Skarga kasacyjna na postanowienie Wójta Gminy Ustka w przedmiocie opłaty za udostępnienie informacji publicznej
Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Irena Kamińska (spr.) Sędziowie: Sędzia NSA Aleksandra Łaskarzewska Sędzia del. WSA Wojciech Jakimowicz Protokolant sekretarz sądowy Małgorzata Kamińska po rozpoznaniu w dniu 16 października 2015 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej M.W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 16 kwietnia 2014 r. sygn. akt II SA/Gd 794/13 w sprawie ze skargi M.W. na postanowienie Wójta Gminy Ustka z dnia 5 kwietnia 2012 r. nr [...] w przedmiocie opłaty za udostępnienie informacji publicznej postanawia: na podstawie art. 187 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.) przedstawić do rozstrzygnięcia składowi siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego wyłaniające się na tle rozpoznawanej sprawy następujące zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości: "Czy sąd administracyjny może odrzucić skargę na podstawie art. 58 § 1 pkt 6 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.) w związku z art. 8 Konstytucji, gdy stanowi ona niedopuszczalne w państwie prawnym (art. 2 Konstytucji) nadużycie prawa do sądu (art. 45 ust. 1 Konstytucji) z uwagi na wniesienie jej w sprawie oczywiście i rażąco błahej".

Uzasadnienie strona 1/13

Wnioskiem z 23 marca 2012 r. M.W. zwróciła się do Wójta Gminy Ustka o udostępnienie w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej: wniosku o wydanie zezwolenia na usunięcie drzew wzdłuż rowu melioracyjnego nr 48 w G., decyzji Starosty z dnia 11 kwietnia 2011 r. nr [...] podpisanej przez N., pisma S.C. z dnia 10 października 2011 r., pisma Wójta Gminy Ustka z dnia 21 listopada 2011 r. udzielającego zgody na wycięcie drzew oraz oświadczenia S.C. z dnia 12 grudnia 2011 r.

Pismem z dnia 4 kwietnia 2012 r. Wójt Gminy Ustka poinformował M.W., że dokumenty w postaci: wniosku z dnia 4 kwietnia 2011 r. o wydanie zezwolenia na usunięcie drzew, decyzji Nr [...] z dnia 11 kwietnia 2011 r. oraz pisma Wójta z dnia 21 listopada 2011 r. zostały już przygotowane do odbioru i za ich udostępnienie zostanie naliczona opłata, natomiast nie jest możliwe udostępnienie pism pochodzących od S.C.

Postanowieniem z 5 kwietnia 2012 r. Wójt Gminy Ustka ustalił dla M.W. koszty związane z wydaniem kserokopii dokumentów związanych z usunięciem drzew wzdłuż rowu melioracyjnego nr 48 w G., w kwocie 0,42 zł (czterdzieści dwa grosze). Organ wyliczył, że koszt wykonania kopii jednej strony wynosi 7 groszy (0,07 zł). Postanowienie to zostało doręczone skarżącej w dniu 25 kwietnia 2012 r.

Na powyższe postanowienie zażalenie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Słupsku w dniu 2 maja 2012 r. wniosła M.W. Wskazała w nim, że nie zgadza się z postanowieniem Wójta Gminy Ustka, ponieważ naliczono jej opłatę za 6 stron, podczas gdy rzeczywiście udostępniono tylko 4 strony. Zwróciła także uwagę, że organ nie udostępnił jej dwóch wnioskowanych dokumentów, a nadto odmowa nie nastąpiła we właściwej formie - decyzji administracyjnej.

Postanowieniem z 18 maja 2012 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze stwierdziło niedopuszczalność zażalenia wskazując, że przepis art. 15 ust. 2 ustawy z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198 ze zm.; dalej jako "u.d.i.p.") stanowi, iż ustalenie wysokości opłaty za udostępnienie informacji publicznej następuje w formie aktu stwierdzającego obowiązek poniesienia opłaty, nie wymaga jednak określenia kosztów w formie postanowienia. Kolegium wskazało, że w tym przypadku stronie przysługuje wezwanie do usunięcia naruszenia prawa.

Pismem z dnia 21 czerwca 2012 r. M.W. wezwała Wójta Gminy Ustka do usunięcia naruszenia prawa wskazując, że zasadą przy udzielaniu informacji publicznej jest jej bezpłatność. Powtórzyła zarazem, że niezasadne było nieudostępnienie dwóch żądanych przez nią dokumentów.

Pismem z 4 lipca 2012 r. Wójt odmówił uwzględnienia wezwania do usunięcia naruszenia prawa w postaci ustalenia kosztów udostępnienia informacji publicznej.

W dniu 20 lipca 2012 r. M.W. wniosła skargę na akt Wójta Gminy Ustka ustalający wysokość kosztów udzielenia informacji publicznej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, zarzucając naruszenie prawa poprzez nałożenie na nią obowiązku zapłaty kosztów związanych z udostępnieniem żądanej informacji publicznej. Wskazała, że koszty takie powinny być ustalane indywidualnie i korelować z rzeczywistymi kosztami poniesionymi przez organ w związku z przygotowaniem takiej informacji. W jej ocenie Wójt Gminy Ustka narzucił bezpodstawnie odgórne stawki w zarządzeniach z 15 grudnia 2005 r. oraz 21 listopada 2011 r. Artykuł 15 u.d.i.p. został potraktowany jako podstawa do podjęcia przez Wójta zarządzenia w przedmiocie opłat za udostępnianie informacji publicznej, natomiast - w opinii skarżącej - indywidualne ustalanie kosztów eliminuje całkowicie możliwość odgórnego wprowadzania cenników za pomocą zarządzeń, statutów, czy uchwał. Ponadto, zdaniem skarżącej, zapis art. 15 ust. 1 u.d.i.p. oznacza, że organ może pobierać opłatę, a nie że ma taki obowiązek. Norma tego przepisu ma zdaniem skarżącej charakter uznaniowy, co obligowało Wójta do rozważenia, czy słuszne było obciążanie opłatą skarżącej, zwłaszcza wobec złej sytuacji finansowej wnioskodawczyni. Jednocześnie M.W. wskazała, że Wójt błędnie pouczył ją o przysługującym jej środku odwoławczym.

Strona 1/13