Nieruchomości, Wywłaszczanie nieruchomości, Grunty warszawskie
Tezy

Przepisy art. 24 ust. 5 zdanie drugie i art. 90 ust. 2 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości /t.j. Dz.U. 1989 nr 14 poz. 74/ są niezgodne z art. 18 Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Uzasadnienie

Przepis art. 18 Konstytucji poręcza całkowitą ochronę oraz prawo dziedziczenia własności osobistej obywateli. Konstytucja PRL nie określa pojęcia własności osobistej, jednakże z zestawienia jej art. 18 z przepisami dotyczącymi własności indywidualnej to jest art. 15 pkt 3 i 17 - wynika, że w rozumieniu ustawy zasadniczej własnością osobistą jest wszelka własność przedmiotów osobistego użytku, przysługująca jednostce bez względu na to, z jakich stosunków podziału ta forma własności się wywodzi.

Prawo własności domku jednorodzinnego i działki pod budowę takiego domku jest prawem osobistym obywateli a jednocześnie prawem rzeczowym bezwzględnym skutecznym erga omnes. Wywłaszczenie z tego prawa przez Państwo na skutek szczególnych potrzeb nie może jednocześnie prowadzić do ograniczenia odszkodowania, czy to w zakresie wysokości kwoty pieniężnej należnej za przejęty obiekt, czy też możliwości wydania obiektu zamiennego.

Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że odrębna własność lokali mieszkalnych /art. 133 par. 1 Kc/, jak i związane z nią udziały we współwłasności domu /art. 136 w związku z art. 132 par. 1 i art. 134 Kc/ oraz udziały we współużytkowaniu gruntu /art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. w związku z art. 234 Kc/ mają charakter własności osobistej (...).

W tych warunkach podejmowanie przez Państwo, jako jednego ze współwłaścicieli domu wielomieszkaniowego, w drodze decyzji administracyjnej kwestii przebudowy nadbudowy i rozbudowy a następnie zmniejszenia udziałów właścicieli we współwłasności domu i we współużytkowaniu gruntu pozostaje w niezgodności z zasadą wynikającą z art. 18 Konstytucji.

Zgodnie z art. 90 ust. 2 w związku z art. 89 ust. 1, 2 i 5 tej ustawy wygasły z dniem jej wejścia w życie prawa o odszkodowania za mienie nieruchome stanowiące przedmiot własności osobistej, objęte działaniem dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy /Dz.U.nr 50 poz. 279/, jeśli poprzedni właściciele bądź ich następcy prawni zostali przed dniem 5 kwietnia 1958 r. pozbawieni faktycznej możliwości władania tym mieniem.

Powołana w kwestionowanym art. 90 ust. 2 ustawy z 1985 r. data 5 kwietnia 1958 r. nawiązuje do dnia wejścia w życie ustawy z 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości /Dz.U. nr 17 poz. 70/. W myśl art. 50 ust. 2 tej ustawy jej przepisy należało stosować odpowiednio do domów jednorodzinnych oraz jednej działki budowlanej, przejętej na własność Państwa w trybie dekretu z dnia 26 października 1945 r., który to przepis nie miał mocy wstecznej.

Z tego też względu kwestia odszkodowań za domy jednorodzinne i jedne działki budowlane, przejęte przed jej wejściem w życie pozostawała nadal w sferze obowiązywania dekretu z 1945 r., zwłaszcza, że Rada Ministrów nie wykonała upoważnienia do wydania rozporządzenia, przewidzianego w art. 50 ust. 3 ustawy z 1958 r.

Cofnięcie wniosku jest bezskuteczne w świetle przepisów o postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym, a zwłaszcza art. 4 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, który nie przewiduje umorzenia postępowania wskutek cofnięcia wniosku.

Strona 1/1