Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Czesława Socha po rozpoznaniu w dniu 12 czerwca 2007 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej zażalenia T. K. - Firma Handlowa [...] na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 21 marca 2007 r. sygn. akt I SA/Go 1570/06 w zakresie odmowy przyznania prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych w sprawie ze skargi T. K. - Firma Handlowa [...] na decyzję Dyrektora Izby Celnej w Rzepinie z dnia [...] października 2006 r. nr [...] w przedmiocie uznania zgłoszenia celnego za nieprawidłowe oraz określenia kwoty podatku od towarów i usług w postępowaniu wznowieniowym postanawia: zażalenie oddalić.
Zaskarżonym postanowieniem z dnia 21 marca 2007 r. o sygn. akt I SA/Go 1570/06 odmówiono skarżącemu T. K., prowadzącemu działalność gospodarczą pod nazwą Firma Handlowa [...], przyznania prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych.
W uzasadnieniu powyższego postanowienia Sąd I instancji stwierdził, że z nadesłanych przez skarżącego dokumentów wynika, iż mieszka on wspólnie z żoną i dwoma synami w wieku 15 i 16 lat. Skarżący prowadzi działalność gospodarczą, która nie przynosi mu żadnych dochodów, zaś jego żona nie pracuje i nie uzyskuje żadnych środków finansowych. Miesięczne koszty utrzymania rodziny skarżącego wynoszą 3000 zł. Na kwotę tą składają się wydatki na mieszkanie, media, telewizję, radio i telefon (łącznie 1100 zł), żywność (ok. 1500 zł) oraz "inne opłaty" (ok. 400 zł). Z oświadczenia skarżącego wynika, iż nie składał on miesięcznych deklaracji podatkowych związanych z działalnością gospodarczą, ponieważ działalności tej nie prowadzi i nie uzyskuje żadnych dochodów. Oświadczył ponadto, że nie sporządzał bilansu oraz nie posiada rachunku bankowego. W ocenie Sądu I instancji skarżący nie wykazał, iż spełnia przesłanki niezbędne do przyznania mu prawa pomocy. Zdaniem Sądu, nie można zaliczyć do comiesięcznych wydatków koniecznych utrzymaniu rodziny opłat za radio oraz telewizję. Przeznaczenie asygnowanych na te opłaty środków na koszty sądowe nie narazi rodziny skarżącego na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Sąd podkreślił ponadto, że wpis w niniejszej sprawie wynosi 200 zł, a zatem wielokrotnie mniej niż deklarowane wydatki skarżącego. Powyższej oceny nie zmienia, zdaniem Sądu I instancji, oświadczenie skarżącego, że środki na utrzymanie rodziny pochodzą od jego rodziców i teściów, ani okoliczność, że z udziałem skarżącego toczą się liczne postępowania sądowe. Mimo to bowiem jest on w stanie czynić wydatki nie służące zaspokojeniu podstawowych potrzeb życiowych.
Zażalenie na powyższe postanowienie w zakresie odmowy zwolnienia od kosztów sądowych złożył skarżący T. K.. Podał, że wykazał, iż nie jest w stanie dokonać zapłaty wpisu sądowego. Stwierdził, że przed sądem toczy się kilkadziesiąt spraw, "które pozostają nie bez znaczenia do współistniejących kosztów", gdyż kosztów takich nie byłby w stanie ponieść żaden przedsiębiorca. Niewłaściwe jest zatem stanowisko Sądu I instancji w zakresie konieczności gromadzenia środków finansowych koniecznych do obsługi finansowej ewentualnych sporów z organem celnym. Skarżący podkreślił ponadto, że w każdym uzasadnionym przypadku, jeżeli koszty sądowe miałyby stanowić tamę do sądowego rozpoznania sprawy, sąd jest zobowiązany do takiego rozstrzygnięcia o kosztach, które umożliwi stronie wniesienie skargi, a tym samym realizację swoich praw przed sądem.
Zdaniem skarżącego, Sąd I instancji, oceniając jego sytuację majątkową, w sposób wybiórczy uznał, że koszty przeznaczone na telewizję, radio czy też wydatki na kształcenie dzieci nie mieszczą się w granicach wydatków koniecznych do utrzymania rodziny i pieniądze te mogłyby być spożytkowane na pokrycie kosztów postępowania sądowego. Skarżący zaznaczył, że utrzymanie jego rodziny zapewniają środki darowane mu przez ojca i teściów w ściśle określonym celu. Wielość sporów toczonych przez skarżącego przed sądami i organami celnymi, wysokość naliczanych zobowiązań i przez to wysokość wpisów sądowych przekraczają możliwości finansowe zarówno skarżącego, jak i jego bliskich, o ile ci ostatni zgodziliby się w ogóle takiej pomocy udzielić.