Art. 26 ust. 1 pkt 5 lit. "c" ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych /Dz.U. 1993 nr 90 poz. 416 ze zm./ jest zgodny z art. 1 i art. 67 ust. 2 przepisów konstytucyjnych utrzymanych w mocy przez art. 77 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym /Dz.U. nr 84 poz. 426 ze zm./.
Ta stymulacyjna rola zwolnień podatkowych, określonych w art. 26 ust. 1 pkt 5 lit. "a" - "g" ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wskazuje na dwie istotne cechy tej konstrukcji prawnej. Z jednej strony na jej wyjątkowość, przejawiającą się w odstąpieniu w pewnych szczególnych sytuacjach faktycznych od ogólnych zasad wymiaru podatku dochodowego. Z drugiej zaś na cel wprowadzania do ustawy podatkowej regulacji odnoszących się do zwolnień podatkowych.
Wymieniona w pierwszej kolejności cecha zwolnień podatkowych, polegająca na odstąpieniu od ogólnych, powszechnych zasad prawa podatkowego, nie pozwala na podzielenie wyrażonej przez Wnioskodawcę tezy, w świetle której kształt ulg podatkowych związanych z celami mieszkaniowymi stanowi nie tyle odstępstwo od ogólnych zasad prawa podatkowego, lecz "pewien standard prawny uznawany za istotny przez ustawodawcę". Niezależnie bowiem od kręgu podmiotów uprawnionych do korzystania z tej szczególnej ulgi podatkowej, standardem prawa podatkowego jest wynikający z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ciążący na wszystkich podmiotach obowiązek uiszczania podatku dochodowego. Z obowiązkiem tym nierozerwalnie związany jest określony w tejże ustawie sposób obliczania tzw. podstawy opodatkowania. W pewnych jedynie, ściśle określonych w ustawie sytuacjach, od tej podstawy mogą zostać odliczone m.in. sumy przeznaczone przez podatnika na cele mieszkaniowe, ze szczególnym uwzględnieniem celów wymienionych w ustawie.
Zwolnienia przewidziane w art. 26 ust. 1 pkt 5 lit. "a" - "g" ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowią przeto ustawowy wyjątek, istotne odstępstwo od zasady sprawiedliwości podatkowej to jest powszechności i równości opodatkowania.
Po wtóre, zwolnienia zawarte w omawianej ustawie mają charakter celowy. Zgodnie z intencją ustawodawcy zwolnienia podatkowe związane z inwestycjami na rynku mieszkaniowym mają pobudzać do określonych, społecznie i gospodarczo użytecznych zachowań. Wynikają one nie tylko z analizy tekstu ustawy lecz także z analizy stenogramów z obrad Sejmu i Senatu RP dotyczących uchwalenia, a następnie proponowanych nowelizacji, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Celem tym jest niewątpliwie stymulowanie działań finansowanych z funduszy własnych podatników i zmierzających do zaspokajania ich potrzeb mieszkaniowych. Owo zaspokajanie może następować albo przez tworzenie w wyniku czynionych samodzielnie przez podatników działań nowych obiektów mieszkaniowych lub też w nabywaniu przez te podmioty istniejących już lokali mieszkalnych. Niewątpliwie z punktu widzenia ograniczonych zasobów mieszkaniowych kraju ten pierwszy sposób zaspokajania potrzeb mieszkaniowych jest najbardziej pożądany. Nie tylko bowiem prowadzi on do przeniesienia ciężaru związanego z zaspokojeniem tych potrzeb na osoby zainteresowane, lecz także do powiększenia substancji mieszkaniowej, co ma niebagatelne znaczenie w kontekście realizacji praw socjalnych obywateli.