Ustawa z dnia 2 lipca 1994 r. o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych /Dz.U. nr 105 poz. 509 ze zm./ w zakresie, w jakim w art. 47 pkt 3 i art. 67 pkt 2 uchyla art. 691 kodeksu cywilnego oraz art. 9 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. - Prawo lokalowe /Dz.U. 1987 nr 30 poz. 165 ze zm./ w stosunku do osób, które zawarły z najemcą lokalu mieszkalnego umowę o sprawowanie nad nim opieki według tegoż art. 9 ust. 2, nie regulując jednocześnie sytuacji prawnej tych osób po wejściu w życie nowej ustawy, w szczególności nie zapewniając im w sposób wyraźny wstąpienia w stosunek najmu lokalu po śmierci najemcy na warunkach dotychczasowych: a) jest niezgodna z art. 1 przepisów konstytucyjnych pozostawionych w mocy na podstawie art. 77 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym /Dz.U. nr 84 poz. 426 ze zm./ przez to, że podważa pewność prawa, a także narusza zasadę ochrony zaufania obywateli do państwa i stanowionego przezeń prawa oraz zasadę ochrony praw, których nabycie po spełnieniu określonych warunków zostało obywatelom prawnie zagwarantowane; b) nie jest niezgodna z art. 1 powołanych przepisów konstytucyjnych w części obejmującej nakaz realizacji zasad sprawiedliwości społecznej oraz z 67 ust. 2 tychże przepisów konstytucyjnych.
Zgodnie z art. 20 ust. 1 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 31 lipca 1985 r. w sprawie szczegółowego trybu postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym /Dz.U. nr 39 poz. 184 ze zm./ wniosek o zbadanie zgodności aktu ustawodawczego z Konstytucją powinien zawierać dokładne określenie co najmniej kwestionowanego aktu normatywnego /pkt 2/ oraz sformułowanie zarzutu jego niezgodności z Konstytucją - i tym minimalnym warunkom wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich odpowiada.
Badanie przez Trybunał Konstytucyjny zgodności z Konstytucją aktu ustawodawczego na wniosek uprawnionego podmiotu, to jest w trybie art. 22 ust. 1 ustawy o TK, oznacza, że Trybunał bada akt ustawodawczy tylko w części wskazanej przez wnioskodawcę w tym sensie, że przedmiotem badania czyni kwestionowaną przez wnioskodawcę treść normatywną wyrażoną wprost w przepisach tego aktu lub z przepisów tych wynikającą, do której odnosi się zarzut niekonstytucyjności podniesiony przez wnioskodawcę. Jeżeli natomiast wnioskodawca kwestionowaną treść normatywną wiąże z pewnym redakcyjnie wyodrębnionym fragmentem ustawy, podczas gdy do zrekonstruowania tej treści trzeba wziąć pod uwagę także inny /nie wskazany przez wnioskodawcę/ fragment tej samej ustawy, to nic nie stoi na przeszkodzie, aby Trybunał poddał kontroli wszystkie przepisy ustawy, z których wynika kwestionowana przez wnioskodawcę treść normatywna.
W europejskiej kulturze prawnej ugruntowana jest zasada falsa demonstratio non nocet, w myśl której decydujące znaczenie ma istota sprawy, a nie jej oznaczenie. Zasada ta ma zastosowanie w niniejszej sprawie, w której przedstawiony przez Wnioskodawcę problem jest jasny i jednoznaczny, chociaż przyporządkowanie mu określonych jednostek redakcyjnych ustawy o najmie, ze względu na intertemporalny charakter sprawy, może budzić wątpliwości. Trybunał Konstytucyjny stoi na stanowisku, że ze względu na treść sformułowanego przez Wnioskodawcę zarzutu przedmiot kontroli konstytucyjności obejmuje nie tylko wskazany przez Wnioskodawcę art. 67 pkt 2 ustawy o najmie, lecz także art. 47 pkt 3 tej ustawy w kontekście zmian, jakie w podniesionym przez Wnioskodawcę zakresie ustawa nowa wnosi do stanu prawnego. Zarówno w świetle pisemnego wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich, jak i ustnych wywodów jego umocowanego przedstawiciela na rozprawie nie ulega wątpliwości, że Wnioskodawca w istocie zarzuca ustawodawcy pominięcie w ustawie o najmie statusu "opiekunów", którzy pod rządem poprzedniej ustawy zawarli z najemcą umowy za zgodą organu administracji, w szczególności zarzuca pozbawienie ich przywileju wstąpienia w stosunek najmu, jaki mieli na podstawie art. 691 Kc, uchylonego przez art. 47 pkt 3 ustawy o najmie.
Art. 691 Kc, przez zawarte w nim pojęcie osoby bliskiej najemcy, pozostawał w związku z przepisami art. 9 ust. 2 i 3 prawa lokalowego z 1974 r., które to przepisy statuuowały instytucję prawną opieki nad najemcą lokalu /zawierającą elementy cywilno- i publicznoprawne/, kwalifikując ustanowionego w ramach tej instytucji "opiekuna" jako osobę traktowaną na równi z osobami bliskimi najemcy. Powyższe rozumienie przedmiotu kontroli, jako szerszego od treści samego art. 67 pkt 2 ustawy o najmie, wskazanego w petitum wniosku, mieści się w granicach dopuszczalnej interpretacji wniosku i nie stanowi wykroczenia przez Trybunał Konstytucyjny poza granice wniosku. Okoliczność, że Wnioskodawca w istocie nie tyle kwestionuje zawarte w ustawie unormowania derogacyjne jako takie, ile w związku z tymi unormowaniami zarzuca brak w niej pewnych, jego zdaniem niezbędnych, unormowań o charakterze intertemporalnym - bez których uchylenie przepisów dotychczasowych stanowi naruszenie zasad konstytucyjnych - nie czyni wniosku wadliwym. Zgodnie z art. 33a ust. 1 pozostawionych w mocy przepisów konstytucyjnych i art. 4 ust. 1 ustawy o TK Trybunał bada zgodność aktów ustawodawczych z Konstytucją.