Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący : sędzia NSA Stanisław Biernat po rozpoznaniu w dniu 12 października 2006 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej zażalenia M. R. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 18 stycznia 2006 r. sygn. akt III SA/Po 395/05 w przedmiocie odmowy przyznania prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych w sprawie ze skargi M. R. na decyzję Dyrektora Izby Celnej w Poznaniu z dnia 29 kwietnia 2005r. Nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji dotyczącej określenia kwoty długu celnego postanawia: oddalić zażalenie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu postanowieniem z 18 stycznia 2006 r. sygn. akt III SA/Po 395/05, rozpoznając sprawę w wyniku wniesienia sprzeciwu od postanowienia referendarza sądowego z dnia 6 grudnia 2005 r., odmówił skarżącemu M. R. przyznania prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych.
W uzasadnieniu postanowienia Sąd stwierdził, że ciężar udowodnienia braku możliwości pokrycia kosztów postępowania spoczywa na wnioskującym o przyznanie prawa pomocy. W związku z tym, że złożone przez skarżącego oświadczenie nie zawierało zdaniem Sądu dostatecznych danych koniecznych do oceny jego rzeczywistych możliwości płatniczych oraz stanu rodzinnego, wezwano wnioskodawcę do uzupełnienia oświadczenia dodatkowymi informacjami i dokumentami. Sąd stwierdził, że okoliczności sprawy nie uzasadniają oceny, iż wnioskodawca nie ma możliwości poniesienia kosztów sądowych. W niniejszej sprawie niewystarczające są oświadczenia, w których wnioskodawca ograniczył się jedynie do przedstawienia okoliczności świadczących o jego złym stanie majątkowym i braku dochodów. Sąd wskazał na to, że nie zostały przedłożone zaświadczenia o sytuacji rodzinnej wydanego przez właściwą do spraw opieki społecznej jednostkę organizacyjną gminy oraz zeznanie podatkowe żony za 2004 r. Sąd stwierdził ponadto, iż rozdzielność majątkowa małżonków nie zwalnia małżonka z obowiązku udzielenia drugiemu małżonkowi pomocy. Ponadto obowiązek niesienia pomocy spoczywa także na innych członkach rodziny, w tym na rodzicach.
Biorąc zatem pod uwagę wszystkie okoliczności wskazane przez skarżącego w przedstawionych oświadczeniach i dokumentach, Sąd nie znalazł uzasadnienia dla zwolnienia wnioskodawcy z obowiązku poniesienia kosztów sądowych. Dokonując oceny stanu majątkowego i rodzinnego skarżącego na podstawie przedstawionych przez niego dokumentów Sąd stwierdził, że skarżący nie wykazał dostatecznie zasadności swego wniosku.
Strona wniosła do Naczelnego Sądu Administracyjnego zażalenie na to postanowienie. W uzasadnieniu zażalenia skarżący w całości podtrzymał swoje stanowisko co do zasadności wniosku oraz oświadczył, że od kilku lat jest bezrobotny i nie osiąga żadnych przychodów. Stwierdził także, że nie posiada żadnych środków na opłacenie wpisu. Ponadto zarzucił błędne ustalenia stanu faktycznego poprzez przyjęcie przez Sąd, że w 2004 r. skarżący uzyskał dochód w wysokości 29.047,00 zł.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Stosownie do art. 246 § 1 pkt 2 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, zwanej dalej p.p.s.a.) przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje w zakresie częściowym, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Użycie przez ustawodawcę sformułowania "następuje" oznacza, że udzielenie przez sąd prawa pomocy w sytuacji, w której skarżący udowodni brak środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny - jest obligatoryjne. Z przytoczonych sformułowań ustawowych wynika także, że sytuacja materialna wnioskodawcy oceniana w odniesieniu do konkretnego postępowania sądowoadministracyjnego stanowi jedyną podstawę w orzekaniu o udzieleniu prawa pomocy.