Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Elżbieta Kremer Sędziowie: Sędzia NSA Małgorzata Pocztarek Sędzia del. NSA Roman Ciąglewicz (spr.) Protokolant asystent sędziego Iwona Rzucidło-Grochowska po rozpoznaniu w dniu 26 listopada 2014 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku Prezydenta Miasta Poznania o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego między Prezydentem Miasta Poznania a Zakładem Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Poznaniu w przedmiocie wskazania organu właściwego do rozpoznania sprawy dotyczącej zwrotu przez pracodawcę M. R. nienależnie wypłaconego jego pracownicy zasiłku wychowawczego postanawia: stwierdzić, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział I w Poznaniu nie ma podstaw do przekazania Prezydentowi Miasta Poznania dokumentacji sprawy zakończonej decyzją Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział I w Poznaniu z dnia [...] kwietnia 2001 r., znak [...].
Działając na podstawie art. 22 § 2 oraz art. 19 K.p.a. w związku z art. 15 § 1 pkt 4 P.p.s.a., Prezydent Miasta Poznania wniósł o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego pomiędzy organem jednostki samorządu terytorialnego - Prezydentem Miasta Poznania a organem administracji rządowej - Zakładem Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Poznaniu w przedmiocie wskazania organu właściwego do prowadzenia postępowania w sprawie zakończonej decyzją o zwrot przez pracodawcę M. R. nienależnie wypłaconego jego pracownicy zasiłku wychowawczego, przekazanej przez ZUS Oddział w Poznaniu. W uzasadnieniu wniosku wskazano, że protokołem zdawczo-odbiorczym z dnia [...] czerwca 2004 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu przekazał do Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Poznaniu Dział Świadczeń Rodzinnych, Alimentacyjnych i Dodatków Mieszkaniowych dokumentację w sprawie zakończonej decyzją zobowiązującą pracodawcę M. R. do zwrotu nienależnie wypłaconego jego pracownikowi zasiłku wychowawczego z winy tego pracodawcy. Organ wskazał, że z dniem 1 maja 2004 r. weszła w życie ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 ze zm.), na mocy zaś jej przepisu delegacyjnego - art. 55 ust. 4 - Minister Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej wydał rozporządzenie z dnia 20 kwietnia 2004 r. w sprawie trybu przekazywania dokumentacji dotyczącej nienależnie pobranych zasiłków rodzinnych, pielęgnacyjnych i wychowawczych oraz świadczeń rodzinnych (Dz. U. z 2004 r. Nr 89, poz. 854). W myśl § 2 tego rozporządzenia, podmioty realizujące zasiłki rodzinne, pielęgnacyjne i wychowawcze, które przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. wszczęły postępowania lub wydały decyzje w sprawach o nienależnie pobrane zasiłki rodzinne, pielęgnacyjne i wychowawcze wobec osób wymienionych w tym paragrafie, zobowiązane zostały do przekazania dokumentacji dotyczącej tych spraw, odpowiednio wójtom, burmistrzom lub prezydentom miast. Z przepisu § 2 rozporządzenia wynika, że przekazaniu podlega dokumentacja, jeżeli Zakład wszczął postępowanie lub wydał decyzję wobec osób fizycznych szczegółowo wymienionych w tym przepisie, a nie wobec podmiotów gospodarczych.
Wobec powyższego, w ocenie Poznańskiego Centrum Świadczeń (powstałego na mocy uchwały Rady Miasta Poznania z dnia 13 maja 2008 r., Nr XXXVII/375/V/2008, w miejsce MOPR w Poznaniu, Dział Świadczeń Rodzinnych, Alimentacyjnych i Dodatków Mieszkaniowych) brak było podstaw prawnych do przekazania przez ZUS dokumentacji w sprawie zakończonej ostateczną decyzją (wydaną przed wejściem w życie ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych) nakazującą - na podstawie art. 37 ust. 6 ustawy z dnia 25 listopada 1986 r. o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 1989 r. Nr 25, poz. 137 ze zm.) - zwrot pracodawcy M. R. kwoty w wys. 1930,50 zł z tytułu nienależnie wypłaconego z jego winy zasiłku wychowawczego V. P. Stroną postępowania zakończonego w/w decyzją nie była osoba, która pobrała zasiłek wychowawczy, lecz płatnik składek, a więc sam pracodawca. Nie było zatem podstawy do przekazania przez ZUS Oddział w Poznaniu, z powołaniem się na § 2 w/w rozporządzenia, przedmiotowej dokumentacji Prezydentowi Miasta Poznania. Na tej podstawie prawnej mogłaby zostać przekazana jedynie dokumentacja związana z wydaniem decyzji w sprawie zwrotu nienależnie pobranego zasiłku wychowawczego przez V. P. Okoliczności te wskazują, że w zaistniałej sytuacji mamy do czynienia ze sporem kompetencyjnym. Organ administracji rządowej - ZUS Oddział w Poznaniu nie uznał się bowiem za właściwy do prowadzenia postępowania w sprawie zakończonej decyzją zobowiązującą pracodawcę M. R. do zwrotu nienależnie wypłaconego jego pracownicy zasiłku wychowawczego i w konsekwencji przekazał w/w sprawę na podstawie § 2 rozporządzenia z 20 kwietnia 2004 r. do MOPR w Poznaniu. Wnioskodawca natomiast uważa, że ZUS nie był uprawniony do przekazania przedmiotowej dokumentacji.