stwierdzenia uchybienia terminu do dokonania czynności określonej w art. 54 § 2 P.p.s.a. lub innych przepisach szczególnych, nie będzie kierować się automatyzmem w wymierzeniu grzywny na podstawie art. 55 § 1 P.p.s.a. Istnieją bowiem sytuacje (...), w których organ, pomimo ewidentnego opóźnienia w przekazaniu skargi, odpowiedzi na nią i akt sprawy, nie może ponosić tego rodzaju materialnej odpowiedzialności." (zob. postanowienie NSA z 2 lipca 2013 r. sygn. akt I OZ 534/13, postanowienie NSA z 10 stycznia 2014 r. sygn. akt I OZ 1230/13). Rozpoznając wniosek o wymierzenie grzywny, sąd bierze pod uwagę wszystkie okoliczności sprawy, a więc między innymi przyczyny niewypełnienia przez organ obowiązków, o których mowa w art. 54 § 2 P.p.s.a., a także czas, jaki upłynął od wniesienia skargi, oraz czy przed rozpatrzeniem wniosku o wymierzenie organowi grzywny, organ ten obowiązek wypełnił i wyjaśnił powody niedotrzymania terminu (T. Woś, H. Knysiak-Molczyk, M. Romańska, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2011, s. 381).