Wywłaszczanie nieruchomości, Administracyjne postępowanie
Uzasadnienie strona 12/12

W rzeczywistości jest on przedstawicielem ustawowym Skarbu Państwa w zakresie określonym przez przedmiotową ustawę i wspomniane zarządzenie. Mówi o tym w sposób poprawny przepis art. 6 ust. 2 ustawy w słowach: "likwidator reprezentuje Skarb Państwa". Reprezentowanie określonego podmiotu względem innych podmiotów czy to w stosunkach cywilnoprawnych, czy w postępowaniu przed sądami tak powszechnymi, jak i Naczelnym Sądem Administracyjnym nigdy nie oznacza wykonywania funkcji władczych, nawet jeżeli przedstawiciel reprezentuje Skarb Państwa. Z tego punktu widzenia kompetencje "likwidatora", o którym jest mowa w kwestionowanej ustawie i w zarządzeniu nie mogą ograniczać prawa do sądów i innych podmiotów.

Biorąc pod uwagę konstytucyjną zasadę prawa do sądu wyżej wymienione przepisy powinny być również rozpatrzone od strony podmiotów, których interesy ewentualnie mogą być naruszone w związku z toczącym się postępowaniem zmierzającym do przejęcia przez Skarb Państwa mienia pozostałego po PZPR na rzecz Skarbu Państwa.

We wniosku posłużono się terminem "zainteresowani", nie precyzując, o jakie podmioty wnioskodawcom chodzi. Przede wszystkim należą do nich podmioty wymienione w art. 1 ust. 3 przedmiotowej ustawy, to jest osoby, które w dniu 24 sierpnia 1989 r. były właścicielami nieruchomości i ruchomości pozostających w tym dniu w samoistnym posiadaniu PZPR. Do tej kategorii podmiotów należą, oczywiście, również osoby będące następcami prawnymi pod tytułem szczególnym lub ogólnym podmiotów wymienionych w art. 1 ust. 3 ustawy, chociaż przepis o nich nie wspomina. Dla tych osób przewidziana jest ochrona sądowa ich roszczeń, określona w art. 4 przedmiotowej ustawy. Przepis art. 4 nie stanowi, przed jakimi sądami właściciele mogą dochodzić swoich roszczeń, ale ponieważ sprawy tego rodzaju są to sprawy o własność, mają więc charakter spraw cywilnych, wobec tego w myśl art. 2 par. 1 Kpc rozpatrywane są przez sądy powszechne, brak jest bowiem przepisu, który by określał do rozpatrzenia tych spraw właściwość sądów szczególnych.

Oczywiste jest, że osoby, o których była wyżej mowa, nie zostały pozbawione prawa do sądu. Nie wyczerpują one jednak pojęcia "osób zainteresowanych".

Do kategorii tych podmiotów mogą należeć również:

a) osoby, których interesy zostały dotknięte, ponieważ postępowaniem przewidzianym w art. 3 ustawy objęte zostały przedmioty, o których zainteresowani twierdzą, że w dniu 24 sierpnia 1989 r. nie były w posiadaniu samoistnym PZPR, a co do których zainteresowani zgłaszają swoje prawa:

b) osoby, przeciwko którym kierowane są jakiekolwiek roszczenia Skarbu Państwa, który swoje roszczenia /np. windykacyjne, wierzycielskie/ uzasadnia, powołując się na nabycie majątku po PZPR na podstawie przedmiotowej ustawy:

c) osoby, które mają roszczenia do Skarbu Państwa, powołując się na to, że pewne przedmioty lub prawa nabyły od PZPR po 24 sierpnia 1989 r. na podstawie czynności prawnych, które były ważne i w wyniku, których majątek określony w art. 1 ust. 1 i 2 ustawy nie został celowo uszczuplony /art. 2 ustawy interpretowany a contrario/, a Skarb Państwa przyjął te przedmioty lub prawa;

d) osoby, które mają roszczenia do Skarbu Państwa na podstawie art. 5 przedmiotowej ustawy.

Sytuacja wymienionych podmiotów z punktu widzenia działania zasady prawa do sądu zależy od rozumienia zakresu działania tej zasady w świetle przepisów Konstytucji oraz od interpretacji przepisów kwestionowanej ustawy.

W pierwszej kwestii Trybunał Konstytucyjny uznał, tak jak to było stwierdzone wcześniej w uzasadnieniu, że prawo do sądu, chociaż nie wyrażone wprost w Konstytucji, wynika z jej art. 1 i art. 56 ust. 1. Przepisy te mają dwojakie znaczenie. Po pierwsze zawierają one dyrektywę dla ustawodawcy, aby przepisy, które były wydane przed wejściem w życie obecnego art. 1 Konstytucji, a które wyłączały sądową ochronę praw obywateli, zostały dostosowane do tej konstytucyjnej zasady. Tym bardziej dotyczy

Strona 12/12