Dnia 25 listopada 2009 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Jerzy Bujko po rozpoznaniu w dniu 25 listopada 2009 roku na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej S.L. od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 25 września 2009 roku, sygn. akt IV SAB/Wa 131/09 odrzucającego skargę S.L. na bezczynność Prezesa Agencji Nieruchomości Rolnych w przedmiocie wydania decyzji ustalającej prawo do gospodarstwo rolnego postanawia: oddalić skargę kasacyjną.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie postanowieniem z dnia 25 września 2009 r. odrzucił skargę S.L. na bezczynność Prezesa Agencji Nieruchomości Rolnych polegającą na niewydaniu decyzji ustalającej prawo do gospodarstwo rolnego o powierzchni 7,61 ha, położonego we wsi Z. i E. Gm. B., przejętego na rzecz Skarbu Państwa
W uzasadnieniu postanowienia Sąd I instancji wskazał, że strona skarżąca wniosła o zobowiązanie Prezesa Agencji Nieruchomości Rolnych w Warszawie, aby w określonym terminie wydał decyzję administracyjną, w której określi jego prawa do gospodarstwa rolnego przejętego na rzecz Skarbu Państwa decyzją Naczelnika Gminy Bełchatów z [...] listopada 1988 r.
W uzasadnieniu skargi skarżący podniósł, że od 12 sierpnia 2008 r. Prezes Agencji Nieruchomości Rolnych nie poczuwa się do jakichkolwiek obowiązków wynikających z art. 5 ust. 2 ustawy z 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, mimo wnoszonych przez skarżącego pism i zażaleń.
Prezes Agencji Nieruchomości Rolnych w odpowiedzi na skargę wniósł o jej odrzucenie. Wskazał, że Agencja Nieruchomości Rolnych jest osobą prawną, którą można traktować jako organ administracji publicznej jedynie w znaczeniu funkcjonalnym czyli w sytuacjach, gdy jest powołana z mocy prawa do załatwiania spraw z zakresu administracji publicznej rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnej. Oznacza to, że działalność Agencji Nieruchomości Rolnych jest działalnością administracji publicznej tylko w zakresie wskazanym w ustawie, wobec czego nie jest uprawniona do wydania decyzji administracyjnej, której żąda skarżący. Prezes Agencji Nieruchomości Rolnych wskazał także, że przepis art. 5 ust. 2 ustawy agencyjnej, na który powołuje się skarżący, nie upoważnia do wydania decyzji administracyjnej zgodnie w wnioskiem skarżącego. Ponadto Prezes Agencji Nieruchomości Rolnych wskazał, że Agencja Nieruchomości każdorazowo udzielała bezzwłocznie odpowiedzi na pisma skarżącego.
Sąd I instancji wskazał, że stosownie do postanowień ustawy z 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (Dz.U. z 2007 r., Nr 231, poz. 1700, ze zm.) oraz rozporządzenia Ministra Skarbu Państwa z 1 sierpnia 2003r. w sprawie nadania statutu Agencji Nieruchomości Rolnych (Dz.U. Nr 140, poz. 1348, ze zm.) - Agencja Nieruchomości Rolnych jest państwową osobą prawną, a nie organem administracji publicznej. Nie ma zatem kompetencji do rozpoznawania spraw w trybie procedury administracyjnej, w tym wydawania decyzji, postanowień czy też podejmowania innych aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczących uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa, a tylko takie akty lub czynności lub bezczynność organów w tychże przypadkach może być kwestionowana w drodze skargi do sądu administracyjnego. Mając powyższe na uwadze Sąd I instancji stwierdził, że sprawa ze skargi S.L. nie podlega kognicji sądów administracyjnych.
Skargę kasacyjną od powyższego postanowienia wniósł S.L.. Zarzucił naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie art. 48 ust. 1 - 3 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin (Dz.U. Nr 40, poz. 268 ze zm.), gdyż w dacie przekazywania gospodarstwa rolnego w dniu 8 listopada 1988 roku na rzecz Skarbu Państwa skarżący posiadał wymagane prawem kwalifikacje do prowadzenia tego gospodarstwa rolnego, a przekazanie nastąpiło bez jego wiedzy i zgody. Ponadto zarzucono naruszenie art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 19 października 1991 roku o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (jt. Dz.U. z 1995 r. Nr 57, poz. 299 ze zm.), zgodnie z którym Agencja Nieruchomości Rolnych obejmując we władanie składniki mienia Skarbu Państwa na zasadach określonych w ustawie, wstępuje w prawa i obowiązki z nimi związane w stosunku do Skarbu Państwa i osób trzecich. Skarżący jest osobą trzecią w rozumieniu tego przepisu. Skarga kasacyjna zarzuciła także naruszenie przepisów postępowania mających istotny wpływ na wynik sprawy w związku z nieuwzględnieniem stanowiska Naczelnego Sądu Administracyjnego zawartego w postanowieniu z dnia 7 września 2006 roku sygn. akt I OW 35/06, z którego wynika, że Agencja Nieruchomości Rolnych jest organem I instancji w sprawach nieruchomości rolnych przejętych przez Skarb Państwa. Zarzucono także naruszenie art. 58 § 1 pkt 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, na podstawie którego doszło do odrzucenia skargi mimo błędnego ustalenia, że Agencja Nieruchomości Rolnych nie jest organem administracji publicznej. W związku z powyższym skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie.