Administracyjne postępowanie, Budowlane prawo
Tezy

1. Przepisy art. 103 ust. 1 i 2 w związku z art. 48 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane /Dz.U. nr 89 poz. 414/ w części, w której nakazują właściwemu organowi wydanie we wszczętej sprawie decyzji o rozbiórce obiektu budowlanego będącego w budowie rozpoczętej i nie zakończonej przed dniem 1 stycznia 1995 r., prowadzonej bez wymaganego pozwolenia na budowę albo zgłoszenia, bądź też pomimo wniesienia sprzeciwu przez właściwy organ, gdy obiekt ten znajduje się na terenie przeznaczonym w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego pod zabudowę tego rodzaju ani też nie spowoduje w razie wybudowania niebezpieczeństwa dla ludzi lub mienia albo niedopuszczalnego pogorszenia warunków zdrowotnych lub użytkowych dla otoczenia - są niezgodne z art. 1 przepisów konstytucyjnych pozostawionych w mocy na podstawie art. 77 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym /Dz.U. nr 84 poz. 426; zm. Dz.U. 1995 nr 38 poz. 184 i nr 150 poz. 729/, naruszają bowiem wynikającą z zasady państwa prawnego zasadę zaufania obywateli do obowiązującego prawa, ujmowaną w związku z zasadami stosunkowości oraz sprawiedliwości społecznej, a tym samym wymienione przepisy w tej samej części są niezgodne z art. 3 ust. 1 cytowanych przepisów konstytucyjnych; 2. Art. 103 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane nie jest niezgodny z art. 7, art. 67 ust. 1 i 2 oraz art. 79 ust. 5 przepisów konstytucyjnych pozostawionych w mocy na podstawie Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r.

Inne orzeczenia z hasłem:
Administracyjne postępowanie
Budowlane prawo
Inne orzeczenia sądu:
Trybunał Konstytucyjny
Uzasadnienie strona 1/5

Trybunał Konstytucyjny rozpatrzył w pierwszej kolejności podniesiony przez Wnioskodawców zarzut, że przepisy art. 103 ust. 1 i 2 prawa budowlanego z 1994 r. w zakresie, w jakim odnoszą się do wymienionej we wniosku grupy inwestorów - sprawców samowoli budowlanej pozostają w sprzeczności z ustanowioną w art. 1 przepisów konstytucyjnych zasadą demokratycznego państwa prawnego; zarzut powyższy opiera się bowiem na założeniu, iż zakwestionowane przepisy znacznie pogarszają sytuację prawną określonej grupy inwestorów, które to założenie zostało potwierdzone w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym. Przepisy art. 103 prawa budowlanego z 1994 r. stanowią, że do spraw wszczętych przed dniem wejścia w życie ustawy, to jest przed dniem 1 stycznia 1995 r. a nie zakończonych decyzją ostateczną stosuje się przepisy ustawy, chyba że budowa została zakończona przed dniem wejścia ustawy w życie. Należało przede wszystkim ustalić, czy tak sformułowanym przepisom o charakterze intertemporalnym można przypisać naruszenie zakazu retroaktywności, wywodzonego wielokrotnie w dotychczasowym orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego z zasady państwa prawnego /zob. np. K 15/91 - OTK 1992 cz. I poz. 8/.

Warunkiem stwierdzenia retroaktywności badanych przepisów byłoby ustalenie, że mają one mieć zastosowanie do zdarzenia nie tylko powstałego, ale i ustałego przed nabraniem przez te przepisy mocy obowiązującej.

Jeżeli by przyjąć, że zdarzeniem takim było rozpoczęcie budowy bez przewidzianego prawem pozwolenia na budowę stwierdzenie działania wstecznego nie nasuwałoby wątpliwości. Należałoby wówczas uznać, że samo rozpoczęcie budowy stanowiło samowolę budowlaną, zaś z jej konsekwencjami sprawca liczył się lub powinien był się liczyć oceniając je według stanu prawnego obowiązującego w momencie zdarzenia, tzn. wedle prawa budowlanego z 1974 r. Jednak co najmniej równie uprawniony na gruncie teorii prawa jest pogląd, że zdarzeniem prawnym w danym wypadku jest samowola polegająca nie tylko na rozpoczęciu, ale i kontynuowaniu budowy bez stosownego pozwolenia, i to pomimo świadomości, że jest to działanie bezprawne. Zakwestionowane przepisy odnoszą się bowiem do takiej sytuacji, w której na podstawie prawa budowlanego z 1974 r. wszczęto już postępowanie w sprawie. Wszczęcie postępowania mogło nastąpić albo z inicjatywy samego inwestora dla uzyskania pozwolenia na budowę albo z inicjatywy organu administracji dla przeciwdziałania samowoli budowlanej. W obu wypadkach inwestor wiedział - w pierwszym, bo sam wystąpił z odpowiednim wnioskiem dla zalegalizowania budowy, w drugim - bo został poinformowany przez wszczynający sprawę organ administracji - o popełnionej przez siebie samowoli budowlanej i wynikających stąd konsekwencjach prawnych przewidzianych w prawie budowlanym z 1974 r.

Tymczasem art. 103 prawa budowlanego z 1994 r. stanowi, że konsekwencje te poniesione zostaną według nowego, bardziej rygorystycznego prawa. Tym samym przepisy, które weszły w życie 1 stycznia 1995 r. mają być stosowane do oceny zaistniałego i trwającego nadal zdarzenia, to znaczy samowoli budowlanej, jak i dla kształtowania stosunków prawnych już zawiązanych na podstawie prawa budowlanego z 1974 r. przez wszczęcie postępowania administracyjnego w danej sprawie. Trybunał Konstytucyjny raz jeszcze podkreśla, że pojęcie samowoli budowlanej - jako relewantne przy rozstrzyganiu zgodności z Konstytucją art. 103 prawa budowlanego z 1994 r. - nie wyczerpuje się w zdarzeniu polegającym na rozpoczęciu budowy bez pozwolenia budowlanego, ale obejmuje także ewentualną kontynuację takiej budowy aż do uzyskania prawem wymaganego pozwolenia /lub decyzji ekwiwalentnej/ albo do usunięcia materialnych skutków samowoli. W tej sytuacji art. 103 zawiera przepisy mające być stosowane wobec zdarzenia wprawdzie zaistniałego uprzednio, lecz nadal trwającego, których kwalifikacja jako retroaktywnych jest zatem co najmniej wątpliwa.

Strona 1/5
Inne orzeczenia z hasłem:
Administracyjne postępowanie
Budowlane prawo
Inne orzeczenia sądu:
Trybunał Konstytucyjny