Ochrona zdrowia, Ubezpieczenie społeczne, Pomoc społeczna
Tezy

1. Art. 48 ust. 3 ustawy z dnia 12 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin /Dz.U. nr 40 poz. 267; zm. Dz.U. 1984 nr 52 poz. 268 i 270, Dz.U. 1986 nr 1 poz. 1, Dz.U. 1989 nr 35 poz. 190 i 192, Dz.U. 1990 nr 10 poz. 58 i 61, nr 36 poz. 206, nr 66 poz. 390 i nr 87 poz. 506 oraz Dz.U. 1991 nr 7 poz. 24, nr 80 poz. 350, nr 94 poz. 422 i nr 104 poz. 450/ w zakresie w jakim w myśl art. 20 ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej /Dz.U nr 87 poz. 506/ odnosi się do domów pomocy społecznej, które zapewniają całodobową opiekę oraz zaspokajają niezbędne potrzeby bytowe, zdrowotne, edukacyjne, społeczne i religijne.

2. Art. 35 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej /Dz.U. nr 87 poz. 506/ są zgodne z art. 1, art. 3 ust. 1, art. 70 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 oraz art. 76 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Uzasadnienie strona 1/3

Ustosunkowując się w pierwszej kolejności do zarzutu niekonstytucyjności przepisu art. 48 ust. 3 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. Trybunał Konstytucyjny miał przede wszystkim na względzie istotę i przeznaczenie dodatku pielęgnacyjnego. Jak wynika z treści art. 48 ust. 3 tej ustawy oraz art. 21 ust. 2 ustawy z dnia 17 października 1991 r. /Dz.U. nr 104 poz. 450/ dodatek pielęgnacyjny przysługuje emerytom i rencistom uznanym za inwalidów I grupy inwalidztwa albo mającym ukończone 75 lat życia. Chodzi tu zatem o osoby, które na skutek choroby bądź wypadku albo z powodu wieku wymagają zwiększonej opieki i pomocy leczniczo-rehabilitacyjnej oraz pomocy w zaspokajaniu bieżących potrzeb osobistych, nierzadko przy udziale osób trzecich. W tych warunkach dodatek pielęgnacyjny, jak trafnie zauważa to Prokurator Generalny, stanowi swoistą rekompensatę zwiększonych kosztów związanych z intensywniejszą opieką i pomocą.

Zaspokajanie tych zwiększonych potrzeb emeryta bądź rencisty może następować w różnych formach - przez korzystanie z pomocy leczniczej i rehabilitacyjnej przy pomocy osób bliskich, pomocy osób trzecich, bądź instytucji o charakterze opiekuńczym albo korzystanie z innych jeszcze form pomocy. Jedną z takich form pomocy może być pobyt zainteresowanego w domu pomocy społecznej, powołanego m.in. do świadczenia tego rodzaju pomocy.

Wedle bowiem przepisu par. 4 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 kwietnia 1991 r. w sprawie typów domów pomocy społecznej, zasad ich funkcjonowania, zasad opłat za pobyt w tych domach oraz sposobu i trybu pobierania odpłatności /Dz.U. nr 33 poz. 145/ domy pomocy społecznej zaspokajają potrzeby bytowe i zdrowotne mieszkańców. W szczególności obowiązane są do zapewnienia pensjonariuszom tych domów:

- miejsca zamieszkiwania, wyposażonego w niezbędne meble, sprzęty, pościel i bieliznę pościelową oraz środki utrzymania higieny osobistej,

- wyżywienia, również dietetycznego, zgodnie ze wskazaniami lekarza, w ramach obowiązujących norm żywieniowych,

- opieki lekarskiej i pielęgnacyjnej - z karmieniem, ubieraniem, myciem i kąpaniem osób, które nie mogą samodzielnie wykonywać tych czynności,

- zabiegów usprawnienia leczniczego /kinezjoterapii i fizykoterapii/ - w miarę możliwości w domu,

- terapii zajęciowej,

- dostęp do kultury, oświaty i rekreacji,

- spokoju i bezpieczeństwa na terenie domu oraz opieki w czasie zorganizowanych zajęć poza domem.

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego - sytuacja emeryta lub rencisty uprawnionego do dodatku pielęgnacyjnego korzystającego z domu pomocy społecznej oraz emeryta lub rencisty uprawnionego do takiego dodatku zapewniającego sobie pomoc i opiekę własnym staraniem, nie korzystającego z domu pomocy społecznej. System ubezpieczeń społecznych i system pomocy społecznej stanowią składniki polityki socjalnej państwa i mają swoją wspólną podstawę w treści art. 70 Konstytucji RP. W omawianym tu wypadku świadczenia w postaci dodatku pielęgnacyjnego oraz pomocy w postaci korzystania przez osoby uprawnione do takiego dodatku z domu pomocy społecznej nawzajem się uzupełniają.

Strona 1/3