Zarządzenie Nr 55 Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 30 grudnia 1995 r. w sprawie przydzielania emerytom i rencistom kolejowym deputatu węglowego /Dz.Urz. MTiGM 1996 nr 1 poz. 1/ jest niezgodne z art. 1 przepisów konstytucyjnych pozostawionych w mocy na podstawie art. 77 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym /Dz.U. nr 84 poz. 426 ze zm./ i z art. 56 ust. 2 tejże Ustawy Konstytucyjnej oraz z art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 28 kwietnia 1983 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników kolejowych i ich rodzin /Dz.U. nr 23 poz. 99 ze zm./ w brzmieniu sprzed nowelizacji tej ustawy, dokonanej artykułem ustawy z dnia 19 marca 1997 r. o zmianie niektórych upoważnień do wydawania aktów wykonawczych /Dz.U. nr 43 poz. 272/.
1. Trybunał Konstytucyjny badając merytoryczne zarzuty wnioskodawców, dostrzega konieczność objęcia kontrolą także kwestii określonych w art. 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, to jest zbadania nie tylko treści zaskarżonego aktu normatywnego, ale także kompetencji organu do jego wydania oraz dochowania ustawowego trybu wymaganego do wydania aktu. Zagadnienie kompetencji organu prawodawczego odnosi się nie tylko do przepisu zaskarżonego przez Wnioskodawców, ale dotyka całego zarządzenia. Organ, który nie ma uprawnienia do wydania zaskarżonego przepisu, nie ma oczywiście upoważnienia do wydania całego aktu normatywnego.
W związku z powyższym Trybunał Konstytucyjny uznaje za zasadne zbadanie kwestii podniesionej przez Prokuratora Generalnego, że Minister Transportu i Gospodarki Morskiej nie posiadał kompetencji do wydania kwestionowanego zarządzenia, a więc, że zarządzenie zostało wydane bez wyraźnego upoważnienia ustawowego.
2. Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że ustawodawca znowelizował ostatnio art. 18 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników kolejowych i ich rodzin. Art. 7 ustawy z dnia 19 marca 1997 r. o zmianie niektórych upoważnień do wydawania aktów wykonawczych /Dz.U. nr 43 poz. 272/ wprowadza w tej materii następujące brzmienie art. 18 ust. 2: "Emerytowi lub renciście pobierającemu kolejową emeryturę lub kolejową rentę przysługuje prawo do deputatu węglowego w formie ekwiwalentu pieniężnego na zasadach określonych, w drodze zarządzenia, przez Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej w porozumieniu z Ministrem Finansów; prawo do deputatu węglowego nie przysługuje jednak emerytowi lub renciście, jeżeli nie przysługiwało mu w zatrudnieniu, z tytułu którego powstało prawo do emerytury lub renty". Ustawa została ogłoszona w Dzienniku Ustaw z dnia 30 kwietnia 1997 r. i weszła w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia /art. 25/. Stosownie do art. 24 ust. 2 tej ustawy przepisy wykonawcze dotychczas nie wydane na podstawie upoważnień przewidzianych m.in. w art. 7 właściwe organy wydadzą w terminie nie dłuższym niż 3 miesiące od daty wejścia w życie niniejszej ustawy. Ustawodawca nieco odmiennie natomiast skonstruował upoważnienie do wydania aktów wykonawczych dla innych ustaw zmienionych tą ustawą, nie obejmujące jednakże ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników kolejowych i ich rodzin. Stosownie do art. 24 ust. 1 tej ustawy przepisy wykonawcze wydane przed dniem wejścia w życie ustawy na podstawie upoważnień zawartych w ustawach wymienionych w tym przepisie /z pominięciem art. 7/, które zostały zmienione niniejszą ustawą, zachowują moc do czasu wydania przepisów na podstawie upoważnień w brzmieniu określonym niniejszą ustawą. Z przyjętej konstrukcji art. 24 ustawy o zmianie niektórych upoważnień do wydawania aktów wykonawczych wynika wyraźnie, że ustawodawca przyjmuje, iż art. 18 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników kolejowych i ich rodzin w dotychczasowym brzmieniu nie stanowił upoważnienia dla Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej do wydania zarządzenia wykonawczego.