Samorząd terytorialny, Finanse publiczne, Budżetowe prawo
Tezy

1. Ustawa z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych /Dz.U. nr 85 poz. 428/ jest zgodna z art. 74 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach z władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym /Dz.U. nr 84 poz. 426/; 2. Art. 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 9 grudnia 1992 r. w sprawie siedzib i zasięgu terytorialnego regionalnych izb obrachunkowych oraz szczegółowej organizacji izb i trybu postępowania /Dz.U. nr 94 poz. 463/ jest zgodny z art. 2 ust. 4 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych i z art. 62 i 63 pkt 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym /Dz.U. nr 16 poz. 95 ze zm./, oraz art. 74 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r.;

3. Art. 3 cytowanego rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 9 grudnia 1992 r. nie jest niezgodny z art. 2 ust. 4 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych.

Uzasadnienie strona 1/3

Przede wszystkim należy się zastanowić, jak dalece Wnioskodawca jest "gospodarzem" wniosku, a w szczególności, czy cofnięcie przez niego wniosku wiąże TK, czy też nie wywołuje takiego skutku. Przepisy dotyczące postępowania przed Trybunałem tej kwestii nie wyjaśniają. Zdaniem TK charakter postępowania /kontrola legalności/, nastawionego na umocnienie i ochronę porządku konstytucyjnego, uzasadnia przyjęcie poglądu, iż określone w ustawie podmioty i na warunkach w niej podanych mogą skutecznie uruchomić postępowanie przed Trybunałem, nie mogą natomiast zahamować. Zasada dyspozytywności stron obejmuje w tym wypadku prawo do założenia wniosku, ale nie do skutecznego jego cofnięcia. Gospodarzem sprawy staje się wówczas Trybunał i on rozstrzyga kwestię zasadności wniosku, pomijając już nawet uprawnienie Trybunału do wszczęcia postępowania z inicjatywy własnej /art. 24 uchwały Sejmu PRL z dnia 31 lipca 1985 r. w sprawie szczegółowego trybu postępowania przed TK - Dz.U. 1985 nr 39 poz. 184/. Podobne stanowisko, iż cofnięcie wniosku przez Wnioskodawcę nie wiąże składu orzekającego, TK zajął już w swoich uprzednich orzeczeniach w sprawach: K 2/88 /OTK 1989 poz. / i U 7/89 /OTK 1990 poz. /, a także reprezentowane jest przez doktrynę /por. Zdzisław Czeszejko-Sochacki, Trybunał Konstytucyjny PRL - rozprawa habilitacyjna, Warszawa 1987 r. str. 129/. Z tych względów TK stwierdza, że cofnięcie przez Wnioskodawcę wniosku w końcowej fazie rozprawy nie jest wiążące dla Trybunału, zwłaszcza w sytuacji, gdy pozostali uczestnicy postępowania wnosili o uznanie legalności zaskarżonych przepisów z przyczyn merytorycznych. Biorąc pod uwagę te okoliczności Trybunał Konstytucyjny postanowił w rozpatrywanej sprawie wydać orzeczenie.

Dla rozstrzygnięcia wniosku, będącego przedmiotem rozpoznania TK, bliższego omówienia wymaga przede wszystkim problematyka uregulowania prawnego regionalnych izb obrachunkowych /r.i.o./ w kontekście instytucji nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego. Unormowanie zawarte w Ustawie Konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. określa pozycję ustrojową samorządu terytorialnego i stanowi /art. 70 i nast./, iż samorząd jest podstawową formą organizacji lokalnego życia publicznego, określa istotę funkcji samorządu, kwestie wyborów samorządowych i referendum lokalnego, w szczególności zaś problematykę mienia komunalnego oraz dochodów jednostek samorządu terytorialnego. Cytowana wyżej Ustawa Konstytucyjna ogólnie tylko statuuje zasadę nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego - odsyłając w tej mierze do unormowań ustawodawczych /art. 74/. Skoro według przepisu konstytucyjnego samorząd wykonuje istotną część zadań administracji publicznej ale w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność, przy czym wykonując zadania administracji rządowej jednostki samorządu zostają wyposażone w tym celu w odpowiednie środki finansowe /art. 71 ust. 1-3/, zaś źródła dochodów jednostek samorządu, gmin, są w zakresie zadań publicznych gwarantowane ustawowo /art. 73 ust. 2/ - logicznym tego następstwem jest uregulowanie nadzoru gospodarki finansowej gmin.

Strona 1/3