Tezy

Przepisy art. 9 ust. 1 - 5 uchwały Sejmu z dnia 30 lipca 1992 r. - Regulaminu Sejmu RP /M.P. nr 26 poz. 185 zm. M.P. nr 34 poz. 239/ nie są sprzeczne z art. 14 ust. 1-3 ustawy z dnia 31 lipca 1985 r. o obowiązkach i prawach posłów i senatorów /t.j. Dz.U. 1991 nr 18 poz. 79/ i są zgodne z art. 14 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym /Dz.U. nr 84 poz. 426/ a także z art. 1 i art. 4 ust. 1 Konstytucji RP, pozostawionymi w mocy przez art. 77 powołanej Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 października 1992.

Inne orzeczenia sądu:
Trybunał Konstytucyjny
Uzasadnienie strona 1/8

1. Zasada autonomii parlamentu w sferze jego stosunków wewnętrznych stanowi współcześnie jedną z podstawowych, niekwestionowanych zasad określających pozycję parlamentu w systemie organów państwowych. Jej istnienie w państwach demokratycznych niezależne jest od przyjętego modelu systemu rządów. Z natury rzeczy egzystuje w systemach opartych o zasadę nadrzędności parlamentu bez potrzeby jej szczególnego eksponowania, natomiast w systemach opartych o zasadę podziału władzy stanowi jedną z podstawowych zasad służących zapewnieniu parlamentowi niezależności w sprawach własnej organizacji i sposobu działania, a przez to niezależnej i samodzielnej pozycji w systemie organów państwa. Na autonomię parlamentu składa się przede wszystkim jego prawo do samodzielnego uchwalenia regulaminu określającego wewnętrzną organizację i tryb funkcjonowania parlamentu, zwane na ogół autonomią regulaminową izb. Jej powstanie łączy się ściśle z ukształtowaniem się regulaminu w formie uchwały, wykluczającej wpływ na jego treść czynników zewnętrznych. Formą tą w systemach opartych o zasadę podziału władzy nie jest zatem na ogół ustawa, bowiem tryb jej uchwalenia zakłada udział egzekutywy /rządu, głowy państwa/ w poszczególnych fazach procesu ustawodawczego. Regulamin przyjęty w postaci uchwały parlamentu /jego izb/ uznany jest zatem za wyraz respektowania autonomii parlamentu.

Autonomia regulaminowa parlamentu współcześnie ma z reguły wyraźną podstawę prawną. Normę konstytucyjną przewidującą kompetencje parlamentu do uchwalenia regulaminu traktuje się jako konstytucyjno-prawną gwarancję niezależnej pozycji parlamentu. W nauce występują również poglądy, że autonomią tą parlament dysponuje także w sytuacji gdy kompetencja do uchwalenia regulaminu nie jest w sposób wyraźny przewidziana w Konstytucji; jest ona bowiem niezbędną częścią składową statusu samodzielnego, konstytucyjnego organu państwa. Granice przedmiotowe autonomii parlamentu wyznaczają przepisy konstytucyjne. W systemach, które przyjęły model dwustopniowej regulacji materii prawa parlamentarnego /konstytucja i regulamin/ pozostawienie poza zakresem konstytucyjnej regulacji materii dotyczącej organizacji i sposobu funkcjonowania parlamentu odczytywane jest jako przekazanie jej do autonomicznego unormowania w drodze regulaminu parlamentarnego. Z kolei szczegółowa regulacja konstytucyjna, a przede wszystkim przejmowanie materii normatywnych dawniej regulaminem do uregulowania przez osobne ustawy organiczne czy ustawy zwykłe traktowane są często jako wyraz ograniczenia autonomii regulaminowej parlamentu /por. J. Repel: Ze studiów nad genezą i rozwojem regulaminu parlamentarnego, "Acta Uniwersitatis Vratislaviensis", No 169, Prawo XXXVI, 1972, str. 130/.

2. Aktem autonomii Sejmu jest jego regulamin. Regulamin Sejmu jest bez wątpliwości aktem normatywnym. Sejm ustanawia bowiem w nim normy o charakterze generalnym i abstrakcyjnym, a więc - w rozumieniu orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego - normy prawne. Uchwalany jest w formie wykluczającej wpływ innych organów na jego treść, jest bowiem uchwałą Sejmu, w której podjęciu uczestniczy jedynie Sejm i jego organy. Regulamin Sejmu jest aktem postawionym niewątpliwie poniżej Konstytucji w systemie źródeł prawa i jak każdy akt normatywny w państwie musi być zgodny z Konstytucją. Stosunek regulaminu do ustawy jest natomiast bardziej złożony. Forma regulaminu w postaci uchwały Sejmu może wskazywać na charakter aktu niższego rzędu niż ustawa. Jego moc prawna, a w szczególności oparcie kompetencji Sejmu do uchwalenia regulaminu wprost na Konstytucji z określonym w niej również zakresem przedmiotowym, powyższą tezę istotnie osłabia. Jeżeli bowiem przez moc prawną aktu normatywnego rozumie się moc derogującą danego aktu, tzn. możność zmiany przez niego innych aktów oraz jego zmiany przez inne akty, to ustawa nie może wkraczać w materie przekazane Konstytucją do unormowania regulaminem Sejmu. Byłoby to wyraźne naruszenie Konstytucji. Inaczej: w tej części zakresu przedmiotowego ustawy, dotyczy regulowania przez nią sprawy tworzenia, właściwości i trybu działania organów państwowych, obowiązujące przepisy konstytucyjne wprowadzają wyraźny wyłom w postaci autonomicznej, pozaustawowej działalności prawotwórczej Sejmu. Ta wyłączność Sejmu do normowania pewnego zakresu spraw, jak też swoboda w samym sposobie ich normowania, składają się na treść zasady autonomii regulaminowej Sejmu.

Strona 1/8
Inne orzeczenia sądu:
Trybunał Konstytucyjny