Dalsze odrębności trybu pilnego określone są w regulaminie Sejmu, a także w regulaminie Senatu /pominięto tutaj ograniczenia przedmiotowe projektu pilnego, jakie wynikają ze zmiany brzmienia cyt. art. 16 ust. 1 dokonanej nowelą konstytucyjną z dnia 17 marca 1995 r. - Dz.U. nr 38 poz. 184 - ograniczenia te nie są miarodajne przy ocenie konstytucyjności trybu wydania zaskarżonych przepisów, gdyż weszły w życie po wydaniu tychże przepisów/.
Wszystkie wymienione odrębności składają się na specjalną regulację trybu pilnego, która cechuje się istotnym przyspieszeniem i pewnym uproszczeniem procedury ustawodawczej. Podmioty uczestniczące w postępowaniu ustawodawczym toczącym się w trybie pilnym mają mniej sposobności i mniej czasu na rozważenie i przedyskutowanie zagadnień związanych z daną materią ustawodawczą, niż miałyby w zwykłym trybie ustawodawczym. Ustrojodawca dopuszcza taki stan tylko wówczas i o tyle, o ile jest to uzasadnione pilną potrzebą regulacji ustawodawczej przedłożonej Sejmowi przez Radę Ministrów. Przyspieszenie i uproszczenie procedury ustawodawczej, przewidziane w art. 16 Ustawy Konstytucyjnej z 1992 r., jest dopuszczalne tylko co do materii, co do której Rada Ministrów, po rozważeniu w swoim gronie proponowanej regulacji i uznaniu jej za pilną, zwraca się do Sejmu z umotywowanym wnioskiem o rozpatrzenie w pilnym trybie ustawodawczym.
Trybunał Konstytucyjny stoi na stanowisku, że w demokratycznym państwie prawnym, o którym mowa w art. 1 pozostawionych w mocy przepisów konstytucyjnych, stanowienie prawa powinno odbywać się w sposób pozwalający uczestnikom procesu ustawodawczego na dostateczne rozważenie zgłaszanych propozycji, wzięcie pod uwagę i skonfrontowanie różnych racji i argumentów. Tego wymagają wynikające z tegoż art. 1 dyrektywy: demokratyzmu stanowienia prawa, który nie wyczerpuje się w samym przegłosowaniu projektu ustawy większością głosów, oraz racjonalności stanowienia prawa. Urzeczywistnieniu tych dyrektyw pełniej służy zwykły tryb ustawodawczy niż tryb pilny, który w stanowieniu prawa powinien być traktowany jako rozwiązanie, do którego sięga się z umiarem i tylko w przypadkach uzasadnionych. W myśl art. 16 ust. 1 cyt. Ustawy Konstytucyjnej tylko Rada Ministrów upoważniona jest do wskazywania, przez nadanie swojemu projektowi ustawy charakteru pilnego, spraw, które w danej sytuacji mogą być unormowane w owym odmiennym od zwykłego, uproszczonym i przyspieszonym, trybie ustawodawczym. Pozostałym podmiotom uprawnionym w myśl art. 15 cyt. Ustawy Konstytucyjnej do inicjatywy ustawodawczej pozostaje możliwość korzystania z niej w zwykłym trybie ustawodawczym. Przedstawiona wyżej analiza brzmienia i celu art. 15 i 16 cyt. Ustawy Konstytucyjnej prowadzi do wniosku, że stosunek między normami regulującymi tryb zwykły a normami regulującymi tryb pilny jest taki, jak między zasadą a wyjątkiem, a wobec tego podstaw dopuszczalności stosowania trybu pilnego nie można interpretować i stosować rozszerzająco. Z przypadkiem takiego niedopuszczalnego interpretowania i stosowania przepisów regulujących pilny tryb ustawodawczy mielibyśmy do czynienia w szczególności wówczas, gdyby w tym trybie stanowione były regulacje prawne z inicjatywy podmiotów uprawnionych wprawdzie do inicjatywy ustawodawczej na zasadach ogólnych, ale nie uprawnionych do inicjatywy ustawodawczej w trybie pilnym, lub gdyby regulacje te dotyczyły materii nie objętej projektem ustawy oznaczonym przez Radę Ministrów jako pilny.